۱۷٬۲۲۳
ویرایش
مدرسه فیضیه (قم): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←پیوند به بیرون) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه | '''مدرسه فِیضیّه'''، از مدارس علمیه شهر قم است که در کنار [[حرم حضرت معصومه]] قرار دارد. قبل از توسعه حوزه علمیه قم و در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۰ش این مدرسه کانون اجتماع طلاب و استادان حوزه قم به شمار می‌رفت. عالمان و [[اجتهاد|مجتهدان]] بسیاری ساکن این مدرسه بوده و در آن تحصیل و یا تدریس کرده‌اند. در فروردین سال ۱۳۴۲ش مأموران [[حکومت پهلوی]] به این مدرسه حمله کردند در این حمله تعدادی از طلاب کشته شدند. همچنین [[سخنرانی امام خمینی در خرداد سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سخنرانی امام خمینی در خرداد ۱۳۴۲ش]] که منجر به [[قیام ۱۵ خرداد]] گردید، در این مدرسه ایراد شده بود. پس از [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز برخی از دیدارها و سخنرانی‌های امام خمینی در حیاط این مدرسه برگزار می‌شد. | ||
==اهمیت و موقعیت== | ==اهمیت و موقعیت== | ||
مدرسه فیضیه از مدارس | مدرسه فیضیه از مدارس علمیه شهر قم است که در دوره [[صفویه]] تأسیس شد و به واسطه مجاورت با [[حرم حضرت معصومه]]، مزیت خاصی یافته است.{{مدرک}} برخی از دیدارهای امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران با طلاب و روحانیان در این مدرسه برگزار شده است.{{مدرک}} | ||
این مدرسه | این مدرسه در کنار [[مسجد اعظم قم|مسجد اعظم]] و [[مدرسه دارالشفاء قم|مدرسه دارالشفاء]] واقع شده است و برخی از درس‌های حوزه علمیه قم و نیز اجتماعات حوزوی در این مدرسه برقرار می‌شود. | ||
== تاریخچه== | == تاریخچه== | ||
بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی | بر اساس کتیبه سردر ایوان جنوبی مدرسه، این مدرسه از بناهای شاه طهماسب اول و متعلق به سال ۹۳۴ق است.<ref> ناصرالشریعه، ص۱۵۵.</ref> در دوره صفویه، مدرسه از صحن عتیق حرم حضرت معصومه جدا بود و یک گذر بین آنها وجود داشت. در حکومت فتحعلی‌شاه قسمت‌های مختلف مدرسه بازسازی شد و توسعه یافت. در این زمان ابتدا سدی بر رودخانۀ مجاور مدرسه احداث گردید و قسمتی از زمین‌های به‌دست آمده از این طریق به مدرسه تخصیص داده شد. در این توسعه، صحن تا ورودی صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) گسترش یافت و سردر ورودی آن به صورت ایوان جنوبی مدرسه درآمد. | ||
بنای فعلی مدرسه، مربوط به دوره [[فتحعلی شاه]] است که در سال ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ق احداث شده است. این بنا، ۷۵ ذرع(هر ذرع معادل ۱۰۴ سانتی‌متر است) طول و ۵۰ ذرع عرض داشته و دارای چهل اتاق در طبقه پائین و چهار ایوان بلند و دوازده غرفه سپهرنشان و حوض مربع به اندازه دوازده ذرع در دوازده ذرع بوده است.<ref>همان، ص۱۵۶.</ref> | |||
مدرسه در سال ۱۲۵۵ق توسط حاجی علی‌محمد، عموی میرزا علی‌اکبر فیض مؤلف تاریخ قم مرمت شد. در زمان این تعمیر، حجره‌ها و صحن مدرسه یک طبقه بود و تنها در دو طرف هر یک از سه ایوان شرقی، غربی، و شمالی، چهار حجره در طبقۀ دوم وجود داشت. پس از آن توسط [[میرزا محمد فیض]] در طبقۀ دوم قسمت‌های شمالی و شرقی مدرسه حجره‌سازی شد و در سال ۱۳۰۱ش [[عبدالکریم حائری]] حجره‌های دیگر قسمت‌ها را کامل کرد. در پشت ایوان غربی، شاه‌نشینی قرار داشت که محل قرار گرفتن و جلوس پادشاهان [[قاجاریه|قاجار]] بود. | |||
در سال ۱۳۵۱ق نخستین کتابخانۀ عمومی شهر قم توسط آیت‌الله حائری در این شاه‌نشین تأسیس شد. در سال ۱۳۷۰ق [[حسین بروجردی]] در کمرگاه ایوان غربی یک طبقۀ دوم ایجاد کرد که به مخزن کتابخانه اختصاص داده شد و دو سالن بزرگ مطالعه به جای آشپزخانه شاهی ایجاد شد.<ref>گنجینۀ آثار قم، نقل از دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | |||
در سال‌های دهه ۱۳۷۰ش، زیرزمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز تجدید بنا شد. | |||
در سال‌های دهه ۱۳۷۰ش، زیرزمینی در وسط این مدرسه ساخته و کتابخانه آن نیز | |||
صحن اصلی آن با ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در هر طبقه ۴۰ حجره قرار دارد. سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref>دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | صحن اصلی آن با ابعاد ۵۰ در ۸۹ متر، دارای چهار ایوان در دو طبقه است. در هر طبقه ۴۰ حجره قرار دارد. سردر، ایوان‌ها و پیشانی حجره‌های آن با کاشی تزئین شده است.<ref>دانشنامه تاریخ معماری ایران شهر، مدخل مدرسه فیضیه.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۵: | ||
[[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | [[پرونده:250 RIALS-IRI.jpg|بندانگشتی|سکه ۲۵۰ ریالی با طرح مدرسه فیضیه سال ۱۳۸۷ش]] | ||
==نام‌گذاری== | |||
== | |||
به گزارش منابع بنای اولیه مدرسه، با نام [[مدرسه آستانه]] مربوط به قرن ششم هجری بوده و تا اواخر قرن یازدهم با همین نام مشهور بوده است. سپس در دوره صفوی تجدید بنا شد و به نام فیضیه شناخته شد<ref>مدرسی طباطبایی، ص۱۲۷.</ref> و در نیمه نخست قرن سیزدهم بنای مدرسه فیضیه جایگزین مدرسه آستانه شد.<ref>زنده‌دل و دستیاران، ص۵۷.</ref> | به گزارش منابع بنای اولیه مدرسه، با نام [[مدرسه آستانه]] مربوط به قرن ششم هجری بوده و تا اواخر قرن یازدهم با همین نام مشهور بوده است. سپس در دوره صفوی تجدید بنا شد و به نام فیضیه شناخته شد<ref>مدرسی طباطبایی، ص۱۲۷.</ref> و در نیمه نخست قرن سیزدهم بنای مدرسه فیضیه جایگزین مدرسه آستانه شد.<ref>زنده‌دل و دستیاران، ص۵۷.</ref> | ||
| خط ۸۱: | خط ۷۷: | ||
{{اصلی|سخنرانی امام خمینی در خرداد ۱۳۴۲ش}} | {{اصلی|سخنرانی امام خمینی در خرداد ۱۳۴۲ش}} | ||
در عاشورای سال ۱۳۸۳ق برابر با [[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ش [[امام خمینی]] در مدرسه فیضیه، سخنرانی کرد و از حکومت پهلوی و نیز دولتمردان آمریکا و اسرائیل که نفوذ زیادی بر محمدرضا پهلوی داشتند، انتقاد نمود.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | در عاشورای سال ۱۳۸۳ق برابر با [[۱۳ خرداد]] ۱۳۴۲ش [[امام خمینی]] در مدرسه فیضیه، سخنرانی کرد و از حکومت پهلوی و نیز دولتمردان آمریکا و اسرائیل که نفوذ زیادی بر محمدرضا پهلوی داشتند، انتقاد نمود.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ج۱، ص۲۴۳.</ref> | ||
پس از این سخنرانی، در [[۱۵ خرداد]] سال ۱۳۴۲ش، مأموران [[حکومت | پس از این سخنرانی، در [[۱۵ خرداد]] سال ۱۳۴۲ش، مأموران [[حکومت پهلوی]] امام خمینی را دستگیر و برای زندان به [[تهران]] انتقال دادند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی]؛ کلاکی، «کالبدشکافی قیام ۱۵ خرداد»، ص۵۴-۵۷.</ref> به دنبال این واقعه، [[قیام ۱۵ خرداد]] مردم [[قم]] شکل گرفت.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n15628/ «بازخوانی سخنرانی تاریخی امام در آستانه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲»، پرتال امام خمینی].</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
* | *باقری، باقری، خاندان فیض در مقالات و بررسیها، دفتر ۶۷ تهران، دانشگاه ۷۹، سال سی دوم. | ||
*حسن زنده‌دل و دستیاران، استان قم، جاول، انتشارات جهانگردان و ایرانگردان، ۱۳۷۹. | *حسن زنده‌دل و دستیاران، استان قم، جاول، انتشارات جهانگردان و ایرانگردان، ۱۳۷۹. | ||
*خوانساری، سید محمدباقر، روضات الجنات، قم، اسماعیلیان، ۱۳۹۰ق. | *خوانساری، سید محمدباقر، روضات الجنات، قم، اسماعیلیان، ۱۳۹۰ق. | ||
*شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲. | *شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه، ۱۳۵۲. | ||
*غنیمه، عبدالرحیم، تاریخ دانشگاه‌های بزرگ اسلامی، ترجمه کسائی، چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۲. | |||
*محمدی، محمدی، زندگینامه حضرت معصومه علیها‌السلام، قم، انتشارات علامه، ۱۳۵۱. | |||
*مدرسی طباطبایی، سید حسین، مدرسه آستانه مقدسی (فیضیه)، مجله وحید، فروردین ۱۳۵۰، شماره ۸۸. | *مدرسی طباطبایی، سید حسین، مدرسه آستانه مقدسی (فیضیه)، مجله وحید، فروردین ۱۳۵۰، شماره ۸۸. | ||
*ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تهران دارالفکر، ۱۳۵۰. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||