تولی: تفاوت میان نسخه‌ها

تولّی بر وزن ترقّی مصدر باب تفعّل از ماده «‌ولی‌» و به معنای پذیرش ولایت و کسی را ولی خود قرار دادن است. «‌ولی‌» در زبان عربی به معنای دوست، یاور و سرپرست آمده است. بنابراین تولّی هم به معنای پذیرش دوستی و پذیرش سرپرستی دیگری است.

تولی و [[تبری]] از [[فروع دین]] بوده و از نظر [[فقه|فقهی]] [[واجب]] هستند.

محبت داشتن به [[پیامبر]](ص)، [[اهل بیت]](ع)، و دوستی مؤمنان با یکدیگر از مفاهیمی است که در [[قرآن کریم]] مورد تأکید قرار گرفته است که به عنوان نمونه می‌توان به این آیات اشاره نمود:

{{متن قرآن| إِنَّمَا وَلِیکمُ اللَّـهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیؤْتُونَ الزَّکاةَ وَهُمْ رَاکعُونَ ﴿۵۵﴾|ترجمه=ولی شما، تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند: همان کسانی که [[نماز]] برپا می‌دارند و در حال [[رکوع]] [[زکات]] می‌دهند.|سوره=[[سوره مائده|مائده]]|آیه=۵۵}}

در احادیث بسیاری، محبت ورزیدن به [[اهل بیت]](ع) و خصوصا [[حضرت علی]](ع)واجب دانسته شده است. [[سید هاشم بحرانی]] ۹۵ حدیث از طریق [[اهل سنّت]]<ref>بحرانی، غایة المرام، ج۶، ص۴۶ـ۷۱</ref>و ۵۲ حدیث از طریق [[شیعه]]<ref>بحرانی، غایة المرام، ج۶، ص۷۲ـ۹۱</ref> در باب فضل محبان و موالیان [[علی]] علیه‌السلام و سایر [[امامان]] روایت کرده است.<ref>قَالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ سَأَلْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع عَنْ قَوَاعِدِ الْإِسْلَامِ مَا هِيَ فَقَالَ قَوَاعِدُ الْإِسْلَامِ سَبْعَةٌ فَأَوَّلُهَا الْعَقْلُ وَ عَلَيْهِ بُنِيَ الصَّبْرُ وَ الثَّانِي صَوْنُ الْعِرْضِ وَ صِدْقُ اللَّهْجَةِ وَ الثَّالِثَةُ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ عَلَى جِهَتِهِ وَ الرَّابِعَةُ الْحُبُ‏ فِي‏ اللَّهِ‏ وَ الْبُغْضُ فِي اللَّه‏ تحف العقول ص196</ref> به تعبیر [[فضل بن روزبهان]] اهل سنّت نیز بر آن‌اند که تولاّی پیامبر و آل او و تبرّی از دشمنان او، بر هر مؤمنی واجب است و کسی که ایشان را والی و متصرف امور خود نداند یا از دشمنان ایشان تبرّی نجوید، مؤمن نیست.<ref>فضل اللّه بن روزبهان، وسیلة الخادم الی المخدوم، ص ۳۰۰</ref>

تولی یکی از نتایج و شاخه‌های [[حب و بغض|محبت]] اهل بیت(ع) و دوست داشتن آنان است که خود از مفاهیم کلیدی و اساسی در فرهنگ شیعی به شمار می‌رود. تولی در [[فقه]]، [[کلام امامیه|کلام]]، و اخلاق شیعی بررسی و مطرح شده است. در فرهنگ [[شیعه]] «‌تولی‌» و «‌تبری‌» شرط اساسی پذیرش اعمال صالحه است و بدون داشتن این دو هیچ عملی پذیرفته نیست و مثل آن می‌ماند که شخص هیچ گونه عمل خیری انجام نداده باشد. در این زمینه روایات متعددی در متون اسلامی مطرح شده است.

[[خواجه نصیرالدین طوسی]] در [[اخلاق محتشمی]] بابی را به [[حب و بغض]] و تولی و [[تبری]] اختصاص داده و در آن، آیات و احادیث و سخنان حُکما را در این باره آورده است. علاوه بر این، نوشته مختصر و مستقلی با نام «‌[[رساله در تولا و تبرا]]‌» به وی منسوب است (که همراه با [[اخلاق محتشمی]] چاپ شده) که در آن با دیدی فلسفی به موضوع پرداخته و در نهایت، حاصل شدن ایمان را با تولّی و تبرّی مرتبط ساخته است.