حسن صباح: تفاوت میان نسخه‌ها

بیرون از جماعت اسماعیلیه ایران، با شروع فعالیتهای انقلابی حسن صباح، این احساس به وجود آمده بود که اسماعیلیه ایران دعوت جدیدی در قیاس با دعوت قدیم اسماعیلیان دوره فاطمی آغاز کرده‌اند. حال آنکه در دعوت جدید عقاید تازه‌ای تبلیغ نمی‌شد، بلکه آن اساساً مبین عقیده‌ای کهن بود که در بین اسماعیلیه نیز سابقه‌ای طولانی داشت، یعنی تعلیم یا آموزش موثق از طریق معلمی صادق، که در آن زمان به صورت تازه‌ای عرضه می‌شد.

این عقیده به حسن صباح که متکلمی دانشمند و به سنّتهای فلسفی نیز آگاه بود، نسبت داده شده است. او این نظریه را به صورت جدّی در رساله‌ای کلامی، به فارسی، به نام چهار فصل (فصول اربعه) از نو بیان کرد. این رساله باقی نمانده است، اما مورخان ایرانی آن را دیده و شرح کرده‌اند.<ref> ر.ک: جوینی، ج۳، ص۱۹۵ـ۱۹۹؛ رشیدالدین فضل اللّه، ص۱۰۶ـ۱۰۷؛ کاشانی، زبدة التواریخ، ص۱۴۲ـ۱۴۳؛ خراسانی فدائی، ص۹۶ـ ۹۹؛ ملل و نحل، ج۱، ص۱۹۵ـ۱۹۸.</ref>

اتخاذ سیاست کشتن اشخاص مهمِ نظامی و سیاسی ـ مذهبی نیز واکنشی به متمرکز نبودن قدرت سلجوقیان بود. حسن صباح در این امر به روشی متوسل شده بود که قبلا و در همان زمان نیز گروههای مختلف، از جمله [[غُلات]] و [[خوارج]] و خود [[سلجوقیان]]، به کار گرفته بودند، اما این سیاست به گونه‌ای اغراق آمیز به اسماعیلیه ایران و [[شام]] انتساب پیدا کرد و به همین دلیل، هر قتل مهمی که در دوره الموت در سرزمینهای مرکزی دنیای [[اسلام]] رخ میداد، به [[فداییان اسماعیلی]] نسبت داده می‌شد.<ref> رجوع کنید به هاجسن، ص۷۷ـ۸۹، ۱۱۰ـ ۱۱۵؛ لوئیس، ص۱۲۵ـ۱۴۰.</ref>