confirmed، templateeditor
۱۱٬۹۰۰
ویرایش
حدیث بضعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| توضیح تصویر = <small>قطعه خوشنویسی از حدیث بضعه، اثر [[غلامحسین امیرخانی]]</small> | | توضیح تصویر = <small>قطعه خوشنویسی از حدیث بضعه، اثر [[غلامحسین امیرخانی]]</small> | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| موضوع = | | موضوع = [[فضایل حضرت فاطمه(س)]] | ||
| صادره از = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] | | صادره از = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] | ||
| راوی اصلی = [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]]، [[ابوذر غفاری]] | | راوی اصلی = [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]]، [[ابوذر غفاری]] | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
مضمون این حدیث در منابع مختلف شیعه و سنی نقل شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۵؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۶۰؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۴؛ ابن‌مغازلی، مناقب علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۶ق، ص۲۸۹؛ ابن‌جبرئیل، الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۷؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۲۱۰ و ۲۱۹.</ref> [[حضرت علی(ع)]]،<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۵۷۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، منشورات الشریف الرضی، ص۱۴۹.</ref> [[ابن‌عباس]]،<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۵ و ۵۷۵.</ref> [[ابوذر غفاری]]<ref>خزار قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۷.</ref> و خود حضرت زهرا(س)،<ref>خزاز قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۶۴. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۶، ص۳۰۸.</ref> از راویان این حدیثند. | مضمون این حدیث در منابع مختلف شیعه و سنی نقل شده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۵؛ شیخ مفید، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۶۰؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۴؛ ابن‌مغازلی، مناقب علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۶ق، ص۲۸۹؛ ابن‌جبرئیل، الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۷؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۲۱۰ و ۲۱۹.</ref> [[حضرت علی(ع)]]،<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۵۷۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، منشورات الشریف الرضی، ص۱۴۹.</ref> [[ابن‌عباس]]،<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۵ و ۵۷۵.</ref> [[ابوذر غفاری]]<ref>خزار قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۷.</ref> و خود حضرت زهرا(س)،<ref>خزاز قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۶۴. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۶، ص۳۰۸.</ref> از راویان این حدیثند. | ||
[[جلال‌الدین سیوطی]] مفسر اهل‌سنت آن را مورد اتفاق [[شیعه]] و سنی دانسته است<ref>سیوطی، الثغور الباسمه، ۱۴۳۱ق، ص۶۷.</ref> و فخررازی مفسر اهل‌سنت در تفسیر برخی از [[آیات قرآن]] از آن استفاده کرده است.<ref> نگاه کنید به فخر رازی، التفسیر الکبیر، چاپ سوم، ج۹، ص۱۶۰، ذیل آیه ۱۸۹ سوره اعراف، ج۲۷، ص۲۰۰، ذیل آیه ۱۵ سوره زخرف، ج۳۰، ص۱۲۶، ذیل آیه ۱۹ سوره معارج.</ref> | [[جلال‌الدین سیوطی]] مفسر [[اهل‌سنت]] آن را مورد اتفاق [[شیعه]] و سنی دانسته است<ref>سیوطی، الثغور الباسمه، ۱۴۳۱ق، ص۶۷.</ref> و فخررازی مفسر اهل‌سنت در تفسیر برخی از [[آیات قرآن]] از آن استفاده کرده است.<ref> نگاه کنید به فخر رازی، التفسیر الکبیر، چاپ سوم، ج۹، ص۱۶۰، ذیل آیه ۱۸۹ سوره اعراف، ج۲۷، ص۲۰۰، ذیل آیه ۱۵ سوره زخرف، ج۳۰، ص۱۲۶، ذیل آیه ۱۹ سوره معارج.</ref> | ||
بَضعة یا بِضعه به‌معنای تکه‌ای از بدن است.<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص۱۲؛ ابن‌اثیر، النهایة، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از این رو وقتی که گفته می‌شود «فُلان بَضْعَةٌ مِنِّی» به‌خاطر نزدیکی زیاد آن شخص با گوینده است گویا آن شخص جزئی از بدن اوست.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۲۷ق، ص۱۲۹.</ref> جمله «بَضْعَةٌ مِنِّی» در سخنان پیامبر اسلام(ص) درباره [[حضرت علی(ع)]]<ref> بحرانی، البرهان، مؤسسة البعثة، ج۱، ص۲۶۱.</ref> و [[امام رضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲، ص۵۸۳ و ۵۸۸؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، منشورات الشریف الرضی، ص۲۳۳.</ref> نیز به کار رفته است. | بَضعة یا بِضعه به‌معنای تکه‌ای از بدن است.<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص۱۲؛ ابن‌اثیر، النهایة، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از این رو وقتی که گفته می‌شود «فُلان بَضْعَةٌ مِنِّی» به‌خاطر نزدیکی زیاد آن شخص با گوینده است گویا آن شخص جزئی از بدن اوست.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۲۷ق، ص۱۲۹.</ref> جمله «بَضْعَةٌ مِنِّی» در سخنان پیامبر اسلام(ص) درباره [[حضرت علی(ع)]]<ref> بحرانی، البرهان، مؤسسة البعثة، ج۱، ص۲۶۱.</ref> و [[امام رضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲، ص۵۸۳ و ۵۸۸؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، منشورات الشریف الرضی، ص۲۳۳.</ref> نیز به کار رفته است. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==استفاده از حدیث بضعه علیه حضرت علی(ع)== | ==استفاده از حدیث بضعه علیه حضرت علی(ع)== | ||
بنا بر برخی گزارش‌ها، حدیث بضعه درباره ماجرای خواستگاری امام علی(ع) از دختر [[ابوجهل]] صادر شده است؛ بر اساس نقل [[احمد بن حنبل|ابن‌حنبل]] (درگذشتهٔ ۲۴۱ق) از [[عبدالله بن زبیر]]، زمانی که علی(ع) از [[ازدواج]] با دختر ابوجهل سخن به میان آورد و خبر آن به پیامبر(ص) رسید، آن حضرت فرمود: «اِنّما فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی یُوذینی ما آذَاها».<ref> ابن‌حنبل، مسند احمد، دار صادر، ج۴، ص۵.</ref> این ماجرا با عبارت‌های مختلفی در منابع دیگر نیز آمده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نیشابوری، صحیح مسلم، دار الفکر، ج۷، ص۱۴۱؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۱ق، ج۶، ص۱۵۸؛ ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، دار الفکر، ج۱، ص ۶۴۴؛ سجستانی، سنن ابی‌داود، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ نعمان مغربی، شرح الاخبار، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۳، ص۶۱؛ ابن‌بطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار، ۱۴۰۷ق، ص۳۸۵.</ref> | بنا بر برخی گزارش‌ها، حدیث بضعه درباره ماجرای [[خواستگاری]] امام علی(ع) از دختر [[ابوجهل]] صادر شده است؛ بر اساس نقل [[احمد بن حنبل|ابن‌حنبل]] (درگذشتهٔ ۲۴۱ق) از [[عبدالله بن زبیر]]، زمانی که علی(ع) از [[ازدواج]] با دختر ابوجهل سخن به میان آورد و خبر آن به پیامبر(ص) رسید، آن حضرت فرمود: «اِنّما فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی یُوذینی ما آذَاها».<ref> ابن‌حنبل، مسند احمد، دار صادر، ج۴، ص۵.</ref> این ماجرا با عبارت‌های مختلفی در منابع دیگر نیز آمده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نیشابوری، صحیح مسلم، دار الفکر، ج۷، ص۱۴۱؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۱ق، ج۶، ص۱۵۸؛ ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه، دار الفکر، ج۱، ص ۶۴۴؛ سجستانی، سنن ابی‌داود، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ نعمان مغربی، شرح الاخبار، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۳، ص۶۱؛ ابن‌بطریق، عمدة عیون صحاح الاخبار، ۱۴۰۷ق، ص۳۸۵.</ref> | ||
[[سید مرتضی]] متکلم شیعه (۳۵۵-۴۳۶ق) این گزارش‌ها را ساختگی دانسته است.<ref> سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷.</ref> بر اساس روایتی از [[امام صادق(ع)]] نیز این ماجرا جعلی است.<ref> شیخ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۵.</ref> [[ابوهریره|ابوهُرَیره]] از راویان این گزارش متهم به [[جعل حدیث]] است،<ref> ابن‌شاذان، الایضاح، ۱۳۶۳ش، ص۵۴۱؛ تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> همچنین حسین کرابیسی و مِسوَر بن مَخرَمه زُهَری از دیگر راویان این گزارش در [[علم رجال]] ضعیف و غیرقابل اعتماد معرفی شده‌اند از این رو روایات آنها مورد قبول قرار نگرفته است.<ref> فضلی، اصول الحدیث، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۹.</ref> سید مرتضی، کرابیسی را از [[نواصب]] دانسته که با [[اهل‌بیت(ع)]] دشمنی می‌کرد.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref> به گفته او اگر این قضیه درست بود چرا دشمنان حضرت علی(ع) از [[بنی‌امیه]] و طرفدران آنها آن را دستاویزی برای تخریب چهره او و رسیدن به اهداف خود قرار ندادند.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۹.</ref> | [[سید مرتضی]] متکلم [[شیعه]] (۳۵۵-۴۳۶ق) این گزارش‌ها را ساختگی دانسته است.<ref> سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷.</ref> بر اساس روایتی از [[امام صادق(ع)]] نیز این ماجرا جعلی است.<ref> شیخ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۱۶۵.</ref> [[ابوهریره|ابوهُرَیره]] از راویان این گزارش متهم به [[جعل حدیث]] است،<ref> ابن‌شاذان، الایضاح، ۱۳۶۳ش، ص۵۴۱؛ تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> همچنین حسین کرابیسی و مِسوَر بن مَخرَمه زُهَری از دیگر راویان این گزارش در [[علم رجال]] ضعیف و غیرقابل اعتماد معرفی شده‌اند از این رو روایات آنها مورد قبول قرار نگرفته است.<ref> فضلی، اصول الحدیث، ۱۴۲۱ق، ص۱۳۹.</ref> سید مرتضی، کرابیسی را از [[نواصب]] دانسته که با [[اهل‌بیت(ع)]] دشمنی می‌کرد.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref> به گفته او اگر این قضیه درست بود چرا دشمنان حضرت علی(ع) از [[بنی‌امیه]] و طرفدران آنها آن را دستاویزی برای تخریب چهره او و رسیدن به اهداف خود قرار ندادند.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۲۵۰ق، ص۱۶۹.</ref> | ||
[[جعفر مرتضی عاملی]] (درگذشته ۱۴۴۱ق) از پژوهشگران تاریخ اسلام، ضمن متناقض دانستن گزارش‌ها درباره خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابی‌جهل، در ردّ این ماجرا سیزده دلیل ذکر کرده است.<ref>جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الامام علی، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۱- ۷۴.</ref> | [[جعفر مرتضی عاملی]] (درگذشته ۱۴۴۱ق) از پژوهشگران تاریخ اسلام، ضمن متناقض دانستن گزارش‌ها درباره خواستگاری حضرت علی(ع) از دختر ابی‌جهل، در ردّ این ماجرا سیزده دلیل ذکر کرده است.<ref>جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الامام علی، ۱۴۳۰ق، ج۳، ص۶۱- ۷۴.</ref> | ||