۱۶٬۶۵۸
ویرایش
imported>S.j.mousavi جز (درج لینک زبانها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش جعبه اطلاعات) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''قیام توابین''' اولین قیام [[شیعی]] پس از | {{جعبه اطلاعات جنگ | ||
| جنگ = قیام توابین | |||
| قسمتیاز = | |||
| تصویر = | |||
| زیرنویس = | |||
| زمان = [[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵ق]] | |||
| مکان = [[عین الورده]] | |||
| مختصات = | |||
| علت =خونخواهی [[امام حسین(ع)]] | |||
| قلمرو = | |||
| نتیجه = شکست توابین | |||
| جنگنده۱ = [[توابین]] | |||
| جنگنده۲ =لشکر شام | |||
| فرمانده۱ = [[سلیمان بن صرد]] | |||
| فرمانده۲ = [[ابن زیاد]] | |||
| قوای۱ =، [[مسیب بن نجبه]]، [[عبدالله بن سعد بن نفیل|عبدالله بن سعد]]، [[عبدالله بن وال]] و [[رفاعة بن شداد]] | |||
| قوای۲ =[[حصین بن نمیر]]، شرحبيل بن ذیالكلاع، ادهم بن محرز ، ربيعة بن مخارق و جبلة بن عبد الله | |||
| خسارات۱ = | |||
| خسارات۲ = | |||
| یادداشت = | |||
}} | |||
'''قیام توابین''' اولین قیام [[شیعی]] پس از[[واقعه کربلا]] با هدف انتقام از قاتلان [[امام حسین(ع)]]. [[توابین]] از [[سال ۶۱ هجری قمری|سال ۶۱ق]] پس از واقعه عاشورا مخفیانه در پی جمعآوری نیرو و اسلحه بودند. گفته شده است به دلیل عدمهمراهی مختار ثقفی، بسیاری از شیعیان همراه توابین نشدند. این قیام در [[سال ۶۵ هجری قمری|سال ۶۵ ق]] به دست [[مسلمانان]] و دوستداران [[اهل بیت(ع)]] در مقابله با لشکر [[شام]] و در منطقه [[عین الورده]] رخ داد که رهبری آن بر عهده [[سلیمان بن صرد خزاعی]] بود. در جنگی چهار روزه، بسیاری از توابین کشته شدند. باقیمانده سپاه به رهبری [[رفاعة بن شداد]] عقبنشینی کردند. | |||
== انگیزه قیام == | == انگیزه قیام == | ||
خط ۱۴: | خط ۳۵: | ||
== گردآوری نیرو == | == گردآوری نیرو == | ||
تشکیل جلسات هفتگی [[توابین]] در سال | تشکیل جلسات هفتگی [[توابین]] در سال ۶۱ق به صورت پنهانی درباره شکل گیری جنبش، از تهیه نیرو گرفته تا موعد قیام در حضور سلیمان بن صرد برگزار میشد. آنان مخفیانه درون کوفه و قبایل اطراف به تهیه نیرو و اسلحه پرداخته و مقدمات جنگ را آماده میکردند.<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۴۳۰ و ۴۳۱.</ref> | ||
به دنبال تشکیل سپاه، سلیمان بن صرد خزاعی در سال ۶۴ ه.ق نامههایی را به [[سعد بن حذیفه]]، رهبر شیعیان مدائن و [[مثنی بن مخرمه عبدی]] از بزرگان [[شیعه]] [[بصره]] مینویسد و آنان را به قیام فرا میخواند. شیعیان بصره و [[مدائن]] نیز در پاسخ به نامه سلیمان، آمادگی خویش را اعلام داشته و پذیرفتند که در قیام آنان شرکت کنند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۴۵، ص۳۵۵ و ۳۵۶.</ref> <ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۴۲۹.</ref> | به دنبال تشکیل سپاه، سلیمان بن صرد خزاعی در سال ۶۴ ه.ق نامههایی را به [[سعد بن حذیفه]]، رهبر شیعیان مدائن و [[مثنی بن مخرمه عبدی]] از بزرگان [[شیعه]] [[بصره]] مینویسد و آنان را به قیام فرا میخواند. شیعیان بصره و [[مدائن]] نیز در پاسخ به نامه سلیمان، آمادگی خویش را اعلام داشته و پذیرفتند که در قیام آنان شرکت کنند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۴۵، ص۳۵۵ و ۳۵۶.</ref> <ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج ۴، ص۴۲۹.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۴۷: | ||
== شروع پیکار == | == شروع پیکار == | ||
توابین قبل از رسیدن لشکر شام، در منطقه [[عین الورده]] اردو زد و پنج روز در آن جا به استراحت پرداخت. سلیمان در روز کارزار به تبیین پیکار و سفارشات جنگی پرداخت و جانشینان خویش را معرفی کرد. وی خطاب به حضار گفت: اگر من کشته شدم فرمانده سپاه | توابین قبل از رسیدن لشکر شام، در منطقه [[عین الورده]] اردو زد و پنج روز در آن جا به استراحت پرداخت. سلیمان در روز کارزار به تبیین پیکار و سفارشات جنگی پرداخت و جانشینان خویش را معرفی کرد. وی خطاب به حضار گفت: اگر من کشته شدم فرمانده سپاه [[مسیب بن نجبه]] است و پس از او، [[عبدالله بن سعد بن نفیل]] فرماندهی سپاه را بر عهده بگیرد. پس از کشته شدن او، [[عبدالله بن وال]] و [[رفاعه بن شداد]]، دیگر فرماندهان نبرد توابین هستند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج ۸، ص۲۷۸.</ref> در ۲۵ [[جمادی الاول]]، دو سپاه برابر یکدیگر قرار گرفتند و نبرد بین توابین و لشکر [[شام]] آغاز شد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج ۴، ص۱۸۲.</ref>فرماندهی سپاه شام را [[عبیدالله بن زیاد]] بر عهده داشت. [[حصین بن نمیر]]، [[ شرحبيل بن ذی الكلاع حميری]]، [[ ادهم بن محرز باهلى]]، [[ ربيعة بن مخارق عنوى]] و [[جبلة بن عبد الله خثعمى]] وی را همراهی میکردند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۶، ص ۳۷۰.</ref> | ||
== عاقبت کارزار == | == عاقبت کارزار == | ||
پس از نبرد چهار روزه، بسیاری از توابین به شهادت رسیده، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفتند. فرماندهان توابین یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند و اندک باقیمانده آنان به فرماندهی [[رفاعه بن شداد بجلی]] مجبور به | پس از نبرد چهار روزه، بسیاری از توابین به شهادت رسیده، در محاصره سپاه دشمن قرار گرفتند. فرماندهان توابین یکی پس از دیگری به شهادت رسیدند و اندک باقیمانده آنان به فرماندهی [[رفاعه بن شداد بجلی]] مجبور به عقبنشینی شدند. توابین در مسیر بازگشت به شیعیان [[بصره]] و [[مدائن]] برخوردند که به یاری آنان آمده بود و پس از ابراز اندوه به شهرهای خود بازگشتند. پس از شکست توابین و رسیدن به کوفه، [[مختار ثقفی]] که در زندان به سر میبرد، به تمجید از سلیمان و شهدای قیام پرداخت و وعده داد که انتقام توابین را گرفته و به خونخواهی امام حسین(ع) قیام کند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج ۸، ص۲۷۹ و ۲۸۰.</ref> <ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج ۴، ص۱۸۴ - ۱۸۶.</ref> | ||
[[سید حسین محمد جعفری]] در کتاب [[تشیع در مسیر تاریخ]] معتقد است اگر چه توّابین به ظاهر در برابر سپاه اموی شکست خوردند، اما توانستند برای نخستین بار تشکل منسجمی از شیعیان به وجود آورند و چون قیام آنان بر پایه تفکر شیعی و تحت تأثیر شهادت [[امام حسین]](ع) شکل گرفته بود، توانست موجب پیشرفت تشیع شود.<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۲۳۲ و ۲۳۳.</ref> | [[سید حسین محمد جعفری]] در کتاب [[تشیع در مسیر تاریخ]] معتقد است اگر چه توّابین به ظاهر در برابر سپاه اموی شکست خوردند، اما توانستند برای نخستین بار تشکل منسجمی از شیعیان به وجود آورند و چون قیام آنان بر پایه تفکر شیعی و تحت تأثیر شهادت [[امام حسین]](ع) شکل گرفته بود، توانست موجب پیشرفت تشیع شود.<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ص۲۳۲ و ۲۳۳.</ref> | ||
ویرایش