حوزه علمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''[[حوزه علمیه قم]]''': بر اساس گزارش‌های تاریخی با مهاجرت اشعریان شیعی در سده دوم، شهر [[قم]] به یکی از شهرهای مسلمان نشین شیعه مذهب تبدیل شد و جلسات بحث و درس با حضور برخی از محدثان علاقمند به ائمه ایجاد شد. این جلسات در فاصله سده اول تا چهارم رونق داشت. مکتب قم در آن دوره گرایش حدیثی داشت و محدثانی از جمله [[زکریا بن آدم]]، اسحاق بن عبدالله اشعری، سهل بن یسع اشعری را تربیت کرد. کتاب [[من لا یحضره الفقیه]] نیز از آثار مربوط به این دوره است؛ اما تسلط نگرش‌های عقلی [[شیخ مفید]] و دیگر متکلمان شیعی عراق حوزه قم را تضعیف کرد.<ref>زهره کاشانی، تاریخ حوزه علمیه قم از تأسیس تا سده چهارم، دوفصلنامه علمی-پژوهشی تربیت اسلامی،ش ۸، بهار و تابستان ۱۳۸۸</ref>

* '''[[حوزه علمیه بغداد]]''': حضور برخی از امامان شیعه و فعالیت [[نواب اربعه]] امام دوازدهم(عج) در [[بغداد]] عامل اصلی تشکیل کانون‌های مباحث علمی از اواخر قرن دوم بوده است بعدها با ظهور عالمان تأثیرگذاری مانند [[ابن‌جنید]]، شیخ مفید، [[سید مرتضی]] و [[شیخ طوسی]] حوزه بغداد به اوج شکوفایی رسید. با توجه با مساله امامت و آغاز دوره غیبت و حضور [[اشاعره]] و [[معتزله]]، مباحث کلامی در این دوره رونق ویژه‌ای دارد. [[تصحیح الاعتقاد]]، تنزیه الانبیاء از آثار این دوره است باورود طغرل سلجوقی به بغداد در ۴۴۷ق، این مرکز از رونق افتاد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۳۷۷.</ref>

* '''[[حوزه علمیه نجف]]''': برخی معتقدند پیش از آمدن شیخ طوسی، در نجف حلقه‌های بحث و درس در جوار مرقد امیرمؤمنان علیه‌السلام برقرار و حوزه علمیه شکل گرفته بوده است. اما اندکی پس از ورود طغرل سلجوقی به بغداد، در میانه‌های قرن پنجم شیخ به نجف هجرت کرد و با فعالیت علمی او حوزه نجف پاگرفت و مرکزیت علمی و فکری تشیع پیدا کرد دو کتاب [[التهذیب]] و [[الاستبصار]] از آثار این دوره است شیخ طوسی شاگردان را به فقه استدلالی و اجتهادی تشویق کرد با درگذشت شیخ حوزه نجف رو به افول رفت.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۳۸۵.</ref>

*'''[[حوزه علمیه حله]]''': این حوزه از قرن ششم بنا نهاده شد و از اواسط قرن ششم تا قرن هشتم از حوزه‌های علمیه معتبر شیعه بود. ابن‌ادریس، ابن‌نما، [[محقق حلی]]، [[علامه حلی]]، [[فخرالمحققین]] از علمای حوزه حله بودند. احیای روح تحقیق و انتقاد توسط [[ابن‌ادریس]]، دسته‌بندی احادیث به اعتبار سند توسط [[سید بن طاووس]] و سپس علامه حلی، ارائه سبک نوین در تدوین و تدریس فقه و نوگرایی در باب‌بندی موضوعات آن توسط محقق حلی از ویژگی‌ها و دستاوردهای این حوزه در آن عصر بوده است. [[حوزه علمیه حله]] به علت درگیری‌های مکرری که در دوره ملوک الطوایفی پس از سقوط ایلخانان بر سر تصرف حله روی داد، رفته رفته رونق خود را از دست داد.<ref>جوادی، / حسنی، بررسی تاریخ حوزهٔ علمیه حله، ۱۳۸۷ش، شماره ۲۱.</ref>

* '''[[حوزه علمیه اصفهان]]''': در قرن نهم و دوره [[صفویه]] بجهت فشار‌هایی که بر شیعیان در قلمرو [[عثمانی]] وارد شده بود، برخی از عالمان شیعی جبل عامل به ایران مهاجرت کردند و حوزه اصفهان در این دوره تأسیس شد. [[محمدتقی مجلسی]]، [[شیخ بهایی]]، [[میرداماد]]، [[میرفندرسکی]]، [[ملاصدرا]]، [[محقق کرکی]] از علمای این دوره هستند دو گرایش فلسفی و حدیثی در این حوزه قوت بیشتری داشتند. این حوزه از همان زمان تاکنون حیات خود را ادامه داده است اگر چه از قوت آن کاسته شد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۴۰۷.</ref>