Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۴۶
ویرایش
جز (←ارزش ادبی خطبه) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''خُطبه اَشباح''' یکی از خطبههای مفصل [[نهجالبلاغه]] که با خداشناسی آغاز شده و با دعای طلب رضای خدا به پایان میرسد. این خطبه در نهجالبلاغه کامل نیست و فقط بخشی از سخنرانی [[امام علی علیهالسلام|امام علی]](ع) در آن آمده است. [[ابن ابی الحدید]]، استعارهها و کنایههای این خطبه را نشانه برتری گوینده خطبه نسبت به دیگران میداند. | ||
توصیف [[خداوند]]، بیزمانی و بیمکانی او، توقیفی بودن [[اسما و صفات]] او، هدفداری خلقت موجودات، توصیف آسمان، [[ملائکه|فرشتگان]]، خلقت زمین، از جمله مطالب مطرح شده در این [[خطبه]] است. | توصیف [[خداوند]]، بیزمانی و بیمکانی او، توقیفی بودن [[اسما و صفات]] او، هدفداری خلقت موجودات، توصیف آسمان، [[ملائکه|فرشتگان]]، خلقت زمین، از جمله مطالب مطرح شده در این [[خطبه]] است. | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| فیض الاسلام، شرح خوئی، ملاصالح، ابن ابی الحدید|| ۹۰ | | فیض الاسلام، شرح خوئی، ملاصالح، ابن ابی الحدید|| ۹۰ | ||
|- | |- | ||
|ابن میثم || ۸۸ | |ابن میثم|| ۸۸ | ||
|- | |- | ||
|عبده || ۸۷ | |عبده|| ۸۷ | ||
|- | |- | ||
|ملافتح الله|| ۹۷ | |ملافتح الله|| ۹۷ | ||
|- | |- | ||
|فی ظلال || ۸۹ | |فی ظلال|| ۸۹ | ||
|} | |} | ||
== | == نامگذاری == | ||
شَبَح به معنای شخص و چیزی است که از دور دیده شود و مشخص نباشد و چون در این خطبه امام(ع) از آفرینش آسمان، زمین، [[فرشتگان]] و [[آدم(ع)]] تا آنجا که در اندازه دریافتِ شنونده بود، سخن فرمود به «اشباح» معروف شده است.<ref> | شَبَح به معنای شخص و چیزی است که از دور دیده شود و مشخص نباشد و چون در این خطبه امام(ع) از آفرینش آسمان، زمین، [[فرشتگان]] و [[آدم(ع)]] تا آنجا که در اندازه دریافتِ شنونده بود، سخن فرمود به «اشباح» معروف شده است.<ref>نهجالبلاغه، ترجمه شهیدی، پاورقی شماره ۱ از خطبه ۹۱، ص۴۷۱.</ref> وجه دیگری که برای این نامگذاری ذکر شده است این است که اشباح به معنای ملائکه به کار رفته و از آنجا که حضرت امیر المؤمنین(ع) در قسمتی از این خطبه در مورد خلقت ملائکه سخن میفرمایند از باب نامگذاری جزء بر کلّ، این خطبه را این گونه نام نهاده شده است.<ref>[http://www.imamalinet.net/fa/Question/View/2657 وجه تسمیه خطبه اشباح]</ref> | ||
== مضمون == | == مضمون == | ||
بنای [[سید رضی]]، گردآورنده [[نهج البلاغه]] این بوده که هر مقدار از خطبههای حضرت [[امیرالمؤمنین]](ع) را که دارای فصاحت و بلاغت چشمگیرتری بوده انتخاب نموده و قسمتهای دیگر را نقل نکرده است؛ از جمله خطبهها همین خطبه اشباح است که خطبه بسیار مفصلی بوده، و با وجود تقطیعهایی که در آن واقع شده باز هم خطبه خیلی طولانی و مفصلی است. حضرت امیرالمؤمنین(ع) در هر جملهای از جملات این خطبه کنایات و اقسام استعارات را به کار برده است.<ref>منتظری، | بنای [[سید رضی]]، گردآورنده [[نهج البلاغه]] این بوده که هر مقدار از خطبههای حضرت [[امیرالمؤمنین]](ع) را که دارای فصاحت و بلاغت چشمگیرتری بوده انتخاب نموده و قسمتهای دیگر را نقل نکرده است؛ از جمله خطبهها همین خطبه اشباح است که خطبه بسیار مفصلی بوده، و با وجود تقطیعهایی که در آن واقع شده باز هم خطبه خیلی طولانی و مفصلی است. حضرت امیرالمؤمنین(ع) در هر جملهای از جملات این خطبه کنایات و اقسام استعارات را به کار برده است.<ref>منتظری، درسهایی نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۲.</ref> | ||
از جمله مباحث مطرح شده در خطبه اشباح اینهاست: | از جمله مباحث مطرح شده در خطبه اشباح اینهاست: | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==سند خطبه== | ==سند خطبه== | ||
نویسنده کتاب [[مصادر نهج البلاغه (کتاب)|مصادر نهج البلاغه]] مینویسد: تعبیر «سید رضی» در آغاز این خطبه، برای پی بردن به سند آن کافی است. چرا که او این خطبه را از «[[مسعدة بن صدقه]]» از امام صادق(ع) نقل کرده است و «مسعده» دارای کتابهایی از جمله: کتاب «خطب امیر مؤمنان(علیهالسلام)» است; این کتاب تا زمان | نویسنده کتاب [[مصادر نهج البلاغه (کتاب)|مصادر نهج البلاغه]] مینویسد: تعبیر «سید رضی» در آغاز این خطبه، برای پی بردن به سند آن کافی است. چرا که او این خطبه را از «[[مسعدة بن صدقه]]» از امام صادق(ع) نقل کرده است و «مسعده» دارای کتابهایی از جمله: کتاب «خطب امیر مؤمنان(علیهالسلام)» است; این کتاب تا زمان «[[سید هاشم بحرانی]]» (محدّث معروف قرن یازدهم) وجود داشته و در اختیار او بوده است; | ||
«احمد بن عبد ربّه» مالکی در «عقد الفرید» و «[[شیخ صدوق]]» در کتاب «[[التوحید (کتاب)|توحید]]»، که هر دو قبل از سید رضی میزیستهاند نیز این خطبه را نقل کردهاند. «زمخشری» در «ربیع الأبرار» و «ابن اثیر» در «نهایه» بخشهایی از آن را آوردهاند. به گفته [[سید بن طاووس]]، محتوای این خطبه به قدری عظمت دارد که خودش گواه بر صدق و اعتبارش میباشد و نیازی به سند [[متواتر]] ندارد.<ref>مصادر نهج البلاغه، جلد ۲، صفحه ۱۶۸ به نقل از پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ابتدای خطبه ۹۱ (اشباح)</ref> | «احمد بن عبد ربّه» مالکی در «عقد الفرید» و «[[شیخ صدوق]]» در کتاب «[[التوحید (کتاب)|توحید]]»، که هر دو قبل از سید رضی میزیستهاند نیز این خطبه را نقل کردهاند. «زمخشری» در «ربیع الأبرار» و «ابن اثیر» در «نهایه» بخشهایی از آن را آوردهاند. به گفته [[سید بن طاووس]]، محتوای این خطبه به قدری عظمت دارد که خودش گواه بر صدق و اعتبارش میباشد و نیازی به سند [[متواتر]] ندارد.<ref>مصادر نهج البلاغه، جلد ۲، صفحه ۱۶۸ به نقل از پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ابتدای خطبه ۹۱ (اشباح)</ref> | ||
== متن و ترجمه خطبه == | == متن و ترجمه خطبه == |