پرش به محتوا

مالک اشتر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ مارس ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۴: خط ۴۴:


===تبعید به شام و حمص===
===تبعید به شام و حمص===
[[سعید بن عاص اموی]]، والی [[عثمان]] در [[کوفه]]، گفته بود [[سواد کوفه]] {{یادداشت|منطقه‌ای در [[عراق]] که باغ‌ها و بستان‌های فراوان دارد}} بستان [[قریش]] و [[بنی امیه]] است. مالک اشتر اعتراض کرد که سرزمین‌هایی را سپاه اسلام به دست آورده‌اند را بوستان قریش می‌داند. این اعتراض موجب درگیری او و برخی دیگر با رئیس شرطه کوفه شد. پس از این عمل، سعید بن عاص به دستور عثمان، مالک و ۹ نفر دیگر را  به [[شام]] تبعید کرد.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج۹، ص۴۰.</ref>
[[سعید بن عاص اموی]]، والی [[عثمان]] در [[کوفه]]، گفته بود [[سواد کوفه]] {{یادداشت|منطقه‌ای در [[عراق]] که باغ‌ها و بستان‌های فراوان دارد}} بستان [[قریش]] و [[بنی امیه]] است. مالک اشتر اعتراض کرد که سرزمین‌هایی را سپاه اسلام به دست آورده‌اند را بوستان قریش می‌داند. این اعتراض موجب درگیری او و برخی دیگر با رئیس شرطه کوفه شد. پس از این عمل، سعید بن عاص به دستور عثمان، مالک و ۹ نفر دیگر را  به [[شام]] تبعید کرد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۳۰ق٬ ج۹، ص۴۰.</ref>


برخی از تبعیدشدگان به شام به همراه مالک اشتر از این قرارند: [[مالک بن کعب ارحبی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[علقمة بن قیس نخعی]]، [[صعصعة بن صوحان عبدی]].<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۲، ص ۱۳۰-۱۳۳.</ref> برخی مورخین طبق نامه سعید بن عاص به عثمان، نام برخی از معترضان را چنین گفته‌اند: [[عمرو ابن زرارة]]، [[کمیل بن زیاد]]، مالک بن حارث (مالک اشتر)، [[حرقوص بن زهیر]]، [[شریح بن اوفی]]، [[یزید بن مکنف]]، [[زید بن صوحان]]، [[صعصعة بن صوحان]]، [[جندب بن زهیر]].<ref>ابن شبة النمیری، تاریخ المدینة المنورة، ج ۳، صص ۱۱۴۲-۱۱۴۱.</ref>با توجه به گفت‌وگوهایی که در [[شام]] میان مالک و یارانش با معاویه پیش آمد، [[معاویه]] به عثمان نامه‌ای نوشت و عثمان خواستار برگرداندن آنها به کوفه شد. آنها در کوفه،‌ سرزنش سعید بن عاص و عثمان را ادامه دادند. لذا عثمان دستور داد که آنها را به [[حمص]] نزد [[عبدالرحمن بن خالد بن ولید]] بفرستد.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۲، ص ۱۳۰-۱۳۳.</ref>طبق نقلی دیگر، معاویه خود آنان را به [[حمص]] فرستاد و آنان تا زمان اخراج سعید بن عاص از کوفه در حمص ماندند و بعد از آن با نامه کوفیان، به کوفه برگشتند.<ref>ابن شبة النمیری، تاریخ المدینة المنورة، ج ۳، ص ۱۱۴۲.</ref>
برخی از تبعیدشدگان به شام به همراه مالک اشتر از این قرارند: [[مالک بن کعب ارحبی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[علقمة بن قیس نخعی]]، [[صعصعة بن صوحان عبدی]].<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۲، ص ۱۳۰-۱۳۳.</ref> برخی مورخین طبق نامه سعید بن عاص به عثمان، نام برخی از معترضان را چنین گفته‌اند: [[عمرو ابن زرارة]]، [[کمیل بن زیاد]]، مالک بن حارث (مالک اشتر)، [[حرقوص بن زهیر]]، [[شریح بن اوفی]]، [[یزید بن مکنف]]، [[زید بن صوحان]]، [[صعصعة بن صوحان]]، [[جندب بن زهیر]].<ref>ابن شبة النمیری، تاریخ المدینة المنورة، ج ۳، صص ۱۱۴۲-۱۱۴۱.</ref>با توجه به گفت‌وگوهایی که در [[شام]] میان مالک و یارانش با معاویه پیش آمد، [[معاویه]] به عثمان نامه‌ای نوشت و عثمان خواستار برگرداندن آنها به کوفه شد. آنها در کوفه،‌ سرزنش سعید بن عاص و عثمان را ادامه دادند. لذا عثمان دستور داد که آنها را به [[حمص]] نزد [[عبدالرحمن بن خالد بن ولید]] بفرستد.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۲، ص ۱۳۰-۱۳۳.</ref>طبق نقلی دیگر، معاویه خود آنان را به [[حمص]] فرستاد و آنان تا زمان اخراج سعید بن عاص از کوفه در حمص ماندند و بعد از آن با نامه کوفیان، به کوفه برگشتند.<ref>ابن شبة النمیری، تاریخ المدینة المنورة، ج ۳، ص ۱۱۴۲.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۲:


=== محاصره عثمان ===
=== محاصره عثمان ===
هنگامی که گروه‌های معترض به اعمال [[عثمان]] و کارگزارانش، در [[مدینه]] جمع شدند، مالک اشتر رییس کوفیان بود؛ ولی وقتی کار به محاصره عثمان و تهدید به قتل کشید، مالک اشتر کناره گرفت. به تبع او، [[حکیم بن جبلة]] رییس بصریان نیز کنار کشید؛ ولی [[ابن عدیس]] و یارانش که مصری بودند، عثمان را محاصره کردند.<ref>الطبری، تاریخ الطبری، ج ۳، ص ۴۱۱؛ الامین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۴۱.</ref>
هنگامی که گروه‌های معترض به اعمال [[عثمان]] و کارگزارانش، در [[مدینه]] جمع شدند، مالک اشتر رییس کوفیان بود؛ ولی وقتی کار به محاصره عثمان و تهدید به قتل کشید، مالک اشتر کناره گرفت. به تبع او، [[حکیم بن جبلة]] رییس بصریان نیز کنار کشید؛ ولی [[ابن عدیس]] و یارانش که مصری بودند، عثمان را محاصره کردند.<ref>الطبری، تاریخ الطبری، ج ۳، ص ۴۱۱؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۳۰ق٬ ج ۹، ص ۴۱.</ref>


از گفتگوی مالک با [[جریر بن عبدالله بجلی]] روشن می‌شود که مالک از قاتلان عثمان نیست. درباره این گفتگو نقل شده است: جریر از طرف [[امیرالمؤمنین (ع)]] برای گفتگو به [[شام]] رفته بود؛ ولی بدون نتیجه بازگشت. در اینجا مالک به امیرالمؤمنین(ع) گفت:‌ای امیر مؤمنان! اگر به جای او مرا فرستاده بودی بهتر بود و... جریر با شنیدن این سخنان گفت: به خدا سوگند اگر تو می‌رفتی تو را می‌کشتند؛ چرا که پندار{{یادداشت|آنچه در متن عربی آمده واژه «زعموا» است که به معنای گمان باطل است}} آنها بر این است که تو از قاتلان عثمانی.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج۴، ص ۷۵.</ref>
از گفتگوی مالک با [[جریر بن عبدالله بجلی]] روشن می‌شود که مالک از قاتلان عثمان نیست. درباره این گفتگو نقل شده است: جریر از طرف [[امیرالمؤمنین (ع)]] برای گفتگو به [[شام]] رفته بود؛ ولی بدون نتیجه بازگشت. در اینجا مالک به امیرالمؤمنین(ع) گفت:‌ای امیر مؤمنان! اگر به جای او مرا فرستاده بودی بهتر بود و... جریر با شنیدن این سخنان گفت: به خدا سوگند اگر تو می‌رفتی تو را می‌کشتند؛ چرا که پندار{{یادداشت|آنچه در متن عربی آمده واژه «زعموا» است که به معنای گمان باطل است}} آنها بر این است که تو از قاتلان عثمانی.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج۴، ص ۷۵.</ref>


پس از کشته شدن عثمان، مالک اشتر مردم را به [[بیعت]] با [[امام علی(ع)]] راهنمایی کرد.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۴۱.</ref>
پس از کشته شدن عثمان، مالک اشتر مردم را به [[بیعت]] با [[امام علی(ع)]] راهنمایی کرد.<ref>امین، اعیان الشیعه،۱۴۳۰ق٬ ج ۹، ص ۴۱.</ref>


{{همچنین ببینید|ماجرای قتل عثمان}}
{{همچنین ببینید|ماجرای قتل عثمان}}
خط ۷۴: خط ۷۴:
=== از فرماندهان جنگ صفین ===
=== از فرماندهان جنگ صفین ===
مالک اشتر در [[جنگ صفین]] از فرماندهان لشکر [[امیرالمؤمنین(ع)]] بود. امام(ع) او را مأمور ساخت تا آبراه را از محاصره دشمنان خارج سازد. بعد از شكستن حصر آبراه، امام فرمان داد مانع آب برداشتن سپاه شام نشوند.<ref>المقدسى٬ البدء و التاريخ، مكتبة الثقافة الدينية، ج۵ ٬ ص۲۱۷</ref>چون حنگ درگرفت یاران امام علی(ع) در حال پیروزی بودند و مالک به قلب لشکر و نزدیک خیمه[[معاویه]] رسیده بود که آنان با نیرنگ [[عمرو بن عاص]] [[قرآن|قرآن‌ها]] را بر سرِ نیزه کردند و یاران امام(ع) را به [[حکمیت]] قرآن فراخواندند. عده‌ای از لشکریان امام علی(ع) که شمارشان را بیست هزار نفر نوشته‌اند، فریب خورده و از علی خواستند که از جنگ را خاتمه دهد و گرنه امام را خواهند کشت. چون سخنان امام علی(ع) در آنان تاثیری نکرد ناچار به مالک دستور داد که برگردد.
مالک اشتر در [[جنگ صفین]] از فرماندهان لشکر [[امیرالمؤمنین(ع)]] بود. امام(ع) او را مأمور ساخت تا آبراه را از محاصره دشمنان خارج سازد. بعد از شكستن حصر آبراه، امام فرمان داد مانع آب برداشتن سپاه شام نشوند.<ref>المقدسى٬ البدء و التاريخ، مكتبة الثقافة الدينية، ج۵ ٬ ص۲۱۷</ref>چون حنگ درگرفت یاران امام علی(ع) در حال پیروزی بودند و مالک به قلب لشکر و نزدیک خیمه[[معاویه]] رسیده بود که آنان با نیرنگ [[عمرو بن عاص]] [[قرآن|قرآن‌ها]] را بر سرِ نیزه کردند و یاران امام(ع) را به [[حکمیت]] قرآن فراخواندند. عده‌ای از لشکریان امام علی(ع) که شمارشان را بیست هزار نفر نوشته‌اند، فریب خورده و از علی خواستند که از جنگ را خاتمه دهد و گرنه امام را خواهند کشت. چون سخنان امام علی(ع) در آنان تاثیری نکرد ناچار به مالک دستور داد که برگردد.
وقتی مالک دانست که علی را تهدید به قتل کرده‌اند٬ از میدان جنگ برگشت. وی از مخالفان [[حکمیت]] بود؛ اما چون امام(ع) پذیرفته بود از وی پیروی کرد.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۳۹.</ref>
وقتی مالک دانست که علی را تهدید به قتل کرده‌اند٬ از میدان جنگ برگشت. وی از مخالفان [[حکمیت]] بود؛ اما چون امام(ع) پذیرفته بود از وی پیروی کرد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۳۰ق٬ ج۹، ص ۳۹.</ref>


امام ابتدا [[عبد الله بن عباس]] را به عنوان حکم معرفی کرد لیکن شورشیان نپذیرفتند پس فرمود مالك‏ اشتر را حكم قرار دهيد. ياران [[اشعث بن قیس|اشعث]] اين را هم نپذيرفتند و جز به حكميت [[ابوموسی اشعری]] راضى نشدند.<ref>المسعودي٬ مروج الذهب و معادن الجوهر، ۱۴۰۹ق٬ ج۲ ٬ ص ۳۹۱ </ref>
امام ابتدا [[عبد الله بن عباس]] را به عنوان حکم معرفی کرد لیکن شورشیان نپذیرفتند پس فرمود مالك‏ اشتر را حكم قرار دهيد. ياران [[اشعث بن قیس|اشعث]] اين را هم نپذيرفتند و جز به حكميت [[ابوموسی اشعری]] راضى نشدند.<ref>المسعودي٬ مروج الذهب و معادن الجوهر، ۱۴۰۹ق٬ ج۲ ٬ ص ۳۹۱ </ref>
خط ۸۱: خط ۸۱:
[[پرونده:حرم مالک اشتر.jpg|250px|بندانگشتی|آرامگاه مالک اشتر که در روستای القَلَج از توابع شهر الخانکَة در استان القَليُوبِية یکی از استان‌های شمالی [[مصر]] و در شمال شرقی شهر [[قاهره]] واقع شده است. این تصویر مربوط به سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۰ میلادی است.]]
[[پرونده:حرم مالک اشتر.jpg|250px|بندانگشتی|آرامگاه مالک اشتر که در روستای القَلَج از توابع شهر الخانکَة در استان القَليُوبِية یکی از استان‌های شمالی [[مصر]] و در شمال شرقی شهر [[قاهره]] واقع شده است. این تصویر مربوط به سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۰ میلادی است.]]
[[پرونده:سنگ قبر مالک اشتر.jpg|بندانگشتی|سنگ قبر مالک اشتر]]
[[پرونده:سنگ قبر مالک اشتر.jpg|بندانگشتی|سنگ قبر مالک اشتر]]
چون اوضاع [[مصر]] -که آن هنگام، [[محمد بن ابی بکر]] والی‌اش بود- آشفته شد، امیرالمؤمنین(ع) اشتر را که در [[نصیبین]] بود٬ به حکومت مصر منصوب کرد.<ref>الامین، اعیان الشیعه، ج ۹، ص ۳۸.</ref>
چون اوضاع [[مصر]] -که آن هنگام، [[محمد بن ابی بکر]] والی‌اش بود- آشفته شد، امیرالمؤمنین(ع) اشتر را که در [[نصیبین]] بود٬ به حکومت مصر منصوب کرد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۳۰ق٬ ج۹، ص۳۸.</ref>
معاویه که می‌دانست با وجود اشتر فتح مصر دشوار می‌شود٬ به مامور خراج قلزم{{یادداشت| قلزم شهرى باستانى است در پايان درياى سرخ، خشك و بى‏‌روح است نه آب دارد نه آبادى‏ (مقدسی، احسن التقاسیم، ص۱۹۵)}} پیغام فرستاد اگر او را بکشی تا زنده‌ام و زنده‌ای از تو خراج نمی‌گیرم. اشتر در راه مصر بود که آن مرد در [[قلزم]] شربت عسل مسمومی را به او نوشاند و به شهادتش رساند.<ref>ابن واضح يعقوبى٬ تاريخ اليعقوبى، دار صادر٬ ج۲٬ ص۱۹۴</ref><ref>ابن جرير الطبري٬ تاريخ الأمم و الملوك ، ۱۳۸۷ق٬ ج۵ ٬ ص۹۵</ref><ref>الامین، اعیان الشیعه، ج ۹، صص ۳۸-۳۹.</ref>
معاویه که می‌دانست با وجود اشتر فتح مصر دشوار می‌شود٬ به مامور خراج قلزم{{یادداشت| قلزم شهرى باستانى است در پايان درياى سرخ، خشك و بى‏‌روح است نه آب دارد نه آبادى‏ (مقدسی، احسن التقاسیم، ص۱۹۵)}} پیغام فرستاد اگر او را بکشی تا زنده‌ام و زنده‌ای از تو خراج نمی‌گیرم. اشتر در راه مصر بود که آن مرد در [[قلزم]] شربت عسل مسمومی را به او نوشاند و به شهادتش رساند.<ref>ابن واضح يعقوبى٬ تاريخ اليعقوبى، دار صادر٬ ج۲٬ ص۱۹۴</ref><ref>ابن جرير الطبري٬ تاريخ الأمم و الملوك ، ۱۳۸۷ق٬ ج۵ ٬ ص۹۵</ref><ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۳۰ق٬ ج۹، صص ۳۸-۳۹.</ref>


اما ابن ابی الحدید می‌گوید: مالک در سال ۳۹ق هنگام سفر به مصر برای اداره آنجا از طرف علی علیه‌السلام، درگذشت. گفته شده است که سم داده شد و گفته شده است که این درست نیست؛ بلکه مرگش طبیعی بود.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۱۰۱.</ref> نویسنده [[الغارات]] (متوفای ۲۸۳ه‍.ق.) روایاتی گوناگون را از نحوه مسموم شدن مالک توسط معاویه نقل کرده است.<ref>الثقفی، الغارات، ج ۱، صص ۲۶۳-۲۶۴.</ref>
اما ابن ابی الحدید می‌گوید: مالک در سال ۳۹ق هنگام سفر به مصر برای اداره آنجا از طرف علی علیه‌السلام، درگذشت. گفته شده است که سم داده شد و گفته شده است که این درست نیست؛ بلکه مرگش طبیعی بود.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۱۰۱.</ref> نویسنده [[الغارات]] (متوفای ۲۸۳ه‍.ق.) روایاتی گوناگون را از نحوه مسموم شدن مالک توسط معاویه نقل کرده است.<ref>الثقفی، الغارات، ج ۱، صص ۲۶۳-۲۶۴.</ref>
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
و باز گفته‌اند که امام، بعد از مرگ مالک، چنین گفت:
و باز گفته‌اند که امام، بعد از مرگ مالک، چنین گفت:
:: «خدا رحمت کند مالک را، او برایم چنان بود که من برای رسول خدا صلی الله علیه و آله بودم».<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۹۸.</ref>
:: «خدا رحمت کند مالک را، او برایم چنان بود که من برای رسول خدا صلی الله علیه و آله بودم».<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۹۸.</ref>
=== معاویه ===
=== معاویه ===
[[معاویه]] چون از مرگ مالک آگاه شد خطاب به مردم گفت: «اما بعد، علی را دو دست بود یکی در [[جنگ صفین|صفین]] بریده شد و آن [[عمار بن یاسر|عمار بن یاسر]] بود و دیگری امروز که مالک اشتر است».<ref>امینی، اعلام نهج البلاغه، ۱۳۵۹ش، ص ۴۰؛ الثقفی، الغارات، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>
[[معاویه]] چون از مرگ مالک آگاه شد خطاب به مردم گفت: علی را دو دست بود یکی در [[جنگ صفین|صفین]] بریده شد و آن [[عمار بن یاسر|عمار بن یاسر]] بود و دیگری امروز که مالک اشتر است.<ref>امینی، اعلام نهج البلاغه، ۱۳۵۹ش، ص ۴۰؛ الثقفی، الغارات، ج ۱، ص ۲۶۲.</ref>
 
نیز زمانی در مجلس معاویه اسم مالک اشتر آورده شد مردی از نخع در آنجا حاضر بود گفت ساکت باشید درباره کسی صحبت می‌کنید که شهادتش باعث ذلت اهل عراق و حیاتش باعث ذلت اهل شام بود، معاویه در مقابل این حرف سکوت اختیار کرده و چیزی نگفت.<ref>بلاذری٬ أنساب الأشراف،۱۴۰۰ق٬ ج۵، ص۳۵</ref>
=== ابن ابی الحدید ===
=== ابن ابی الحدید ===
وی سوارکاری شجاع، رئیس (قبیله)، و از بزرگان [[شیعه]] بود که در دوستی و یاری امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ثابت قدم بود.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۹۸.</ref> «مالک نرمش را با خشونت جمع می‌کرد. در جای سخت‌گیری، سخت می‌گرفت، و در جای نرمی، مدارا می‌کرد».<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج۱۵، ص۱۰۲.</ref>
وی سوارکاری شجاع، رئیس (قبیله)، و از بزرگان [[شیعه]] بود که در دوستی و یاری امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ثابت قدم بود.<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج ۱۵، ص ۹۸.</ref> «مالک نرمش را با خشونت جمع می‌کرد. در جای سخت‌گیری، سخت می‌گرفت، و در جای نرمی، مدارا می‌کرد».<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۹۵۹ق، ج۱۵، ص۱۰۲.</ref>
===در حضور معاویه===
در مجلس معاویه اسم مالک اشتر آورده شد مردی از نخع در آنجا حاضر بود گفت ساکت باشید درباره کسی صحبت می‌کنید که شهادتش باعث ذلت اهل عراق و حیاتش باعث ذلت اهل شام بود، معاویه در مقابل این حرف سکوت اختیار کرده و چیزی نگفت.<ref>أنساب الأشراف،ج۵،ص:۳۵(چاپزکار،ج۵،ص:۴۱)</ref>
==فرزندان و نسل==
==فرزندان و نسل==
*[[ابراهیم بن مالک اشتر|ابراهیم فرزند مالک]] از یاران [[مختار ثقفی]] در انتقام از کشندگان [[امام حسین(ع)]] بود.<ref>الامین، اعیان الشیعة،۱۴۳۰ق٬ ج۲، ص۲۰۰.</ref>
*[[ابراهیم بن مالک اشتر|ابراهیم فرزند مالک]] از یاران [[مختار ثقفی]] در انتقام از کشندگان [[امام حسین(ع)]] بود.<ref>امین، اعیان الشیعة،۱۴۳۰ق٬ ج۲، ص۲۰۰.</ref>
* نعمان بن ابراهیم بن مالک اشتر؛ جنگاوری شجاع بود که بر [[یزید بن عبد الملک]] شورید و در سال ۱۰۲ق به شهادت رسید.<ref>امین، اعیان الشیعة،۱۴۳۰ق٬ ج۲، ص۲۲۴.</ref>
* نعمان بن ابراهیم بن مالک اشتر؛ جنگاوری شجاع بود که بر [[یزید بن عبد الملک]] شورید و در سال ۱۰۲ق به شهادت رسید.<ref>امین، اعیان الشیعة،۱۴۳۰ق٬ ج۲، ص۲۲۴.</ref>
* محمد بن مالک بن ابراهیم بن مالک اشتر<ref>التحصین، ابن طاوس،ص:۵۴۲</ref> از محدثین
* محمد بن مالک بن ابراهیم بن مالک اشتر<ref>ابن طاوس الحلی،التحصین، ۱۴۱۳ق٬ ج۱ ٬ ص۵۴۲</ref> از محدثین
* جعفر بن محمد بن عبدالله بن قاسم بن ابراهیم بن مالک اشتر از محدثین<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص: ۴۰۷ </ref>
* عالم فقیه ابو الحسین، [[ورام بن ابی فراس]] عیسی بن ابی النجم، بن ورّام ابن حمدان بن خولان بن إبراهیم بن مالک اشتر. مولف کتاب  تنبيه الخاطر و نزهة الناظر.<ref>افندی بیگ٬ رياض العلماء و حياض الفضلاء، ۱۴۳۱ق٬ ج‏۵، ص۲۸۴</ref>
* عالم فقیه ابو الحسین، [[ورام بن ابی فراس]] عیسی بن ابی النجم، بن ورّام ابن حمدان بن خولان بن إبراهیم بن مالک اشتر. مولف کتاب  تنبيه الخاطر و نزهة الناظر.<ref>افندی بیگ٬ رياض العلماء و حياض الفضلاء، ۱۴۳۱ق٬ ج‏۵، ص۲۸۴</ref>
* ابوالقاسم النخعی الکوفی؛ فقیه معروف به ابن کاس، از نسل مالک اشتر<ref>ذهبی٬ تاریخ الإسلام،۱۴۱۳ق٬ ج۲۴، ص۱۵۹</ref>
* ابوالقاسم النخعی الکوفی؛ فقیه معروف به ابن کاس، از نسل مالک اشتر<ref>ذهبی٬ تاریخ الإسلام،۱۴۱۳ق٬ ج۲۴، ص۱۵۹</ref>
* معروف بن محمد بن معروف بن فيض بن ایوب بن أعين بن عدی بن عبيد اللّه بن '''ابراهيم بن مالك اشتر نخعی''' واعظ زنجاني ساکن ری (زنده در ۳۷۲ق).<ref>خطیب بغدادی٬ تاریخ بغداد٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۳ ٬ ص۲۱۰</ref>
* معروف بن محمد بن معروف بن فيض بن ایوب بن أعين بن عدی بن عبيد اللّه بن '''ابراهيم بن مالك اشتر نخعی''' واعظ زنجاني ساکن ری (زنده در ۳۷۲ق).<ref>خطیب بغدادی٬ تاریخ بغداد٬ ۱۴۱۷ق٬ ج۱۳ ٬ ص۲۱۰</ref>
* اسحاق بن مالک اشتر؛ تنها فاضل دربندى در دو كتاب خود، ''[[اسرار الشهادة]] و جواهر الايقان'' از او نام برده و وى را در شمار شهيدان كربلا قلمداد كرده است. در منابع كهن هيچ نام و نشانى از او به چشم نمى‌خورد.<ref>جمعی از نویسندگان٬ پژوهشى پيرامون شهداى كربلا، ج۱ ٬ ص۹۳</ref>


==مالک اشتر از یاران امام زمان==
==مالک اشتر از یاران امام زمان==
خط ۱۳۴: خط ۱۳۰:
* الأمین، السیدمحسن، أعیان الشیعة، تحقیق وتخریج: حسن الأمین، بیروت:‌دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳/۱۹۸۳م.
* الأمین، السیدمحسن، أعیان الشیعة، تحقیق وتخریج: حسن الأمین، بیروت:‌دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳/۱۹۸۳م.
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء الکتب العربیة، ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء الکتب العربیة، ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
* ابن الطاووس الحلي٬ السيد رضي الدين علي٬ التحصين لاسرار ما زاد من أخبار كتاب اليقين٬ قم٬ مؤسسة الثقلين لاحياء التراث الاسلامی٬ط۱ ٬ ۱۴۱۳ق.
* الثقفی الکوفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق: السیدجلال الدین الحسینی الارموی المحدث، بی‌جا، بی‌تا (نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت(ع)، نسخه دوم).
* الثقفی الکوفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق: السیدجلال الدین الحسینی الارموی المحدث، بی‌جا، بی‌تا (نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت(ع)، نسخه دوم).
*البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق: احسان عباس، بیروت: جمعیة المستشرقین الألمانیة، ۱۴۰۰-۱۹۷۹م.
*البلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق: احسان عباس، بیروت٬ جمعیة المستشرقین الألمانیة، ۱۴۰۰-۱۹۷۹م.
* دوانی، علی، اصحاب امام علی(ع)، در دانشنامه امام علی علیه‌السلام، ج۸، زیر نظر: علی اکبر رشاد، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۰.
* دوانی، علی، اصحاب امام علی(ع)، در دانشنامه امام علی علیه‌السلام، ج۸، زیر نظر: علی اکبر رشاد، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۰.
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۸ش.
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۸ش.
خط ۱۸۶: خط ۱۸۳:
  | توضیحات =  
  | توضیحات =  
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>
[[Category:کارگزاران حکومت امام علی]]
[[Category:مدفونان در مصر]]
[[Category:مقاله‌های بنیادین ویکی‌شیعه]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ صفین]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ جمل]]
[[Category:یاران امام علی]]
[[Category:کارگزاران حکومت امام علی]]
[[Category:مدفونان در مصر]]
[[Category:مقاله‌های بنیادین ویکی‌شیعه]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ صفین]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ جمل]]
[[Category:یاران امام علی]]
[[Category:کارگزاران حکومت امام علی]]
[[Category:مدفونان در مصر]]
[[Category:مقاله‌های بنیادین ویکی‌شیعه]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ صفین]]
[[Category:سپاهیان امام علی در جنگ جمل]]
[[Category:یاران امام علی]]


[[رده:کارگزاران حکومت امام علی]]
[[رده:کارگزاران حکومت امام علی]]
کاربر ناشناس