پرش به محتوا

جعده دختر اشعث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۵۴: خط ۵۴:
جعده، همسر حسن بن علی امام دوم شیعیان بود: به گزارش بلاذری [[امام علی(ع)]]، ام عمران دختر سعید بن قیس را برای امام حسن(ع) خواستگاری کرد. سعید با برادرش اشعث مشورت کرد، اشعث با نیرنگ او را منصرف کرد و دختر خود جعده را برای ازدواج با امام حسن پیشنهاد داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج ۳، ص ۱۴-۱۵.</ref>
جعده، همسر حسن بن علی امام دوم شیعیان بود: به گزارش بلاذری [[امام علی(ع)]]، ام عمران دختر سعید بن قیس را برای امام حسن(ع) خواستگاری کرد. سعید با برادرش اشعث مشورت کرد، اشعث با نیرنگ او را منصرف کرد و دختر خود جعده را برای ازدواج با امام حسن پیشنهاد داد.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج ۳، ص ۱۴-۱۵.</ref>


بنابر روایات تاریخی، ازدواج [[امام حسن مجتبی|امام حسن]](ع) با جعده در زمان [[حکومت امام علی(ع)]] و بین سال‌های ۳۶ تا ۴۰ در [[کوفه]] بوده،<ref>قرشی، موسوعة سيرة أهل البيت (ع)، ۱۴۳۳ق، ج ۱۱، ص ۴۶۲.</ref>  چرا که در برخی از نقل‎ها اشعث امام علی(ع) را «امیرالمؤمنین» خطاب کرده<ref>نگاه کنید به: ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج ۹، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> همچنین اشعث در زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]]، حاکم [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] بود و پس از [[جنگ جمل]] به کوفه آمد.<ref>قرشی، موسوعة سيرة أهل البيت (ع)، ۱۴۳۳ق، ج ۱۱، ص ۴۶۲.</ref>
بنابر روایات تاریخی، ازدواج [[امام حسن مجتبی|امام حسن]](ع) با جعده در زمان [[حکومت امام علی(ع)]] و بین سال‌های ۳۶ تا ۴۰ در [[کوفه]] بوده،<ref>قرشی، موسوعة سيرة أهل البيت (ع)، ۱۴۳۳ق، ج ۱۱، ص ۴۶۲.</ref>  چرا که در برخی از نقل‎ها اشعث امام علی(ع) را «امیرالمؤمنین» خطاب کرده<ref>نگاه کنید به: ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج ۹، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> همچنین اشعث در زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]]، حاکم [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] بود و پس از [[جنگ جمل]] به کوفه آمد.<ref>قرشی، موسوعة سيرة أهل البيت (ع)، ۱۴۳۳ق، ج۱۱، ص۴۶۲.</ref>
=== فرزندان امام حسن(ع) از جعده ===
=== فرزندان امام حسن(ع) از جعده ===
در منابع تاریخی، فرزندی برای جعده از امام حسن ذکر نشده است. [[شیخ مفید]] در ۱۵ فرزند برای امام حسن(ع) نام می‌برد که نام مادر هیچ کدام از آن‌ها جعده نیست.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج ۲، ص۲۰.</ref>
در منابع تاریخی، فرزندی برای جعده از امام حسن ذکر نشده است. [[شیخ مفید]] در ۱۵ فرزند برای امام حسن(ع) نام می‌برد که نام مادر هیچ کدام از آن‌ها جعده نیست.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج ۲، ص۲۰.</ref>


== مسموم کردن امام حسن ==
== مسموم کردن امام حسن ==
بنا بر گزارش‌های [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، جعده امام حسن را مسموم کرد.<ref> سخاوی، التحفه اللطیفه، ج۱، ص۲۸۳.</ref> منابع شیعی گفته‌اند [[معاویه]] با نقشه وعده مالی و ازدواج با فرزند خویش [[یزید]]، او را راغب ساخت تا به امام حسن(ع) زهر دهد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج ۲، ص۱۶.</ref> هر چند برخی نوشته‌اند که زهر معاویه زهر را به جعده داد تا امام(ع) را مسموم کند.<ref> طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج ۲، ص۱۳.</ref> همچنین در کتاب الکافی از امام صادق نقل شده که [[اشعث بن قیس]] در قتل [[امیرالمؤمنین]](ع) شریک است و دخترش جعده، حسن بن علی(ع) را مسموم کرد و محمد پسر اشعث نیز در شهادت [[حسین بن علی(ع)]](ع) شرکت داشت.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۳۶۳ش، ج ۸، ص۱۶۷.</ref>
بنا بر گزارش‌های [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، جعده امام حسن را مسموم کرد.<ref> سخاوی، التحفه اللطیفه، ج۱، ص۲۸۳.</ref> منابع شیعی گفته‌اند [[معاویه]] با نقشه وعده مالی و ازدواج با فرزند خویش [[یزید]]، او را راغب ساخت تا به امام حسن(ع) زهر دهد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۶.</ref> هر چند برخی نوشته‌اند که زهر معاویه زهر را به جعده داد تا امام(ع) را مسموم کند.<ref> طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۱۳.</ref> همچنین در کتاب الکافی از امام صادق نقل شده که [[اشعث بن قیس]] در قتل [[امیرالمؤمنین]](ع) شریک است و دخترش جعده، حسن بن علی(ع) را مسموم کرد و محمد پسر اشعث نیز در شهادت [[حسین بن علی(ع)]](ع) شرکت داشت.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۳۶۳ش، ج ۸، ص۱۶۷.</ref> همچنین فرزندان جعده را «بنی مسمة الازواج؛ فرزندان زنی که شوهرانش را مسموم می‌کرد»، می‌خواندند.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۶؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱۶، ص۴۹.</ref>


بنا بر روایتی که قطب راوندی نقل کرده، امام حسن(ع) پس از نوشیدن شربت مسموم، جعده را [[لعن]] و نفرین کرد.<ref> راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص۲۴۲.</ref> همچنین [[قیس بن عمرو بن مالک]] معروف به نجاشی از شاعران شیعی در نکوهش جعده، قصیده‌ای را سروده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۸۴؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۲۵۳.</ref>
 
بنا بر روایتی که قطب راوندی نقل کرده، امام حسن(ع) پس از نوشیدن شربت مسموم، جعده را [[لعن]] و نفرین کرد.<ref> راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> همچنین [[قیس بن عمرو بن مالک]] معروف به نجاشی از شاعران شیعی در نکوهش جعده، قصیده‌ای را سروده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۲۸۴؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۲۵۳.</ref>


== ازدواج‌های دیگر ==
== ازدواج‌های دیگر ==
به گفته [[ابوالفرج اصفهانی]]، معاویه به وعده مالی عمل کرد و برای جعده صدهزار درهم فرستاد اما برای ازدواج او با [[یزید]] رضایت نداد.<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ق، ص۴۸.</ref> معاویه می‌گفت: می‌ترسم آنچه را در مسموم کردن فرزند [[رسول خدا]](ص) روا داشتی درباره فرزندم انجام دهی.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱۶، ص۱۱.</ref>
به گفته [[ابوالفرج اصفهانی]]، معاویه به وعده مالی عمل کرد و برای جعده صدهزار درهم فرستاد اما برای ازدواج او با [[یزید]] رضایت نداد.<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ق، ص۴۸.</ref> معاویه می‌گفت: می‌ترسم آنچه را در مسموم کردن فرزند [[رسول خدا]](ص) روا داشتی درباره فرزندم انجام دهی.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج۱۶، ص۱۱.</ref>


به گزارش منابع تاریخی، جعده پس از شهادت امام مجتبی(ع) با یعقوب بن طلحه بن عبیدالله<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵.</ref> جعده برای او سه پسر به نام‌های اسماعیل، اسحاق و ابوبکر به دنیا آورد که اسماعیل و اسحاق به هنگام حیات پدر از دنیا رفتند.<ref>ابن سعد، طبقات کبری، ج ۵، ص۱۶۵.</ref> یعقوب بن طلحه در [[واقعه حره]] در سال ۶۳ق کشته شد<ref> زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج ۸، ص۱۹۹؛ ابن حبان، الثقات، ۱۳۹۳ق، ج ۵، ص۵۵۳.</ref> جعده پس از او با عباس بن عبدالله بن عباس فرزند بزرگ [[ابن عباس]] ازدواج کرد و برای او پسری به نام محمد و دختری به نام قریبه به دنیا آورد که از این دو نسلی باقی نماند.<ref> ابن سعد، طبقات کبری، ج ۵، ص۳۱۵.</ref>
به گزارش منابع تاریخی، جعده پس از شهادت امام مجتبی(ع) با یعقوب بن طلحه بن عبیدالله<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۱۵.</ref> جعده برای او سه پسر به نام‌های اسماعیل، اسحاق و ابوبکر به دنیا آورد که اسماعیل و اسحاق به هنگام حیات پدر از دنیا رفتند.<ref>ابن سعد، طبقات کبری، ج۵، ص۱۶۵.</ref> یعقوب بن طلحه در [[واقعه حره]] در سال ۶۳ق کشته شد<ref> زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۸، ص۱۹۹؛ ابن حبان، الثقات، ۱۳۹۳ق، ج۵، ص۵۵۳.</ref> جعده پس از او با عباس بن عبدالله بن عباس فرزند بزرگ [[ابن عباس]] ازدواج کرد و برای او پسری به نام محمد و دختری به نام قریبه به دنیا آورد که از این دو نسلی باقی نماند.<ref> ابن سعد، طبقات کبری، ج۵، ص۳۱۵.</ref>
 
فرزندان جعده را «''بنی مسمة الازواج''» می‌خواندند یعنی: فرزندان زنی که شوهرانش را مسموم می‌سازد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۶.</ref> <ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۳۷۸ق، ج ۱۶، ص۴۹.</ref>


== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==