Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۳۸
ویرایش
شورای نگهبان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←اهمیت) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
این شورا از جهت ساختار و مسؤولیت‌ها، مشابه نهادهایی همچون دادگاه قانون اساسی، شورای قانون اساسی یا دیوان قانون اساسی در دیگر کشورها است.<ref>نگاه کنید به مجیدی، آشنایی با قانون اساسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۷ و۱۹۸.</ref> تفاوت اصلی شورای نگهبان با نهادهای مشابه دیگر کشورها، در این است که این شورا افزون بر پاسداری از قانون اساسی، تطبیق قوانین و عدم مغایرت آنها با شرع را نیز بر عهده دارد.<ref>[https://www.isna.ir/news/95040113542 «همه مردان شورای نگهبان»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> به همین جهت این نهاد به شورای نگهبان نام‌گذاری شده است.<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/5960 «شورای نگهبان حافظ جمهوریت و اسلامیت نظام»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> | این شورا از جهت ساختار و مسؤولیت‌ها، مشابه نهادهایی همچون دادگاه قانون اساسی، شورای قانون اساسی یا دیوان قانون اساسی در دیگر کشورها است.<ref>نگاه کنید به مجیدی، آشنایی با قانون اساسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۷ و۱۹۸.</ref> تفاوت اصلی شورای نگهبان با نهادهای مشابه دیگر کشورها، در این است که این شورا افزون بر پاسداری از قانون اساسی، تطبیق قوانین و عدم مغایرت آنها با شرع را نیز بر عهده دارد.<ref>[https://www.isna.ir/news/95040113542 «همه مردان شورای نگهبان»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> به همین جهت این نهاد به شورای نگهبان نام‌گذاری شده است.<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/5960 «شورای نگهبان حافظ جمهوریت و اسلامیت نظام»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> | ||
==تأسیس== | ==تأسیس== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۳: | ||
}} | }} | ||
در [[بهمن]]<ref>راعی، «شورای نگهبان»، ص۷۲۴.</ref> یا [[۱ اسفند|اول اسفند]] سال [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]]،<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/4053 «تأسیس شورای نگهبان به روایت تصاویر ایرنا»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> [[امام خمینی]] شش فقیه را برای عضویت در شورای نگهبان انتخاب کرد و با انتخاب شش حقوقدان شورا در [[۲۶ تیر]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]] توسط نمایندگان مجلس،<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/4053 «تأسیس شورای نگهبان به روایت تصاویر ایرنا»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> اولین جلسه این شورا تشکیل شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/95040113542 «همه مردان شورای نگهبان»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> البته پیشینه نظارت بر قانون‌گذاری در ایران، در اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه وجود داشت که به «[[قانون طراز اول|اصل طراز]]» معروف بود و براساس آن، اظهارنظر درباره شرعی بودن مصوبات قوه مقننه بر عهده مجتهدین طراز اول بود.<ref> مجیدی، آشنایی با قانون اساسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۵.</ref> این اصل در [[۳ جمادی‌الاول|سوم جمادی‌الاول]] [[سال ۱۳۲۵ هجری قمری|۱۳۲۵ق]] به تصویب رسید.<ref>راعی، «شورای نگهبان»، ص۷۲۳.</ref> | در [[بهمن]]<ref>راعی، «شورای نگهبان»، ص۷۲۴.</ref> یا [[۱ اسفند|اول اسفند]] سال [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]]،<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/4053 «تأسیس شورای نگهبان به روایت تصاویر ایرنا»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> [[امام خمینی]] شش فقیه را برای عضویت در شورای نگهبان انتخاب کرد و با انتخاب شش حقوقدان شورا در [[۲۶ تیر]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]] توسط نمایندگان مجلس،<ref>[https://www.shora-gc.ir/fa/news/4053 «تأسیس شورای نگهبان به روایت تصاویر ایرنا»]، وبسایت شورای نگهبان.</ref> اولین جلسه این شورا تشکیل شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/95040113542 «همه مردان شورای نگهبان»]، خبرگزاری ایسنا.</ref> البته پیشینه نظارت بر قانون‌گذاری در ایران، در اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه وجود داشت که به «[[قانون طراز اول|اصل طراز]]» معروف بود و براساس آن، اظهارنظر درباره شرعی بودن مصوبات قوه مقننه بر عهده مجتهدین طراز اول بود.<ref> مجیدی، آشنایی با قانون اساسی، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۵.</ref> این اصل در [[۳ جمادی‌الاول|سوم جمادی‌الاول]] [[سال ۱۳۲۵ هجری قمری|۱۳۲۵ق]] به تصویب رسید.<ref>راعی، «شورای نگهبان»، ص۷۲۳.</ref> | ||
در قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ش نام این شورا، «شورای نگهبان قانون اساسی» ذکر شده بود؛ اما در بازنگری قانون اساسی قید «قانون اساسی» حذف شد؛ زیرا شورای نگهبان تنها ناظر و پاسدار قانون اساسی نیست و وظیفه پاسداری از شرع را نیز برعهده دارد.<ref>[http://www.shora-rc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&CategoryID=a0828690-e964-4a6f-b16f-076d8c45b3a1&WebPartID=c66824cc-ac9b-4b20-b9fa-6e3fc737d94e&ID=04cd907a-6225-4d94-867b-4b7173201539 «آیا نام شورای نگهبان دارای پسوند قانون اساسی است؟»]، پژوهشکده شورای نگهبان.</ref> | |||
==مبنای فقهی== | ==مبنای فقهی== | ||
درباره مبنای فقهی شورای نگهبان و اینکه نظارت این شورا از چه باب است، سه دیدگاه وجود دارد: قاضی منصوب از سوی رهبر، وکیل یا نایب منصوب از سوی رهبر و کارشناس خبره منصوب از سوی رهبر. براساس دو دیدگاه نخست، در صورت بروز اختلاف میان [[مجتهد|فقها]] در یک مسئله، فتوای رهبری معیار خواهد بود و طبق دیدگاه سوم، نظر کارشناسی فقهای شورا به عنوان خبرگان فقهی مقدم خواهد شد.<ref>ولایتی، «کاوشی پیرامون مبانی فقهی شورای نگهبان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران»، ص۱۷۲.</ref> در هر صورت مشروعیت شورای نگهبان را به دلیل انتساب به [[ولایت فقیه]] دانسته‌اند.<ref>ولایتی، «کاوشی پیرامون مبانی فقهی شورای نگهبان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران»، ص۱۷۲.</ref> | درباره مبنای فقهی شورای نگهبان و اینکه نظارت این شورا از چه باب است، سه دیدگاه وجود دارد: قاضی منصوب از سوی رهبر، وکیل یا نایب منصوب از سوی رهبر و کارشناس خبره منصوب از سوی رهبر. براساس دو دیدگاه نخست، در صورت بروز اختلاف میان [[مجتهد|فقها]] در یک مسئله، فتوای رهبری معیار خواهد بود و طبق دیدگاه سوم، نظر کارشناسی فقهای شورا به عنوان خبرگان فقهی مقدم خواهد شد.<ref>ولایتی، «کاوشی پیرامون مبانی فقهی شورای نگهبان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران»، ص۱۷۲.</ref> در هر صورت مشروعیت شورای نگهبان را به دلیل انتساب به [[ولایت فقیه]] دانسته‌اند.<ref>ولایتی، «کاوشی پیرامون مبانی فقهی شورای نگهبان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران»، ص۱۷۲.</ref> | ||