عاص بن وائل سهمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عاص بن وائل سهمی''' یکی از پنج نفری است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] را مسخره می‌کردند؛ کسانی که آیه {{متن قرآن|إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئینَ|سوره=[[سوره حجر|حجر]]|آیه=۹۵}}: ترجمه: «همانا ما تو را از شر استهزاکنندگان محفوظ نمودیم» دربارهٔ آنها نازل شد. برخی از مفسّران شأن نزول [[سوره کوثر]] را نیز در جواب عاص بن وائل دانسته‌اند.

مورخین گزارش کرده‌اند که عاص بن وائل از یک مرد اعرابی کالایی خرید و هزینه‌اش را پرداخت نکرد. مرد از مردم کمک طلبید. در این هنگام عده‌ای از [[بنی هاشم]] و بنی زهره باهم پیمانی بستند که به [[حلف الفضول]] مشهور است و پیامبر نیز در بین آن همپیمانان بود. آنان حق مرد اعرابی را از عاص باز پس گرفته بدو دادند.<ref>میر شریفی، ‏پیام‌آور رحمت، چ۱، ص۱۴</ref> {{منبع بهتر}}

[[ابن‌عباس]] نقل کرده است عاص بن وائل از سران [[مشرکان]]، هنگام خارج شدن از [[مسجد الحرام]] با پیامبر اکرم(ص) سخن گفت، چون یارانش از او پرسیدند با چه کسی صحبت می‌کردی؟ گفت با مرد ابتر! و مرادش مرگ عبداللَّه پسر پیامبر(ص) بود که تازه از دنیا رفته بود. اعراب به کسی که پسر نداشت ابتر (بدون عقب) می‌گفتند» اما با نزول [[سوره کوثر]] خداوند عیب کنندگان پیامبر را ابتر دانست. [[شیخ طوسی]] معتقد است مراد از ابتر بودن دشمن پیامبر صلی الله علیه و آله بریده بودن او از همه خوبی‌هاست.<ref>الطوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی‏، ج۱۰، ص۴۱۸</ref>

برخی مفسرین نیز آیات ۹۰ تا ۹۳ سوره اسراء{{یادداشت|{{متن قرآن|وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّی تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ یَنْبُوعاً (۹۰)أَوْ تَکُونَ لَکَ جَنَّةٌ مِنْ نَخیلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهارَ خِلالَها تَفْجیراً (۹۱)أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ کَما زَعَمْتَ عَلَیْنا کِسَفاً أَوْ تَأْتِیَ بِاللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ قَبیلاً (۹۲)أَوْ یَکُونَ لَکَ بَیْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقی فِی السَّماءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِیِّکَ حَتَّی تُنَزِّلَ عَلَیْنا کِتاباً نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحانَ رَبِّی هَلْ کُنْتُ إِلاَّ بَشَراً رَسُولاً (۹۳)|سوره=اسراء|آیه=۹۰–۹۳}}}}را دربارهٔ بهانه‌جویی مشرکانی چون وی دانسته‌اند که پیوسته با پیامبر(ص) بحث و جدل می‌کردند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۷۸.</ref>او از جمله سه نفری بود که نزد عالمان یهود رفت تا مسائلی فرا بگیرند و از پیامبر بپرسند و آن حضرت در جواب ناتوان شود، لیکن به مقصود خود نرسیدند.<ref>مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏۹۰، ص۸۰.</ref>  

ابن‌عباس می‌گوید برخی از [[مسلمانان]] از عاص طلبی داشتند چون از او خواستند قرض خود را ادا کند به آنها گفت مگر شما معتقد نیستید که در بهشت طلا و نقره و ابریشم خواهیم داشت، پس منتظر بمانید تا آن وقت قرضتان را ادا کنم. در این مورد آیه شریفه {{متن قرآن|أَفَرَأَیْتَ الَّذِی کَفَرَ بِآَیَاتِنَا وَقَالَ لَأُوتَیَنَّ مَالًا وَ وَلَدًا أَطَّلَعَ الْغَیْبَ أَمِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا|سوره=مریم|آیه=۷۷–۷۸}} نازل گردید. برخی گفته‌اند شخص طلبکار [[خباب بن ارت]] صحابی [[امام علی(ع)]] بود.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۹۱.</ref>

گفته‌اند [[امام حسن(ع)]] در اثبات برتری نسب خود با یاران معاویه که سعی داشتند فضائل آن حضرت و [[امام علی(ع)]] را انکار کنند، خطاب به عمرو بن عاص گفت: بعد از تولد تو چندین نفر را گمان چنان بود که تو پسر آنی، پس در میان قریش آن طایفه که پر ملامت‌ترین طوایف [[قریش]] در حسب و خبیث‌ترین این جماعت در منصب است و بزرگترین ایشان در زنا و بغته بود، تو را داخل أولاد خود گردانید.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱ ، ص۲۷</ref>

* [[هشام بن عاص]] که در سال [[۱۵ق]] در جنگ [[یرموک]] به [[شهادت]] رسید. نقل شده است چون هشام [[اسلام]] آورد، عاص او را محبوس و مورد شکنجه قرار داد تا نشان دهد که در یاری بت‌ها سستی نکرده است. هشام از دست او فرار کرد و به [[حبشه]] هجرت نمود. سپس به [[مکه]] بازگشت و عاص محبوسش کرد و بعد از [[جنگ خندق]] با تلاش پیامبر آزاد شد و به [[مدینه]] هجرت کرد.<ref>آیتی‏، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۱۴۰</ref>

عاص چند ماهی پس از [[هجرت]] پیامبر(ص) به مدینه در سن هشتاد و پنج سالگی درگذشت. گفته شده خر یا قاطری به او لگد زد و در اثر آن ضربت مرد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۸</ref> برخی می‌گویند وی روی سنگی نشسته بود که سنگ غلطید و از کوه پرت شد و به شدت آسیب دید و ناله می‌کرد که پروردگار محمد مرا کشت و در اثر همان حادثه از دنیا رفت.<ref>صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص ۲۷۹</ref>

* طبرسی، فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القران، تهران، ‏ناصر خسرو، چ۳ ، ۱۳۷۲ش.

* الطوسی، محمد بن حسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانی و تحقیق احمد قصیرعاملی، بیروت‏، دار احیاء التراث العربی‏، بی‌تا.

* ابن أثیر، علی بن محمد، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.

* مجلسی، محمدتقی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، اسلامیه، چ مکرر

* طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن‏، بیروت‏، دار المعرفه‏، چ۱ ، ۱۴۱۲ق.

* بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، تحقیق زکار، سهیل، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق