پرش به محتوا

تجرید الاعتقاد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح شناسه، افزودن لینک - تا کلیات و محتوا
(اصلاح شناسه، افزودن لینک - تا کلیات و محتوا)
خط ۲۹: خط ۲۹:
}}
}}


'''تَجریدُ الإعتِقاد'''، به معنای پالایش عقاید، کتابی در [[علم کلام]] به زبان عربی از [[خواجه نصیرالدین طوسی]] (متوفی ۶۷۲). از مهمترین کتاب‌ها در توضیح و اثبات عقاید [[امامیه]] است. به عقیده [[آقا بزرگ تهرانی]]، <ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳۵۳.</ref> خواجه نصیر این اثر را '''تحریر العقاید''' نامیده، اما بعدها این کتاب به اسامی دیگری همچون '''تجرید الاعتقاد'''، '''تجرید العقائد'''، و '''تجرید الکلام''' شهرت یافته است.<ref>فکرت، فهرست الفبائی..۱۳۶۹ش، ص۱۰۴؛ منزوی و دانش‌پژوه، فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، ۱۳۴۰ش، ج۳، ص۳۱۵؛ برای نقد نظر آقابزرگ طهرانی رجوع کنید به علامه حلّی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ۱۴۰۷ق، ص۱۷-۱۸.</ref>
'''تَجریدُ الإعتِقاد'''، به معنای پالایش عقاید، کتابی در [[علم کلام]] به زبان عربی از [[خواجه نصیرالدین طوسی]] (متوفی ۶۷۲)، در توضیح و اثبات عقاید [[امامیه]] است. خواجه نصیر این اثر را تجرید الاعتقاد، یا بنابر برخی نسخه‌ها، '''تجرید العقائد''' نامیده و به اسامی دیگری از جمله '''تجرید الکلام''' هم مشهور شده است. تجرید الاعتقاد، مسائل [[کلام امامیه|کلامی شیعه]] را با رویکردی فلسفی بیان کرده است. برخی از موضوعات ذکر شده در این اثر، علاوه بر اثبات وجود [[خدا]] و [[صفات الهی|صفات او]]، عبارتند از: همگانی بودن [[بعثت پیامبر|بعثت حضرت محمد(ص)]]، معجزه بودن [[قرآن کریم]]، صلاحیت نداشتن کسی غیر از [[امام علی(ع)]] برای خلافت پس از [[پیامبر(ص)]]، افضل بودن وی بر دیگران، [[عصمت ائمه|عصمت امامان]] و همچنین [[معاد جسمانی]].


تجرید الاعتقاد از ارزشمندترین و در عین حال مختصرترین متون کلامی [[شیعه]] به شمار آمده و به سبب همین ویژگی‌ها، از زمان تألیف شهرت یافته و عالمان مسلمان، شروح و حواشی متعددی به فارسی و عربی، در رد یا قبول آن نگاشته‌اند.
تجرید الاعتقاد، ارزشمندترین اثر عقایدی و یکی از مختصرترین متون [[کلام امامیه|کلامی شیعه]] به شمار می‌آید. از همین رو، آثار بسیاری در تشریح یا نقد آن نوشته شده و [[کتابشناسی تجرید الاعتقاد]]، دست‌کم ۲۳۱ شرح و حاشیه در این زمینه را معرفی کرده است. به باور [[مرتضی مطهری|مطهری]]، خواجه نصیر در این اثر، کلام را از علمی جدلی به علمی برهانی نزدیک کرده است.


==نویسنده==
==نویسنده==
خواجه نصیرالدین طوسی، [[فلسفه|فیلسوف]] و ریاضی‌دان بزرگ [[مسلمان]]،<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص چهارده.</ref> در سال ۵۹۷ قمری در [[طوس]] زاده شد<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص پانزده.</ref> او در دوران حکومت [[هلاکوخان|هلاکوخان مغول]]، [[رصدخانه مراغه]] را در سال ۶۶۰ق بنیاد نهاد.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص نوزده</ref> خواجه نصیر را مسبب اصلی مسلمان شدن سلطان محمد خدابنده دانسته‌اند.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۲۷-۲۸.</ref>  
خواجه نصیرالدین طوسی، [[فلسفه|فیلسوف]] و ریاضی‌دان بزرگ [[مسلمان]]،<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص چهارده.</ref> در سال ۵۹۷ قمری در [[طوس]] زاده شد<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص پانزده.</ref> او در دوران حکومت [[هلاکوخان|هلاکوخان مغول]]، [[رصدخانه مراغه]] را در سال [[سال ۶۶۰ هجری قمری|۶۶۰ق]] بنیاد نهاد.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص نوزده</ref> خواجه نصیر را مسبب اصلی مسلمان شدن [[سلطان محمد خدابنده]] دانسته‌اند.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۲۷-۲۸.</ref>  


نزدیک به ۲۰۰ اثر<ref>نگاه کنید به: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۵-۶۸.</ref> تالیفی، شرح، ترجمه و مقالات دیگر در موضوعات مختلفی از جمله علوم عقلی مانند فلسفه و کلام و اخلاق، علومی مانند هندسه، ریاضیات، جبر و فیزیک، علوم دینی مانند فقه و تفسیر، و همچنین تاریخ، شعر، طب و موسیقی<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۸.</ref> از وی گزارش شده که [[شرح اشارات]]، تجرید الاعتقاد، تجرید در منطق، فصول نصیریه، [[اوصاف الاشراف]]، قواعد العقائد، [[نقد المحصل]] و اساس الاقتباس، چند نمونه از مهمترین آثار اوست.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص بیست و دو.</ref> وی سرانجام در سال ۶۷۲ قمری، در ۷۵ سالگی در [[بغداد]] درگذشت.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص بیست و یک.</ref>
نزدیک به ۲۰۰ اثر<ref>نگاه کنید به: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۵-۶۸.</ref> تالیفی، شرح، ترجمه و مقالات دیگر در موضوعات مختلفی از جمله علوم عقلی مانند فلسفه و کلام و اخلاق، علومی مانند هندسه، ریاضیات، جبر و فیزیک، علوم دینی مانند فقه و تفسیر، و همچنین تاریخ، شعر، طب و موسیقی<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۸.</ref> از وی گزارش شده که [[شرح اشارات]]، تجرید الاعتقاد، تجرید در منطق، فصول نصیریه، [[اوصاف الاشراف]]، قواعد العقائد، [[نقد المحصل]] و اساس الاقتباس، چند نمونه از مهمترین آثار اوست.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص بیست و دو.</ref> وی سرانجام در سال ۶۷۲ قمری، در ۷۵ سالگی در [[بغداد]] درگذشت.<ref>مدرس رضوی، «شرح حال مؤلف کتاب»، ص بیست و یک.</ref>
 
==کلیات و محتوا==
==کلیات و محتوا==
تجرید الاعتقاد، یا چنانکه در برخی از نسخه‌ها آمده، تجرید العقائد،<ref>نگاه کنید به متن و پاورقی: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۱۰۱.</ref> و یا چنانکه آقابزرگ تهرانی در کتاب الذریعة ذکر کرده، تجرید الکلام،<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، دار الأضواء، ج۳، ص۳۵۲-۳۵۴؛ شعرانی، کشف المراد، ۱۳۷۲ش، ص۱۱.</ref> نوشته نصیرالدین محمد بن محمد طوسی مشهور به محقق طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی است<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و بنابر نظر مشهور، تالیف آن در سال ۶۶۰ قمری به اتمام رسیده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۳.</ref>
تجرید الاعتقاد، یا چنانکه در برخی از نسخه‌ها آمده، تجرید العقائد،<ref>نگاه کنید به متن و پاورقی: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۱۰۱.</ref> و یا چنانکه آقابزرگ تهرانی در کتاب الذریعة ذکر کرده، تجرید الکلام،<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، دار الأضواء، ج۳، ص۳۵۲-۳۵۴؛ شعرانی، کشف المراد، ۱۳۷۲ش، ص۱۱.</ref> نوشته نصیرالدین محمد بن محمد طوسی مشهور به محقق طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی است<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و بنابر نظر مشهور، تالیف آن در سال ۶۶۰ قمری به اتمام رسیده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۳.</ref>
۴۴۱

ویرایش