اراده تکوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اراده الهی]] به اراده تکوینی و [[اراده تشریعی|تشریعی]] تقسیم شده است.<ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref> در اراده تکوینی، متعلق اراده، به محض اراده کردن و به طور مستقیم و بدون واسطه در خارج پدید می‌آید<ref>مرکز اطلاعات و منابع اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۲. </ref> و محال است آنچه اراده شده طبق ارادهٔ اراده کننده، پدید نیاید.<ref>خراسانی، کفایة‌الاصول، مؤسسه آل البیت(ع)، ص۶۷؛ موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۲؛ سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref>

دست‌کم سه تعریف از اراده تکوینی ارائه شده است:<ref>نگاه کنید به: بحرانی، معجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۰۵ و ۱۰۶.</ref>

# تعریف به [[علم الهی]]: [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] در [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، اراده تکوینی را علم به نظام احسن جهان تعریف کرده است.<ref>خراسانی، کفایة‌الاصول، مؤسسه آل البیت(ع)، ص۶۷.</ref> برخی آن را [[علم خدا|علم خداوند]] به مصلحت موجود در افعال خود همچون آفرینش، رزق دادن و میراندن معنا کرده‌اند که [[خدا|خداوند]] براساس آن عالَم را می‌آفریند.<ref>بحرانی، معجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۰۵؛ محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۰.</ref> این تعریف را به مشهور [[فلسفه|فلاسفه]] نسبت داده‌اند.<ref>بحرانی، معجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref>

# تعریف به ایجاد فعل: برخی همچون [[علی‌اکبر فیض مشکینی|آیت الله مشکینی]] و [[جعفر سبحانی|آیت الله سبحانی]]، اراده تکوینی را به معنای ایجاد چیزی در خارج تعریف کرده‌اند مانند اراده خداوند به آفرینش عالَم یا اراده انسان به خوردن و آشامیدن.<ref>مشکینی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] نیز با تقسیم اراده به ذاتی و فعلی، اراده تکوینی را از صفات فعل و عین ایجاد و آفرینش دانسته است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۷ - ۱۶۹.</ref>

# به گفته محمد صنقور بحرانی، از علمای [[شیعه|شیعی]] معاصر [[بحرین]]، در کتاب ''معجم الاصولی''، دیدگاه برخی از فلاسفه و ظاهر عبارات [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] این است که اگر اراده به معنای شوق و رغبت باشد،‌ مراد از اراده تکوینی این است که اراده و شوق به صورت مستقیم به افعال تعلق بگیرد مانند تعلق گرفتن شوق به زنده کردن یا میراندن؛ اما اگر اراده به معنای قصد و تصمیم بر انجام کاری باشد، در این صورت اراده فقط به معنای اراده تکوینی خواهد بود. در این صورت اراده، فقط به لحاظ آن فعل، به تکوینی و تشریعی تقسیم می‌شود.<ref>بحرانی، معجم الاصولی، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۱۰۵ و ۱۰۶.</ref>