Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۶۱۷
ویرایش
سقط جنین: تفاوت میان نسخه‌ها
←حکم وضعی
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
*گروهی از فقهای شیعه مانند: [[سلار دیلمی]]،<ref>سلار، المراسم فی فقه الامامیه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۶۶.</ref> و [[صاحب جواهر]]<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۸۱.</ref> و همچنین [[سید عبدالاعلی سبزواری]]<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۹، ص۱۱۲.</ref> بر این نظرند که در سقط کردن عمدی جنین، پس از دمیده‌شدن روح در آن، [[قصاص]] ثابت است؛ زیرا موجب خروج روح از جنین شده و اطلاق ادله ثبوت قصاص این مورد را نیز شامل می‌شود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۸۱؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۹، ص۱۱۲.</ref> آیت‌الله خویی در کتاب [[مبانی تکمله المنهاج]] این حکم را به مشهور نسبت داده و آن را رد کرده است.<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۴۱۷.</ref> وی با استناد به صحیحه [[ابو بصیر]] از [[امام باقر(ع)]]: «لا قود لمن لا یقاد منه؛ قاتل کسی که قصاص در حقش ثابت نیست، قصاص نمی‌شود»، قاتل جنین را مانند کسی که بچه صغیر یا شخص مجنون را کشته، مستحق قصاص نمی‌داند<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۷۲.</ref> و فقط دیه جنین را در حق قاتل جنین ثابت دانسته است.<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۴۱۷.</ref> | *گروهی از فقهای شیعه مانند: [[سلار دیلمی]]،<ref>سلار، المراسم فی فقه الامامیه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۶۶.</ref> و [[صاحب جواهر]]<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۸۱.</ref> و همچنین [[سید عبدالاعلی سبزواری]]<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۹، ص۱۱۲.</ref> بر این نظرند که در سقط کردن عمدی جنین، پس از دمیده‌شدن روح در آن، [[قصاص]] ثابت است؛ زیرا موجب خروج روح از جنین شده و اطلاق ادله ثبوت قصاص این مورد را نیز شامل می‌شود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۸۱؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۹، ص۱۱۲.</ref> آیت‌الله خویی در کتاب [[مبانی تکمله المنهاج]] این حکم را به مشهور نسبت داده و آن را رد کرده است.<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۴۱۷.</ref> وی با استناد به صحیحه [[ابو بصیر]] از [[امام باقر(ع)]]: «لا قود لمن لا یقاد منه؛ قاتل کسی که قصاص در حقش ثابت نیست، قصاص نمی‌شود»، قاتل جنین را مانند کسی که بچه صغیر یا شخص مجنون را کشته، مستحق قصاص نمی‌داند<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۷۲.</ref> و فقط دیه جنین را در حق قاتل جنین ثابت دانسته است.<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۴۱۷.</ref> | ||
*عده‌ای از فقهای معاصر مانند [[آیت الله گلپایگانی]]،<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۲۹۱.</ref> آیت‌الله فاضل لنکرانی،<ref>لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۵۴۱.</ref> [[آیت‌الله منتظری]]،<ref>منتظری، الاحکام الشرعیه، ۱۴۱۳ق، ص۵۶۲.</ref> [[آیت‌الله وحید خراسانی]]<ref>وحید خراسانی، منهاج الصالحین، مدرسه الامام باقر العلوم(ع)، ج۳، ص۵۸۹.</ref> و آیت‌الله مکارم شیرازی،<ref>مکارم شیرازی، بحوث فقهیه هامه، ۱۳۸۰ش، ص۲۹۰-۲۹۲.</ref> قاتل جنینی که روح در آن دمیده شده، از روی عمد را سزاوار قصاص ندانسته و فقط دیه را ثابت می‌دانند. | *عده‌ای از فقهای معاصر مانند [[آیت الله گلپایگانی]]،<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۲۹۱.</ref> آیت‌الله فاضل لنکرانی،<ref>لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۵۴۱.</ref> [[آیت‌الله منتظری]]،<ref>منتظری، الاحکام الشرعیه، ۱۴۱۳ق، ص۵۶۲.</ref> [[آیت‌الله وحید خراسانی]]<ref>وحید خراسانی، منهاج الصالحین، مدرسه الامام باقر العلوم(ع)، ج۳، ص۵۸۹.</ref> و آیت‌الله مکارم شیرازی،<ref>مکارم شیرازی، بحوث فقهیه هامه، ۱۳۸۰ش، ص۲۹۰-۲۹۲.</ref> قاتل جنینی که روح در آن دمیده شده، از روی عمد را سزاوار قصاص ندانسته و فقط دیه را ثابت می‌دانند. | ||
===دیه=== | |||
به گفته فقها دیه جنین بر عهده کسی می‌باشد که سقط به دست او یا با فعل او انجام گرفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خویی، مسائل پزشکی، ۱۴۳۲ق، ج۱، ص۲۳۰؛ خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۵۹۸؛ مکارم شیرازی، بحوث فقهیة هامة، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۹۹.</ref> دیه جنین با توجه به مراحل رشد و تکوّن آن متفاوت<ref>مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۴۸۹.</ref> و به صورت زیر است: | |||
#دیه جنینی که در مرحله نطفه است و هنوز اندام‌های آن شکل نگرفته، بیست دینار است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶-۳۵۷؛ خمینی، تحریر الوسیله، | |||
۱۳۹۰ق، ج۲، ص۵۹۷.</ref> | |||
#جنینی که در مرحله عَلَقه (خون بسته شده) است، دیه آن چهل دینار است.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۶۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶.</ref> | |||
#دیه جنینی که در مرحله مُضْغه (قطعه گوشت دارای رگ و عروق) است، شصت دینار می‌باشد.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۶۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶.</ref> | |||
#دیه جنینی که در مرحله عظام یا استخوان بندی بوده، هشتاد دینار است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶؛ خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۵۹۷.</ref> | |||
#دیه جنینی که اندام‌های آن شکل گرفته است، پیش از دمیده شدن روح در آن، صد دینار و پس از دمیده شدن روح، دیه یک انسان کامل؛ یعنی هزار دینار است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶؛ خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۵۹۷.</ref> | |||
[[امام خمینی]] در احکام فوق بین این که جنین پسر باشد یا دختر، فرقی قائل نشده است.<ref>خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۵۹۷.</ref> بیشتر فقها، دیه جنینی که کامل بوده و روح در آن دمیده شده است را اگر پسر باشد، دیه کامل یعنی هزار دینار و اگر دختر باشد، نصف یعنی پانصد دینار در نظر گرفته‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۵۶؛ وحید خراسانی، منهاج الصالحین، مدرسه الامام باقر العلوم(ع)، ج۳، ص۵۸۷.</ref> | |||
===کفاره=== | |||
بر کسی که سقط جنین به دست او انجام گرفته است، اگر پیش از دمیده شدن روح باشد، بنا به اجماع فقهای شیعه، [[کفاره]] لازم نمی‌آید؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۳۶۴؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۹، ص۳۱۶.</ref> اما اگر پس از دمیده شدن روح در جنین باشد، به جهت آن که عنوان قتل بر آن صدق می‌کند، کفاره واجب می‌شود.<ref>خویی، مبانی تکمله المنهاج، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، ج۲، ص۴۰۹.</ref> | |||
بنا به نظر فقها کفاره سقط جنین همان کفاره قتل؛ یعنی آزاد کردن برده و در صورت عدم امکان آن، دو ماه [[روزه]] گرفتن و در صورت عدم امکان آن اطعام شصت فقیر است.<ref>مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۴، ص۴۹۰؛ مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، الموسوعه الفقهیه، ۱۴۲۳ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref> | |||
==موارد خاص و حکم فقهی آن== | ==موارد خاص و حکم فقهی آن== | ||
===جنین ناقص=== | ===جنین ناقص=== | ||