گران‌فروشی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''گرانْ‌فروشی''' عرضه کالا یا خدمات به بهای بیش از نرخ‌های تعیین شده توسط مراجع رسمی است. عدم اجرای مقررات قیمت‌گذاری و انجام هر نوع اقدامات دیگر که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمات برای خریدار گردد، نیز گران‌فروشی محسوب می‌شود.

بنا بر [[حدیث|روایتی]] از [[پیامبر(ص)]]، فرد یا افرادی که موجب گرانی در بازار [[مسلمانان]] شوند، مستحق عذاب و سرنگونی در [[جهنم|جهنم‌]]اند. [[امام صادق(ع)]] در روایتی، فریب دادن مسترسل (کسی که در قیمت کالا به فروشنده اعتماد کرده) را [[حرام]] دانسته است. بنا به نظر [[فیض کاشانی]]، گران فروختن کالا به مسترسل، یکی از مصادیق فریب دادن (غبن) او بوده و معامله باطل و [[حرام]] است.

[[امام خمینی]] و [[آیت الله خامنه‌ای]]، گران‌فروشی را در صورتی که به حد اجحاف به مشتری برسد و یا خلاف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز ندانسته‌اند. بنا به نظر [[آیت الله سیستانی]]، گران‌فروشی در صورتی که خلاف عرف و مقررات نباشد، [به لحاظ فقهی] جایز است؛ اما [به لحاظ اخلاقی] کاری ناشایست و خلاف [[اخلاق]] است.

گران‌فروشی را به‌معنای عرضه کالا یا خدمات به بهای بیش از نرخ‌های تعیین شده توسط مراجع رسمی به‌طور علی‌الحساب یا قطعی و عدم اجرای مقررات و ضوابط قیمت‌گذاری دانسته‌اند. انجام هر نوع اقدامی که منجر به افزایش بهای کالا یا خدمات برای خریدار گردد را گران‌فروشی محسوب کرده‌اند.<ref>قانون تعزیرات حکومتی، مصوب ۱۳۶۷ش، ماده ۲.</ref> برخی گران‌فروشی را به معنای سودجویی غیر منصفانه و درخواست بهای بالاتر از هزینه و سود عادلانه، در نظر گرفته‌اند.<ref>حقیقی، «در ورای گران‌فروشی و احتکار»، ص۲۵.</ref>

در [[علم کلام]] قدیم بحثی با عنوان إسعار(نرخ، قیمت) مطرح شده و درباره این مسئله که «گرانی و ارزانی کالا فعل [[خدا]] است یا فعل انسان» بحث شده است.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> [[اشاعره]] با استناد به روایت [[پیامبر(ص)]] «خداوند قیمت‌گذار (مُسعِر) است او تنگ می‌گیرد و گشایش می‌دهد و او روزی‌رسان است.»<ref>ایجی، شرح مواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۱۷۳.</ref> و با استدلال به این که فعل بندگان مخلوق خداوند است، گرانی و ارزانی کالا را به خدا نسبت داده‌اند.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۲۰.</ref> از نظر [[متکلم|متکلمین شیعه]]، گرانی و ارزانی کالاها به کسی که اسباب گرانی یا ارزانی را فراهم کرده، نسبت داده می‌شود. اگر سبب آن فعل خدا باشد که از روی مصلحت است، پس به او نسبت می‌دهیم و اگر سبب آن فعل انسان باشد به انسان‌ها نسبت می‌دهیم.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref>