پرش به محتوا

خطبه فدکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۰۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ دسامبر ۲۰۲۰
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵: خط ۱۵:
  | مؤید قرآنی  =  
  | مؤید قرآنی  =  
}}
}}
'''خطبه فدکیه''' سخنرانی [[فاطمه زهرا(س)]] در [[مسجد النبی]] پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]]، در اعتراض به [[غصب فدک]] توسط ابوبکر است. [[ابوبکر]] چند روز پس از رسیدن به [[خلافت]]‌ با استناد به روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر عدم ارث گذاشتن [[پیامبران]]، دهکده فدک را که پیامبر(ص) به فاطمه(س) بخشیده بود، تصرف و کارگزاران آن حضرت را از [[فدک]] بیرون کرد.  
'''خُطبه فدکیه''' سخنرانی [[فاطمه زهرا(س)]] در [[مسجد النبی]] پس از رحلت [[رسول خدا(ص)]]، در اعتراض به [[غصب فدک]] توسط ابوبکر است. [[ابوبکر]] چند روز پس از رسیدن به [[خلافت]]‌ با استناد به روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر عدم ارث گذاشتن [[پیامبران]]، دهکده فدک را که پیامبر(ص) به فاطمه(س) بخشیده بود، تصرف و کارگزاران آن حضرت را از [[فدک]] بیرون کرد.  


پس از بی‌ثمر بودن دادخواهی [[فاطمه زهرا(س)]] و [[امام علی(ع)]]، دختر پیامبر به [[مسجد پیامبر]] رفت و خطبه فدکیه را جهت روشن‌کردن ماجرا و بازپس‌گرفتن فدک خواند. فاطمه(س) در این خطبه ضمن بیان هدف از بعثت پیامبر اسلام(ص)، فلسفه احکام الهی و سختی‌های امام علی(ع) در راه گسترش [[دین اسلام]]، بر مالکیتش نسبت به فدک تصریح کرده، به دفاع کامل از حق علی(ع) درباره خلافت می‌پردازد و در نهایت [[مسلمانان]] را به خاطر سکوت در مقابل ستم به [[اهل بیت(ع)]] سرزنش می‌کند.
پس از بی‌ثمر بودن دادخواهی [[فاطمه زهرا(س)]] و [[امام علی(ع)]]، دختر پیامبر به [[مسجد پیامبر]] رفت و خطبه فدکیه را جهت روشن‌کردن ماجرا و بازپس‌گرفتن فدک خواند. فاطمه(س) در این خطبه ضمن بیان هدف از بعثت پیامبر اسلام(ص)، فلسفه احکام الهی و سختی‌های امام علی(ع) در راه گسترش [[دین اسلام]]، بر مالکیتش نسبت به فدک تصریح کرده، به دفاع کامل از حق علی(ع) درباره خلافت می‌پردازد و در نهایت [[مسلمانان]] را به خاطر سکوت در مقابل ستم به [[اهل بیت(ع)]] سرزنش می‌کند.
خط ۲۵: خط ۲۵:
فدک دهکده‌ای حاصل‌خیز در نزدیکی [[خیبر]]،<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ذیل ماده فدک، ص۲۳۸.</ref> در منطقه [[حجاز]] و به فاصله ۱۶۰ کیلومتری [[مدینه]] بود<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸؛ابن‌منظور، لسان‌العرب، ۱۴۱۰ق، ج۱۰، ص۴۷۳.</ref> که [[یهود|یهودیان]] در آن زندگی می‌کردند و به دلیل موقعیت استراتژیک منطقه، قلعه‌های نظامی خود را در اطراف آن ساخته بودند.<ref>بلادی، معجم معالم الحجاز، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۲۰۶ و ۲۰۵ و ج۷، ص۲۳. سبحانی، «حوادث سال هفتم هجرت: سرگذشت فدک»، ص۱۴.</ref> پس از آنکه مسلمانان در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، منطقه خیبر و قلعه‌های آن را فتح کرد، یهودیان ساکن در قلعه‌ها و مزارع فدک نمایندگانی نزد [[پیامبر اسلام(ص)]] فرستادند و به تسلیم و مصالحه راضی شدند و قرار شد نیمی از زمین‌ها را به آن حضرت تحویل دهند.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> و هرگاه پیامبر(ص) خواست، آنان فدک را ترک کنند؛ بنابراین فدک بدون جنگ به دست پیامبر اسلام(ص) افتاد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۳۹م، ج۳، ص۱۵.</ref>
فدک دهکده‌ای حاصل‌خیز در نزدیکی [[خیبر]]،<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ذیل ماده فدک، ص۲۳۸.</ref> در منطقه [[حجاز]] و به فاصله ۱۶۰ کیلومتری [[مدینه]] بود<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۳۸؛ابن‌منظور، لسان‌العرب، ۱۴۱۰ق، ج۱۰، ص۴۷۳.</ref> که [[یهود|یهودیان]] در آن زندگی می‌کردند و به دلیل موقعیت استراتژیک منطقه، قلعه‌های نظامی خود را در اطراف آن ساخته بودند.<ref>بلادی، معجم معالم الحجاز، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۲۰۶ و ۲۰۵ و ج۷، ص۲۳. سبحانی، «حوادث سال هفتم هجرت: سرگذشت فدک»، ص۱۴.</ref> پس از آنکه مسلمانان در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]]، منطقه خیبر و قلعه‌های آن را فتح کرد، یهودیان ساکن در قلعه‌ها و مزارع فدک نمایندگانی نزد [[پیامبر اسلام(ص)]] فرستادند و به تسلیم و مصالحه راضی شدند و قرار شد نیمی از زمین‌ها را به آن حضرت تحویل دهند.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> و هرگاه پیامبر(ص) خواست، آنان فدک را ترک کنند؛ بنابراین فدک بدون جنگ به دست پیامبر اسلام(ص) افتاد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۳۹م، ج۳، ص۱۵.</ref>


دهکده فدک به دلیل عدم شرکت سربازان [[اسلام]] در فتح آن، به حکم [[قرآن]]،<ref>سوره حشر، آیه ۶و۷.</ref> مختص پیامبر گردید<ref>سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱۸.</ref> و او درآمد این زمین را به مستمندان [[بنی هاشم]] می‌داد و پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» به دختر خود [[فاطمه(س)]] بخشید.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۹۷</ref> {{یادداشت|برخی مفسران شیعه و اهل سنت، از جمله [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۴۶۸</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۳۳-۶۳۴. </ref> [[حسکانی]]<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج‌۱، ص۴۳۸-۴۳۹</ref> و [[سیوطی]]<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۷۷</ref> ذیل [[آیه]] ۲۶ [[سوره اسراء]] تصریح کرده‌اند که چون این آیه نازل شد پیامبر(ص) فدک را به فاطمه بخشید.}}
دهکده فدک به دلیل عدم شرکت سربازان [[اسلام]] در فتح آن، به حکم [[قرآن]]،<ref>سوره حشر، آیه ۶و۷.</ref> مختص پیامبر گردید<ref>سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۸۰ش، ص۲۱۸.</ref> و او درآمد این زمین را به مستمندان [[بنی هاشم]] می‌داد و پس از نزول آیه «وَآتِ ذَا الْقُرْ‌بَیٰ حَقَّهُ؛ و حق خویشاوند را بده» به دختر خود [[فاطمه(س)]] بخشید.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۹۷</ref> {{یادداشت|برخی مفسران شیعه و اهل سنت، از جمله [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، التبیان،‌ دار احیاء التراث العربی، ج۶، ص۴۶۸</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۳۳-۶۳۴. </ref> [[حسکانی]]<ref>حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج‌۱، ص۴۳۸-۴۳۹</ref> و [[سیوطی]]<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۷۷</ref> ذیل [[آیه]] ۲۶ [[سوره اسراء]] تصریح کرده‌اند که چون این آیه نازل شد پیامبر(ص) فدک را به فاطمه بخشید.}}


شهرت فدک به سبب اتفاقی ([[ماجرای فدک]]) است که پس از وفات [[پیامبر(ص)]]، بین [[خلیفه اول]] و [[فاطمه(س)]] بر سر مالکیت این منطقه صورت گرفت. ابوبکر وقتی به [[خلافت]] رسید فدک را به نفع خلافت مصادره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref> این منطقه پس از خلفای نخستین، در زمان [[امویان]] و [[عباسیان]] نیز در دست خلفا بود. برخی از این خلفا از جمله [[عمر بن عبدالعزیز]]<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق،‌ ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۱۷۸ و ۱۷۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۱؛ کاتب بغدادی، الخراج و صناعة الکتابة، ۱۹۸۱م، ص۲۵۹ و ۲۶۰</ref> ۲. و [[مأمون]]<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۴۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۳۹م، ج۷، ص۱۵۶؛ حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۶۷ش، ص۷۷؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۳۷ و ۳۸.</ref> این منطقه را به فرزندان فاطمه برگرداندند؛ اما خلفای بعد آن را پس گرفتند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۳۸.</ref>  
شهرت فدک به سبب اتفاقی ([[ماجرای فدک]]) است که پس از وفات [[پیامبر(ص)]]، بین [[خلیفه اول]] و [[فاطمه(س)]] بر سر مالکیت این منطقه صورت گرفت. ابوبکر وقتی به [[خلافت]] رسید فدک را به نفع خلافت مصادره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref> این منطقه پس از خلفای نخستین، در زمان [[امویان]] و [[عباسیان]] نیز در دست خلفا بود. برخی از این خلفا از جمله [[عمر بن عبدالعزیز]]<ref>ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق،‌ ۱۴۱۵ق، ج۴۵، ص۱۷۸ و ۱۷۹؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۱؛ کاتب بغدادی، الخراج و صناعة الکتابة، ۱۹۸۱م، ص۲۵۹ و ۲۶۰</ref> ۲. و [[مأمون]]<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۲۴۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۳۹م، ج۷، ص۱۵۶؛ حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۶۷ش، ص۷۷؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۳۷ و ۳۸.</ref> این منطقه را به فرزندان فاطمه برگرداندند؛ اما خلفای بعد آن را پس گرفتند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۳۸.</ref>  
خط ۳۴: خط ۳۴:
{{اصلی|ماجرای فدک}}
{{اصلی|ماجرای فدک}}
پس از وفات [[پیامبر(ص)]]، [[ابوبکر]] با تکیه بر [[حدیث|حدیثی]] از پیامبر(ص) (که گفته شده راوی آن فقط خود ابوبکر بود) مدعی شد [[انبیا]] ارث نمی‌گذارند؛<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰ و ۴۱.</ref> از این رو دهکده فدک را که در دست فاطمه بود و توسط کارگزاران آن حضرت اداره می‌شد<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۹۱؛ سید جعفر مرتضی، الصحیح من السیره النبی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۴۱.</ref> به نفع [[خلافت]] مصادره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref>اما فاطمه پاسخ داد پیامبر(ص) پیش از وفات، فدک را به او بخشیده و [[امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|ام‌ایمن]] را بر این سخنش شاهد آورد.<ref>حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> در نقلی آمده است ابوبکر در برگه‌ای ملکیت فاطمه را بر فدک تأیید کرد؛ اما [[عمر بن خطاب|عمر]] آن برگه را از فاطمه گرفت و پاره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳. حلبی می‌نویسد عمر برگه را از دست ابوبکر گرفت و پاره کرد (حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲).</ref> بنابر برخی منابع ([[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]) ابوبکر شاهدان فاطمه را نپذیرفت و دو مرد را برای شهادت طلبید.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰.</ref>  
پس از وفات [[پیامبر(ص)]]، [[ابوبکر]] با تکیه بر [[حدیث|حدیثی]] از پیامبر(ص) (که گفته شده راوی آن فقط خود ابوبکر بود) مدعی شد [[انبیا]] ارث نمی‌گذارند؛<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰ و ۴۱.</ref> از این رو دهکده فدک را که در دست فاطمه بود و توسط کارگزاران آن حضرت اداره می‌شد<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۹۱؛ سید جعفر مرتضی، الصحیح من السیره النبی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۴۱.</ref> به نفع [[خلافت]] مصادره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳؛ شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۹ و ۲۹۰.</ref>اما فاطمه پاسخ داد پیامبر(ص) پیش از وفات، فدک را به او بخشیده و [[امام علی(ع)]] و [[ام ایمن|ام‌ایمن]] را بر این سخنش شاهد آورد.<ref>حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲.</ref> در نقلی آمده است ابوبکر در برگه‌ای ملکیت فاطمه را بر فدک تأیید کرد؛ اما [[عمر بن خطاب|عمر]] آن برگه را از فاطمه گرفت و پاره کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۳. حلبی می‌نویسد عمر برگه را از دست ابوبکر گرفت و پاره کرد (حلبی، السیرة الحلبیة، ۱۹۷۱م، ج۳، ص۵۱۲).</ref> بنابر برخی منابع ([[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]) ابوبکر شاهدان فاطمه را نپذیرفت و دو مرد را برای شهادت طلبید.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ص۴۰.</ref>  
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[پیامبر(ص)]] خطاب به فاطمه(س):{{سخ}}{{حدیث|اِنَّ اللهَ یَغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ یَرضی لِرِضاکِ.|ترجمه=همانا خدا بخاطر خشم تو خشم می‌کند و بخاطر خشنودی تو خشنود می‌شود.}}|تاریخ بایگانی | منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px | اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه= #FFF6DD| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[پیامبر(ص)]] خطاب به فاطمه(س):{{سخ}}{{حدیث|اِنَّ اللهَ یغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ یرضی لِرِضاکِ.|ترجمه=همانا خدا بخاطر خشم تو خشم می‌کند و بخاطر خشنودی تو خشنود می‌شود.}}|تاریخ بایگانی| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه= #FFF6DD| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
فاطمه(س) وقتی دادخواهی خود و همسرش امام علی(ع) را بی‌ثمر دید، به همراه جمعی از زنان خویشاوندش جهت ایراد [[خطبه]] به [[مسجد]] رفت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳۵۳-۳۶۴.</ref>. در گزارش‌های تاریخی آمده است هنگام رفتن به مسجد همانند پدرش راه می‌رفت و زمانی که به مسجد رسید ابوبکر و گروهی از [[مهاجران]] و [[انصار]] در مسجد نشسته بود. میان فاطمه(س) و حاضران چادری آویختند. دختر پیامبر نخست ناله‌ای كرد كه حاضران به گریه افتادند، سپس لختی خاموش ماند تا مردم آرام گرفتند و آنگاه سخنان خود را آغاز كرد.<ref>احمد بن ابی طاهر مروزی، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶-۲۵؛ به نقل شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref>  
فاطمه(س) وقتی دادخواهی خود و همسرش امام علی(ع) را بی‌ثمر دید، به همراه جمعی از زنان خویشاوندش جهت ایراد [[خطبه]] به [[مسجد]] رفت.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۳۵۳-۳۶۴.</ref>. در گزارش‌های تاریخی آمده است هنگام رفتن به مسجد همانند پدرش راه می‌رفت و زمانی که به مسجد رسید ابوبکر و گروهی از [[مهاجران]] و [[انصار]] در مسجد نشسته بود. میان فاطمه(س) و حاضران چادری آویختند. دختر پیامبر نخست ناله‌ای کرد که حاضران به گریه افتادند، سپس لختی خاموش ماند تا مردم آرام گرفتند و آنگاه سخنان خود را آغاز کرد.<ref>احمد بن ابی طاهر مروزی، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ص۱۶-۲۵؛ به نقل شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref>  


بر اساس گزارش‌های تاریخی فاطمه(س) پس از این ماجرا سخت از ابوبکر و عمر ناراحت شد و تا زمان شهادت، بر آن دو غضبناک باقی ماند.<ref> خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۶۵؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷۹.</ref> خشم و ناراحتی فاطمه از این نظر اهمیت دارد که نه تنها در منابع روایی شیعه بلکه در منابع حدیثی اهل سنت نیز از پیامبر(ص) روایت است که: فاطمه پاره تن من است و کسی که او را خشمگین کند مرا خشمگین کرده است.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref>
بر اساس گزارش‌های تاریخی فاطمه(س) پس از این ماجرا سخت از ابوبکر و عمر ناراحت شد و تا زمان شهادت، بر آن دو غضبناک باقی ماند.<ref> خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۶۵؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷۹.</ref> خشم و ناراحتی فاطمه از این نظر اهمیت دارد که نه تنها در منابع روایی شیعه بلکه در منابع حدیثی اهل سنت نیز از پیامبر(ص) روایت است که: فاطمه پاره تن من است و کسی که او را خشمگین کند مرا خشمگین کرده است.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref>


== سند خطبه ==
== سند خطبه ==
[[مجلسی]] در [[بحارالانوار]] این خطبه را از خطبه‌های مشهوری می‌داند که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، كتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[ابوالفضل احمد بن ابی طاهر مروزی]] (۲۰۴-۲۸۰ق) است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> به نقل [[سید جعفر شهیدی]]، احمد بن ابی طاهر این خطبه را به دو صورت و با دو روایت ضبط كرده، اما در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یك صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲</ref> برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر کرده‌اند.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/15414 آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»، سایت حوزه]</ref>
[[مجلسی]] در [[بحارالانوار]] این خطبه را از خطبه‌های مشهوری می‌داند که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] با سندهای گوناگون آن را نقل کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۹، ص۲۱۵.</ref> به گفته [[آیت الله منتظری]] قدیمی‌ترین سند این خطبه، کتاب [[بلاغات النساء]] اثر [[ابوالفضل احمد بن ابی طاهر مروزی]] (۲۰۴-۲۸۰ق) است که در زمان [[امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری(ع)]] می‌زیسته است.<ref>منتظری، خطبه حضرت زهرا علیها السلام، ۱۳۸۵ش، ص۳۷.</ref> به نقل [[سید جعفر شهیدی]]، احمد بن ابی طاهر این خطبه را به دو صورت و با دو روایت ضبط کرده، اما در سندهای متأخر، هر دو فقره درهم آمیخته و به یک صورت نقل شده است.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲</ref> برای خطبه فدکیه بیش از ۱۶ منبع ذکر کرده‌اند.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/15414 آذربادگان، «نگاهی گذرا به اسناد و منابع مکتوب خطبه فدک»، سایت حوزه]</ref>


== محتوای خطبه ==
== محتوای خطبه ==
خطبه فدکیه با [[حمد]] و توصیف الهی آغاز می‌شود و [[بعثت]] پیامبر(ص) را یادآور می‌شود و سپس به نزدیکی [[امام علی(ع)]] با پیامبر(ص) و سروری وی در میان اولیای الهی و شجاعت‌های بی‌نظیر وی در دفاع از پیامبر(ص) و [[اسلام]] اشاره می‌کند و یاران رسول خدا(ص) را به دلیل اینکه پس از درگذشت وی پیرو [[شیطان]] شده و [[نفاق]] در میان آنها آشکار شده است و حق را رها کرده‌اند، سرزنش می‌کند. در این خطبه همچنین به [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|واقعه غصب خلافت]] اشاره شده و سخن ابوبکر که پیامبران [[ارث]] نمی‌گذارند، مخالف [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] معرفی می‌شود. فاطمه(س) در این خطبه ابوبکر را به دادگاه خداوند در [[روز قیامت|روز رستاخیز]] واگذار می‌کند و یاران پیامبر را به پرسش می‌گیرد که چرا در مقابل این ستم‌ها ساکت نشسته‌اند. وی آشکارا می‌گوید که آنچه آنها کرده‌اند، شکستن پیمانشان با رسول خداست و در فراز پایانی خطبه، ننگ کار آنان را جاودانی و سرانجام آن را [[دوزخ]] می‌داند.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا علیهاالسلام، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۶-۱۳۵</ref>
خطبه فدکیه با [[حمد]] و توصیف الهی آغاز می‌شود و [[بعثت]] پیامبر(ص) را یادآور می‌شود و سپس به نزدیکی [[امام علی(ع)]] با پیامبر(ص) و سروری وی در میان اولیای الهی و شجاعت‌های بی‌نظیر وی در دفاع از پیامبر(ص) و [[اسلام]] اشاره می‌کند و یاران رسول خدا(ص) را به دلیل اینکه پس از درگذشت وی پیرو [[شیطان]] شده و [[نفاق]] در میان آنها آشکار شده است و حق را رها کرده‌اند، سرزنش می‌کند. در این خطبه همچنین به [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|واقعه غصب خلافت]] اشاره شده و سخن ابوبکر که پیامبران [[ارث]] نمی‌گذارند، مخالف [[آیه|آیاتی]] از [[قرآن]] معرفی می‌شود. فاطمه(س) در این خطبه ابوبکر را به دادگاه خداوند در [[روز قیامت|روز رستاخیز]] واگذار می‌کند و یاران پیامبر را به پرسش می‌گیرد که چرا در مقابل این ستم‌ها ساکت نشسته‌اند. وی آشکارا می‌گوید که آنچه آنها کرده‌اند، شکستن پیمانشان با رسول خداست و در فراز پایانی خطبه، ننگ کار آنان را جاودانی و سرانجام آن را [[دوزخ]] می‌داند.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا علیهاالسلام، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۶-۱۳۵</ref>


===متن و ترجمه===
===متن و ترجمه===
خط ۳۹۰: خط ۳۹۱:
[[tr:Hz. Fatıma'nın Hutbesi]]
[[tr:Hz. Fatıma'nın Hutbesi]]
[[ur:خطبہ فدکیہ]]
[[ur:خطبہ فدکیہ]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[Category:خطبه‌های حضرت زهرا]]
[[Category:مقاله‌های نسبتا کامل]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[Category:خطبه‌های حضرت زهرا]]
[[Category:مقاله‌های نسبتا کامل]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[Category:خطبه‌های حضرت زهرا]]
[[Category:مقاله‌های نسبتا کامل]]


[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[رده:خطبه‌های حضرت زهرا]]
[[رده:خطبه‌های حضرت زهرا]]
[[رده:مقاله‌های نسبتا کامل]]
[[رده:مقاله‌های نسبتا کامل]]
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۱۷

ویرایش