۱۷٬۰۱۸
ویرایش
امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
# وجوب اطاعت: براساس [[آیه اولی الامر]]، امامان(ع) [[مفترض الطاعه]] بوده و اطاعت از آنها به طور مطلق واجب است؛ همان‌گونه که اطاعت از خداوند و اطاعت از پیامبر(ص) واجب است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ محمدی شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۱۵.</ref> | # وجوب اطاعت: براساس [[آیه اولی الامر]]، امامان(ع) [[مفترض الطاعه]] بوده و اطاعت از آنها به طور مطلق واجب است؛ همان‌گونه که اطاعت از خداوند و اطاعت از پیامبر(ص) واجب است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ محمدی شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۱۵.</ref> | ||
از دیدگاه بیشتر علمای شیعه، همه امامان شیعه با شهادت از دنیا رفته یا خواهند رفت.<ref>طبرسی، إعلام الوری،۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل | از دیدگاه بیشتر علمای شیعه، همه امامان شیعه با شهادت از دنیا رفته یا خواهند رفت.<ref>طبرسی، إعلام الوری،۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۹و۲۱۶.</ref> دلیل آنان، [[روایت|روایات]]<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۷-۲۱۷.</ref> از جمله روایت «وَ اللَّهِ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ شَهِيد»<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> است که بنابر آن، همه امامان با شهادت از دنیا خواهند رفت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹.</ref> | ||
{{سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه}} | {{سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه}} | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
===حدیث ۱۲ خلیفه=== | ===حدیث ۱۲ خلیفه=== | ||
{{اصلی|حدیث ۱۲ خلیفه}} | {{اصلی|حدیث ۱۲ خلیفه}} | ||
روایاتی از طریق [[اهل سنت]] نقل شده که در آنها تعداد خلفای پیامبر(ص) و برخی از ویژگی‌هایشان مانند قریشی بودن بیان شده است؛ [[جابر بن سمره]] از رسول خدا(ص) نقل کرده که «این دین همیشه تا قیام [[قیامت]] و تا هنگامی که دوازده نفر خلیفه بر سر شما باشند، استوار و پابرجاست. این خلفا همگی از [[قریش]] هستند.»<ref>نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۱۲۷؛ مسلم نيشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر، ج۶، ص۳و۴؛ أحمد بن حنبل، مسند احمد، دارصادر، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و۱۰۶؛ ترمذی، سنن ترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۴۰؛ سجستانی، سنن | روایاتی از طریق [[اهل سنت]] نقل شده که در آنها تعداد خلفای پیامبر(ص) و برخی از ویژگی‌هایشان مانند قریشی بودن بیان شده است؛ [[جابر بن سمره]] از رسول خدا(ص) نقل کرده که «این دین همیشه تا قیام [[قیامت]] و تا هنگامی که دوازده نفر خلیفه بر سر شما باشند، استوار و پابرجاست. این خلفا همگی از [[قریش]] هستند.»<ref>نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۱۲۷؛ مسلم نيشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر، ج۶، ص۳و۴؛ أحمد بن حنبل، مسند احمد، دارصادر، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و۱۰۶؛ ترمذی، سنن ترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۴۰؛ سجستانی، سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۰۹.</ref> همچنین در حدیثی به نقل از [[ابن مسعود]]، شمار نقیبان پس از پیامبر(ص)، ۱۲ تن به تعداد [[نقیبان بنی اسرائیل]] گفته شده است.<ref>نگاه کنید به: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۳۳۴ق، ج۴، ص۵۰۱؛ نعمانی، کتاب الغیبه، ۱۴۰۳ق، ۷۴- ۷۵.</ref> به گفته سلیمان بن ابراهیم قُندوزی از عالمان اهل سنت، منظور از دوازده خلیفه در احادیث نبوی، ائمه دوازده‌گانه شیعه هستند؛ زیرا این احادیث بر کسان ديگر قابل حمل نیست.<ref>قندوزی، ینابیع المودة لذوی القربى، دارالاسوة، ج۳، ص۲۹۲و۲۹۳.</ref> | ||
== معرفی امامان== | == معرفی امامان== | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
{{امامان شیعه (تاریخچه)}} | {{امامان شیعه (تاریخچه)}} | ||
{{-}} | {{-}} | ||
=== | === امام علی(ع) === | ||
{{اصلی|امام علی(ع)}} | {{اصلی|امام علی(ع)}} | ||
علی بن ابی‌طالب، مشهور به امام علی و [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین | علی بن ابی‌طالب، مشهور به امام علی(ع) و ملقب به [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین(ع)]]، امام اول شیعیان، فرزند [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]]، در [[سیزده رجب]] سال ۳۰ [[عام الفیل]] در [[کعبه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۵۳.</ref> او نخستین مردی بود که به پیامبر(ص) [[ایمان]] آورد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۶.</ref> و پیوسته ملازم پیامبر(ص) بود و با [[فاطمه(س)]] دختر رسول خدا [[ازدواج]] کرد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۰.</ref> | ||
با اینکه پیامبر در موارد متعدد از جمله در [[روز غدیر]]، علی(ع) را به عنوان جانشین بلافصل خود معرفی کرده بود،<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۳۶.</ref> اما پس از درگذشت او، در [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده]] با [[ابوبکر بن ابی قحافه]] بیعت شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۳۸و۱۳۹.</ref> پس از [[سکوت ۲۵ ساله|۲۵ سال سکوت]] (دوران حکومت [[خلفای سه‌گانه]]) در [[سال ۳۵ قمری]]، مردم با علی(ع) [[بیعت]] نموده و او را به خلافت برگزیدند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱.</ref> در [[خلافت امام علی(ع)|خلافت علی]] که تقریبا چهار سال و نه ماه طول کشید، سه جنگ داخلی [[جنگ جمل]]، [[جنگ صفین]] و [[جنگ نهروان]] رخ داد. از این رو، بیشتر دوران حکومت آن حضرت، صرف رفع اختلافات داخلی شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، صص۲۰۱-۲۰۲.</ref> | با اینکه پیامبر در موارد متعدد از جمله در [[روز غدیر]]، علی(ع) را به عنوان جانشین بلافصل خود معرفی کرده بود،<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۳۶.</ref> اما پس از درگذشت او، در [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده]] با [[ابوبکر بن ابی قحافه]] به عنوان بیعت شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۳۸و۱۳۹.</ref> پس از [[سکوت ۲۵ ساله|۲۵ سال سکوت]] (دوران حکومت [[خلفای سه‌گانه]]) در [[سال ۳۵ قمری]]، مردم با علی(ع) [[بیعت]] نموده و او را به خلافت برگزیدند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۱.</ref> در [[خلافت امام علی(ع)|خلافت علی]] که تقریبا چهار سال و نه ماه طول کشید، سه جنگ داخلی [[جنگ جمل]]، [[جنگ صفین]] و [[جنگ نهروان]] رخ داد. از این رو، بیشتر دوران حکومت آن حضرت، صرف رفع اختلافات داخلی شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، صص۲۰۱-۲۰۲.</ref> | ||
امام علی(ع) در [[۱۹ رمضان]]، به [[سال ۴۰ قمری]] در محراب [[مسجد کوفه]] در حال [[نماز]] به دست [[ابن ملجم مرادی]] ضربت شمشیر خورد و در [[۲۱ رمضان]] به [[شهادت]] رسید و در [[نجف]] دفن شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۵۴.</ref> | امام علی(ع) در [[۱۹ رمضان]]، به [[سال ۴۰ قمری]] در محراب [[مسجد کوفه]] در حال [[نماز]] به دست [[ابن ملجم مرادی]] ضربت شمشیر خورد و در [[۲۱ رمضان]] به [[شهادت]] رسید و در [[نجف]] دفن شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۵۴.</ref> | ||
او دارای [[فضائل امام علی|فضائل]] بی‌شماری بود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹-۶۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۸۲؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱-۳۱.</ref> از [[ابن عباس]] نقل شده است که بیش از | او دارای [[فضائل امام علی|فضائل]] بی‌شماری بود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹-۶۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۸۲؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱-۳۱.</ref> از [[ابن عباس]] نقل شده است که بیش از ۳۰۰ [[آیه]] در مدح علی(ع) نازل شده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، دارالاسوة، ج۱، ص۳۳۷.</ref> همچنین از او نقل شده که [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی(ع) در رأس [[مؤمنان]] و امیر آنان است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱.</ref> | ||
=== | === امام حسن(ع) === | ||
{{اصلی|امام حسن مجتبی(ع)}} | {{اصلی|امام حسن مجتبی(ع)}} | ||
حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن مجتبی، فرزند امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه(س)]] در [[۱۵ رمضان|پانزدهم رمضان]] [[سال سوم قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵.</ref> | حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن مجتبی، فرزند امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه(س)]] در [[۱۵ رمضان|پانزدهم رمضان]] [[سال سوم قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵.</ref> | ||
امام حسن(ع) پس از شهادت پدر، به امر خدا و طبق وصیت پدرش، به [[امامت]] رسید و حدود شش ماه به عنوان خلیفه مسلمانان به اداره امور جامعه پرداخت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۵.</ref> در این مدت [[معاویه بن ابی سفیان | امام حسن(ع) پس از شهادت پدر، به امر خدا و طبق وصیت پدرش، به [[امامت]] رسید و حدود شش ماه به عنوان خلیفه مسلمانان به اداره امور جامعه پرداخت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۵.</ref> در این مدت [[معاویه بن ابی سفیان]]، به [[عراق]] که مقر خلافت امام حسن(ع) بود لشکر کشید و سرداران لشکر امام حسن(ع) را فریب داد و آنان را علیه آن حضرت تحریک کرد تا آنجا که امام حسن(ع) مجبور به [[صلح امام حسن(ع)|صلح]] شد و خلافت ظاهری را با شرایطی (به شرط اینکه پس از درگذشت معاویه دوباره خلافت به امام حسن(ع) برگردد و خاندان و شیعیانش از تعرض مصون باشند) به معاویه واگذار نمود.<ref> طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> امام حسن(ع) ۱۰ سال امامت کرد<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۶.</ref> و در [[۲۸ صفر]] سال ۵۰ق، به تحریک معاویه به دست همسر خود، [[جعده]] مسموم و شهید شد و در [[قبرستان بقیع]] دفن شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۶.</ref> | ||
امام حسن(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[ماجرای مباهله|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | امام حسن(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[ماجرای مباهله|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | ||
=== | === امام حسین(ع) === | ||
{{اصلی|امام حسین(ع)}} | {{اصلی|امام حسین(ع)}} | ||
حسین بن علی(ع)، مشهور به اباعبدالله و سیدالشهداء و امام سوم شیعیان، فرزند دوم علی(ع) و فاطمه(س)، در [[۳ شعبان|سوم شعبان]] سال چهارم هجری در مدینه متولد شد<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۴و۲۱۵.</ref> او پس از [[شهادت]] برادرش امام حسن(ع)، طبق تصریح پیامبر(ص) و امام علی(ع) و وصیت برادرش، به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> | حسین بن علی(ع)، مشهور به [[اباعبدالله (کنیه)|اباعبدالله]] و [[سید الشهداء|سیدالشهداء]] و امام سوم شیعیان، فرزند دوم علی(ع) و فاطمه(س)، در [[۳ شعبان|سوم شعبان]] سال چهارم هجری در مدینه متولد شد<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۴و۲۱۵.</ref> او پس از [[شهادت]] برادرش امام حسن(ع)، طبق تصریح پیامبر(ص) و امام علی(ع) و وصیت برادرش، به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> | ||
امام حسین(ع) ده سال امامت نمود<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۵.</ref> دوران امامتش به جز شش ماه آخر، مصادف با خلافت معاویه بود.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۸.</ref> در | امام حسین(ع) ده سال امامت نمود<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۵.</ref> دوران امامتش به جز شش ماه آخر، مصادف با خلافت معاویه بود.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۸.</ref> معاویه در [[سال ۶۰ قمری]] درگذشت و پسرش [[یزید]] به جای او نشست.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۲؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۲۲.</ref> یزید به والی مدینه دستور داد که از امام حسین برای وی [[بیعت]] بگیرد و گرنه سرش را به [[شام]] بفرستد. پس از آنکه والی مدینه درخواست یزید را به امام حسین(ع) ابلاغ کرد، آن حضرت شبانه با خاندان خود به سوی [[مکه]] حرکت کرد.<ref>موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۴۸و۱۴۹.</ref> پس از مدتی، با دعوت مردم کوفه، با خاندان و گروهی از یاران خود رهسپار کوفه شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۹و۲۱۰.</ref> امام و همراهانش در [[کربلا]] به محاصره لشکریان یزید درآمدند و [[روز عاشورا|روز دهم محرم]] میان آنها و [[لشکر عمر سعد|سپاه یزید]] به فرماندهی [[عمر بن سعد]]، جنگ در گرفت و امام(ع) و خاندان و یاران او [[شهید]] و زنان و کودکان و امام سجاد(ع) که بیمار بود، اسیر شدند.<ref>موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۵۰.</ref> | ||
امام حسین(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[ماجرای مباهله|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | امام حسین(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[ماجرای مباهله|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
=== ۴. امام سجاد(ع) === | === ۴. امام سجاد(ع) === | ||
{{اصلی|امام سجاد(ع)}} | {{اصلی|امام سجاد(ع)}} | ||
{{ | {{امامان شیعه و خلفا}} | ||
علی بن حسین(ع)، ملقب به | علی بن حسین(ع)، ملقب به سجاد و [[زین العابدین]]، چهارمین امام شیعیان، فرزند امام حسین(ع) بود که از [[شهربانو]] دختر یزدگرد سوم، در [[سال ۳۸ هجری قمری|سال ۳۸ هجری]] در مدینه متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۵۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۷۵و۱۷۶.</ref> | ||
امام سجاد(ع) در [[واقعه کربلا]] | امام سجاد(ع) در [[واقعه کربلا]] اسیر شد و به همراه [[اسیران کربلا]] به [[کوفه]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۴.</ref> و [[شام]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۹.</ref> اعزام شد. او [[خطبه امام سجاد در شام|خطبه‌ای در شام]] در معرفی خود و پدرانش ایراد کرد که مردم را تحت تأثیر قرار داد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۳۸و۱۳۹.</ref> او پس از گذراندن دوران اسیری، به [[مدینه]] بازگردانده شد و در مدینه، مشغول عبادت بود و با کسی جز خواص شیعه مانند [[ابوحمزه ثمالی]] و [[ابوخالد کابلی]] ارتباط نداشت. خواص نیز معارفی را که از آن حضرت اخذ می‌کردند، در میان [[شیعه]] نشر می‌دادند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۶.</ref> | ||
امام چهارم پس از ۳۴ سال امامت،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۵۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل | امام چهارم پس از ۳۴ سال امامت،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۵۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۷۵.</ref> در ۵۷ سالگی به سال ۹۵ق<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۵۶؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۷و۱۳۸.</ref> به دست [[ولید بن عبدالملک]] مسموم شد و به شهادت رسید<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۷۶.</ref> و در [[قبرستان بقیع]] کنار عمویش امام حسن(ع) دفن شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۵۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۷۶.</ref> | ||
مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد(ع) که بسیاری از معارف دینی را در بردارد، در [[صحیفه سجادیه|کتاب صحیفه سجادیه]] گرد آمده | مجموعه ادعیه و مناجات امام سجاد(ع) که بسیاری از معارف دینی را در بردارد، در [[صحیفه سجادیه|کتاب صحیفه سجادیه]] گرد آمده است.<ref> صحیفه سجادیه، ترجمه و شرح فیض الاسلام، ۱۳۷۶ش، ص۳.</ref> | ||
=== | === امام باقر(ع) === | ||
{{اصلی|امام باقر(ع)}} | {{اصلی|امام باقر(ع)}} | ||
محمد بن علی مشهور به امام | محمد بن علی مشهور به امام محمدِ باقر(ع) و امام پنجم شیعیان، فرزند امام سجاد(ع) و [[فاطمه دختر امام حسن(ع)]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۵.</ref> در سال ۵۷ق در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> او پس از پدرش به امر [[خدا]] و معرفی [[پیامبر(ص)]] و ائمه(ع) پیش از خود، به امامت رسید<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸و۱۵۹.</ref> و در [[سال ۱۱۴ هجری قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک برادرزاده [[هشام بن عبدالملک|هشام خلیفه اموی]] مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> و در [[قبرستان بقیع]] کنار پدرش به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> امام باقر(ع) در [[کربلا]] حضور داشت او در آن زمان چهار سال داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۳۲۰.</ref> | ||
در دوران امامت امام پنجم که ۱۸ یا ۱۹ سال به طول انجامید،<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل | در دوران امامت امام پنجم که ۱۸ یا ۱۹ سال به طول انجامید،<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> از طرفی در اثر ظلم‌های [[بنی امیه]]، هر روز انقلاب و جنگی رخ می‌داد و این گرفتاری‌ها دستگاه خلافت را مشغول و از تعرض به اهل بیت دور می‌کرد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۷.</ref> از طرف دیگر، وقوع [[واقعه کربلا]] و مظلومیت [[اهل بیت]]، [[مسلمانان]] را مجذوب او ساخت و امکاناتی در نشر حقایق اسلامی و معارف اهل بیت برای آن حضرت به وجود آورد که برای هیچ‌یک از امامان گذشته میسر نشده بود از این رو [[احادیث]] بی‌شماری از او نقل شده است.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، صص۲۱۷-۲۱۸.</ref> | ||
به گفته [[شیخ مفید]]، [[احادیث]] او در معارف دین به حدی است که از هیچ یک از فرزندان [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] این مقدار روایات به جا نمانده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | به گفته [[شیخ مفید]]، [[احادیث]] او در معارف دین به حدی است که از هیچ یک از فرزندان [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] این مقدار روایات به جا نمانده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | ||
=== | === امام صادق(ع) === | ||
{{اصلی|امام صادق(ع)}} | {{اصلی|امام صادق(ع)}} | ||
جعفر بن محمد معروف به امام جعفر صادق(ع) و ششمین امام شیعیان، فرزند [[امام باقر(ع)]] و [[ام فروه]] دختر [[قاسم بن محمد بن ابی‌بکر]]، در [[۱۷ ربیع‌الاول]] سال [[سال ۸۳ قمری|۸۳ قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹و۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> او در [[سال ۱۴۸ قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> توسط [[منصور عباسی|منصور]] خلیفه عباسی مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل | جعفر بن محمد معروف به امام جعفر صادق(ع) و ششمین امام شیعیان، فرزند [[امام باقر(ع)]] و [[ام فروة مادر امام صادق(ع)|ام فروه]] دختر [[قاسم بن محمد بن ابی‌بکر]]، در [[۱۷ ربیع‌الاول]] سال [[سال ۸۳ قمری|۸۳ قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹و۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> او در [[سال ۱۴۸ قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> توسط [[منصور عباسی|منصور]] خلیفه عباسی مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۸۰؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۶.</ref> و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۲.</ref> | ||
امام صادق، در مدت ۳۴ سال امامتش<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۸۰.</ref> به جهت ضعف حکومت اموی بستر مناسبی برای نشر تعالیم اسلامی به دست آورد، از این رو به نشر تعالیم دینی و پروش شخصیت‌های علمی بسیاری در فنون مختلف پرداخت.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۸و۲۱۹.</ref> شمار شاگردان و راویان او را ۴۰۰۰ نفر دانسته‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۴۷.</ref> افرادی همچون [[زرارة بن اعین|زراره]]، [[محمد بن مسلم]]، [[مؤمن طاق]]، [[هشام بن حکم]]، [[ابان بن تغلب]]، [[هشام بن سالم]]، [[جابر بن حیان]]<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۹.</ref> و از اهل‌سنت نیز افرادی همچون [[سفیان ثوری]]، [[ابوحنیفه]] (رئیس مذهب حنفیه)، [[مالک بن انس]]، پیشوای مذهب مالکی، از جمله پروش‌یافتگان آن حضرت بودند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۴۷و۲۴۸؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۷-۳۲۹.</ref> | |||
به گفته شیخ مفید در میان اهل بیت(ع) بیشترین روایات از امام صادق(ع) نقل شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹.</ref> گفته شده به | به گفته شیخ مفید در میان اهل بیت(ع) بیشترین روایات از امام صادق(ع) نقل شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹.</ref> گفته شده به همین دلیل، مذهب شیعه را [[مذهب جعفری]] نامیده‌اند.<ref>شهیدی، زندگانی امام صادق، ۱۳۷۷ش، ص۶۱.</ref> | ||
=== | === امام کاظم(ع) === | ||
{{اصلی|امام موسی کاظم(ع)}} | {{اصلی|امام موسی کاظم(ع)}} | ||
موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و [[باب الحوائج]] هفتمین امام شیعیان امامی، فرزند امام صادق و [[حمیده]] در | موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و [[باب الحوائج]] هفتمین امام شیعیان امامی، فرزند امام صادق و [[حمیده]] در [[سال ۱۲۸ قمری]] در [[ابواء]]، منطقه‌ای میان مکه و مدینه، متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴.</ref> | ||
امام کاظم(ع) پس از پدرش، به تصریح امام صادق(ع) به امامت رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> دوران امامت ۳۵ ساله امام هفتم،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل | امام کاظم(ع) پس از پدرش، به تصریح امام صادق(ع) به امامت رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> دوران امامت ۳۵ ساله امام هفتم،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۴.</ref> با [[منصور عباسی|منصور]]، [[هادی عباسی|هادی]]، [[مهدی عباسی|مهدی]] و [[هارون الرشید|هارون]] از [[خلفای عباسی]]، همزمان بود.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴.</ref> این دوران با اوج قدرت [[خلافت عباسی]] همزمان بود و دوران سختی برای امام کاظم(ع) و شیعیان بود. از این‌رو او در برابر حکومت وقت، [[تقیه]] می‌کرد و شیعیان را نیز به این کار سفارش می‌نمود.<ref>نگاه کنید به: جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۴و۳۸۵و۳۹۸.</ref> | ||
امام هفتم در [[۲۰ شوال]] سال [[سال ۱۷۹ قمری|۱۷۹ق]]، زمانی که هارون در سفر [[حج]] به مدینه رفت، دستور داد امام را در مدینه زندانی کردند و از [[مدینه]] به [[بصره]] و از بصره به [[بغداد]] | امام هفتم در [[۲۰ شوال]] سال [[سال ۱۷۹ قمری|۱۷۹ق]]، زمانی که هارون در سفر [[حج]] به مدینه رفت، دستور داد امام را در مدینه زندانی کردند و از [[مدینه]] به [[بصره]] و از بصره به [[بغداد]] منتقل کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۶؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۰۲-۴۰۴.</ref> او در سال [[سال ۱۸۳ق|۱۸۳ق]] در زندان بغداد توسط [[سندی بن شاهک|سِنْدی بْن شاهِکْ]] با سم شهید شد و در محلی به نام «مقابر قریش»<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴.</ref> که اکنون در [[کاظمین]] است،<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۱.</ref> مدفون گردید. | ||
=== | === امام رضا(ع) === | ||
{{اصلی|امام رضا(ع)}} | {{اصلی|امام رضا(ع)}} | ||
علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا(ع) و هشتمین امام شیعیان، فرزند امام کاظم(ع) و [[نجمه خاتون]] به [[سال ۱۴۸ قمری|سال ۱۴۸ق]] در مدینه متولد و در | علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا(ع) و هشتمین امام شیعیان، فرزند امام کاظم(ع) و [[نجمه خاتون]] به [[سال ۱۴۸ قمری|سال ۱۴۸ق]] در مدینه متولد و در سال [[سال ۲۰۳ هجری قمری|۲۰۳ق]] در ۵۵ سالگی در [[طوس]] ([[مشهد]]) به [[شهادت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۱۳و۳۱۴.</ref> | ||
امام رضا(ع) پس از پدرش، به امر خدا و به تصریح امام کاظم(ع) به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷.</ref> مدت امامت امام | امام رضا(ع) پس از پدرش، به امر خدا و به تصریح امام کاظم(ع) به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷.</ref> مدت امامت امام او ۲۰ سال (۱۸۳-۲۰۳ق)بود<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۱۴.</ref> که با خلافت [[هارون الرشید]] و پسرانش [[امین عباسی|امین]] و [[مأمون]] همزمان بود.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۱۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۳۶۷.</ref> | ||
پس از هارون الرشید، مأمون | پس از هارون الرشید، مأمون به خلافت رسید.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۲.</ref> مأمون به جهت مشروعیت بخشیدن به خلافت خود، کنترل فعالیت‌های امام رضا(ع) و کاستن مقام و منزلت [[امامت]]، تصمیم گرفت امام هشتم را [[ولایتعهدی امام رضا(ع)|ولیعهد]] خود قرار دهد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۳۳-۴۳۵.</ref> به همین دلیل، او امام را در سال ۲۰۱ق<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۶.</ref> از [[مدینه]] به [[مرو]] احضار کرد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۳و۲۲۴.</ref> مأمون نخست، اصل خلافت و سپس ولیعهدی خود را به امام رضا پیشنهاد داد که با مخالفت او روبرو شد؛ اما سرانجام، مأمون امام را وادار به پذیرش ولیعهدی خود کرد. امام نیز به این شرط که در کارهای حکومتی و عزل و نصب‌ها مداخله نکند، [[ولایتعهدی امام رضا|ولایتعهدی]] را پذیرفت.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵۹و۲۶۰؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> پس از مدتی، مأمون با مشاهده پیشرفت سریع شیعه و به جهت حفظ خلافت خود، امام رضا(ع) را مسموم و [[شهید]] کرد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۴۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۴.</ref> | ||
[[حدیث سلسلة الذهب|حدیث معروف سلسلة الذهب]] هنگام عبور از [[نیشابور]] به طرف مرو از امام نقل شده است.<ref>صدوق، عیون أخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> | [[حدیث سلسلة الذهب|حدیث معروف سلسلة الذهب]] هنگام عبور از [[نیشابور]] به طرف مرو از امام نقل شده است.<ref>صدوق، عیون أخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> هنگام حضور امام رضا(ع) در [[مرو]]، مأمون میان او و بزرگان دیگر ادیان و مذاهب جلسات مناظره تشکیل می‌داد که سبب اظهار برتری امام در علم و دانش شد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۴۲و۴۴۳.</ref> | ||
=== | === امام جواد(ع) === | ||
{{اصلی|امام جواد(ع)}} | {{اصلی|امام جواد(ع)}} | ||
محمد بن علی مشهور به امام جواد و امام | محمد بن علی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی(ع) و نهمین امام [[شیعیان اثناعشری]]، فرزند امام هشتم و [[سبیکه نوبیه|سَبیکه نوبیه]] در [[ماه رمضان]] [[سال ۱۹۵ هجری قمری|سال ۱۹۵ق]] در [[مدینه]] متولد شد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴.</ref> و در [[سال ۲۲۰ هجری قمری|سال ۲۲۰ق]] در [[بغداد]] به شهادت رسید.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.</ref> او در کنار جد خود [[امام هفتم]] در مقبره قریش در [[کاظمیه]] مدفون گردید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵.</ref> | ||
امام جواد(ع) در سن هشت سالگی<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۲.</ref> و به تصریح پدرش به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۵.</ref> سن کم او سبب شد تا شماری از شیعیان، در امامت او تردید کنند؛ برخی، | امام جواد(ع) در سن هشت سالگی<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۲.</ref> و به تصریح پدرش به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۵.</ref> سن کم او سبب شد تا شماری از شیعیان، در امامت او تردید کنند؛ برخی، برادر امام رضا [[عبدالله بن موسی بن جعفر|عبدالله بن موسی]] را امام خواندند و برخی دیگر به [[واقفیه]] پیوستند؛ اما بیشتر آنان با توجه به نص امامت و آزمایش علمی امام جواد(ع)، امامت او را پذیرفتند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۲-۴۷۴.</ref> دوران ۱۷ سال امامتش<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴.</ref> با خلافت مأمون و معتصم همزمان بود.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴.</ref> | ||
[[مأمون]] در سال ۲۰۴ق به جهت تحت نظر قرار دادن او و شیعیانش، امام جواد را به [[بغداد]]- که آن روز پایتخت خلافت بود- احضار کرد و دخترش [[ام الفضل دختر مأمون|ام الفضل]] را به [[ازدواج]] وی درآورد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۸.</ref> پس از مدتی او به مدینه بازگشت و تا آخر عهد مأمون در مدینه ماند. پس از درگذشت مأمون، [[معتصم عباسی|معتصم]] زمام خلافت را به دست گرفت و در سال ۲۲۰ق امام را به بغداد احضار کرده و تحت نظر گرفت و سرانجام آن حضرت با تحریک معتصم و به دست همسر خود مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۸۰-۴۸۲.</ref> | |||
=== | ===امام هادی(ع) === | ||
{{اصلی|امام هادی(ع)}} | {{اصلی|امام هادی(ع)}} | ||
علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی(ع)، امام دهم امامیه، فرزند امام جواد و [[سمانه مغربیه]] در | علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی(ع)، امام دهم امامیه، فرزند امام جواد و [[سمانه مغربیه]] در [[سال ۲۱۲ هجری قمری|سال ۲۱۲ق]] در منطقه‌ای به نام [[صریا]] در نزدیکی [[مدینه]] متولد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و در سال [[سال ۲۵۴ قمری|۲۵۴ق]] در [[سامرا]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷ و۳۱۲؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> به دست [[المعتز بالله]]، [[خلیفه عباسی]] مسموم و شهید شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، صص۲۲۵-۲۲۶.</ref> | ||
امام هادی(ع) ۳۳ سال(۲۲۰ق-۲۵۴ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و در این مدت با شش [[خلیفه عباسی]] مانند [[معتصم]]، [[واثق]]، [[متوکل]]، [[منتصر]]، [[مستعین]] و معتز معاصر بود.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۲.</ref> | امام هادی(ع) ۳۳ سال(۲۲۰ق-۲۵۴ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و در این مدت با شش [[خلیفه عباسی]] مانند [[معتصم]]، [[واثق]]، [[متوکل]]، [[منتصر]]، [[مستعین]] و معتز معاصر بود.<ref> طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۲.</ref> | ||
متوکل در سال ۲۳۳ق به جهت تحت نظر قراردادن امام هادی(ع)،<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۳.</ref> او را از مدینه به سامرا- که آن روز مرکز خلافت بود<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸.</ref>- احضار کرد<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و او بقیه عمر خود را در این شهر به سر برد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۶.</ref> پس از درگذشت متوکل، منتصر و مستعین و معتز روی کار آمدند و امام هادی(ع) | متوکل در سال ۲۳۳ق به جهت تحت نظر قراردادن امام هادی(ع)،<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۳.</ref> او را از مدینه به سامرا- که آن روز مرکز خلافت بود<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸.</ref>- احضار کرد<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و او بقیه عمر خود را در این شهر به سر برد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۶.</ref> پس از درگذشت متوکل، منتصر و مستعین و معتز روی کار آمدند و امام هادی(ع) در دوران معتز، مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۷؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۰۲.</ref> | ||
امام هادی(ع) از طریق [[دعا]] و [[زیارات]] به تربیت [[شیعیان]] و آشنایی با معارف شیعی می‌پرداخت.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۲۲.</ref> [[زیارت جامعه کبیره]] از زیارت‌نامه‌های مهم شیعیان، از او نقل شده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۹.</ref> | امام هادی(ع) از طریق [[دعا]] و [[زیارات]] به تربیت [[شیعیان]] و آشنایی با معارف شیعی می‌پرداخت.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۲۲.</ref> [[زیارت جامعه کبیره]] از زیارت‌نامه‌های مهم شیعیان، از او نقل شده است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۰۹.</ref> | ||
=== | ===امام حسن عسکری(ع)=== | ||
[[پرونده:درهم نقره اولجایتو با نام دوازده امام شیعه(ع).jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:درهم نقره اولجایتو با نام دوازده امام شیعه(ع).jpg|بندانگشتی]] | ||
{{اصلی|امام عسکری(ع)}} | {{اصلی|امام عسکری(ع)}} | ||
حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن عسکری(ع) امام یازدهم شیعیان اثناعشری، فرزند امام هادی(ع) و [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حَدِیث]] در | حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن عسکری(ع) امام یازدهم شیعیان اثناعشری، فرزند امام هادی(ع) و [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حَدِیث]] در سال ۲۳۲ق در مدینه متولد<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۳؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۳.</ref> و در [[سال ۲۶۰ قمری|سال ۲۶۰ق]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۳؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۳ و۳۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> به دسیسه [[معتمد عباسی|معتمد]] خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، صص۲۲۷-۲۲۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> او را در خانه‌اش در [[سامرا]]، کنار مرقد پدرش به خاک سپردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۳؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۳و۳۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> | ||
امام یازدهم به تصریح پدرش، پس از او به امامت رسید و در دوران شش ساله امامتش<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۳و۳۱۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> با معتز، مهتدی و معتمد عباسی معاصر بود.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> | امام یازدهم به تصریح پدرش، پس از او به امامت رسید و در دوران شش ساله امامتش<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۳و۳۱۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> با معتز، مهتدی و معتمد عباسی معاصر بود.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> | ||
امام در سامرا تحت نظر خلفای عباسی قرار داشت و چند باری به زندان افتاد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸، ۵۳۹و۵۴۲.</ref> به گفته برخی اقامت طولانی او در سامرا | امام در سامرا تحت نظر خلفای عباسی قرار داشت و چند باری به زندان افتاد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸، ۵۳۹و۵۴۲.</ref> به گفته برخی اقامت طولانی او در سامرا نوعی زندانی بودن و بازداشت از سوی خلیفه وقت بود.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸و۵۴۲.</ref> از این رو او با [[تقیه]] رفتار می‌کرد<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۸.</ref> و همانند چند امام پیش از خود از طریق [[سازمان وکالت]] با شیعیان در ارتباط بود.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۴۷-۵۵۰.</ref> | ||
گفته شده سبب فشار و | گفته شده سبب فشار و سختگیری خلفا، از یک سو افزایش جمعیت و قدرت شیعیان و ترس خلفا از آنان بود و از سوی دیگر شواهدی بود که از وجود فرزندی برای امام یازدهم خبر می‌داد که او را [[مهدی موعود]] می‌دانستند.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۸و۲۲۹.</ref> | ||
امام عسکری و پدرش به جهت سکونت در سامرا(عسکر) به [[عسکریین]] مشهورند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۳۶.</ref> | امام عسکری و پدرش به جهت سکونت در سامرا(عسکر) به [[عسکریین]] مشهورند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۳۶.</ref> | ||
=== | ===امام مهدی(عج) === | ||
{{اصلی|امام مهدی(عج)}} | {{اصلی|امام مهدی(عج)}} | ||
محمد بن حسن مشهور به امام مهدی و امام زمان(ع)، دوازدهمین و آخرین امام [[شیعیان دوازده امامی]]، فرزند [[امام عسکری(ع)]] و [[نرجس خاتون]] در [[نیمه شعبان]] به [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] در [[سامرا]] متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> | محمد بن حسن مشهور به امام مهدی و امام زمان(ع)، دوازدهمین و آخرین امام [[شیعیان دوازده امامی]]، فرزند [[امام عسکری(ع)]] و [[نرجس خاتون]] در [[نیمه شعبان]] به [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] در [[سامرا]] متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> | ||
امام مهدی در پنج سالگی به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> [[پیامبر(ص)]] و همه امامان(ع) | امام مهدی در پنج سالگی به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> [[پیامبر(ص)]] و همه امامان(ع) به امامت او تصریح کرده‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹و۳۴۰.</ref> او تا زمان شهادت پدرش(۲۶۰ق) از مردم پنهان بود و جز عده‌ای از خواص [[شیعه]] کسی نمی‌توانست او را ملاقات کند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۶.</ref> پس از شهادت پدرش به امر خدا از عموم مردم غایب شد. حدود هفتاد سال در [[غیبت صغری]] به سر برد و در این مدت از طریق [[نواب اربعه|چهار نائب خاص]] با شیعیان در ارتباط بود؛ اما با آغاز [[غیبت کبری]] در [[سال ۳۲۹ قمری|سال ۳۲۹ق]] ارتباط شیعیان با امام توسط نایبان خاص، پایان یافت.<ref> طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰و۲۳۱.</ref> | ||
طبق روایات، شیعیان در دوران [[غیبت]] به [[انتظار فرج]] و [[ظهور امام زمان]] ترغیب شده و آن از برترین اعمال به شمار آمده است.<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۲۲-.</ref> شیعیان برآنند براساس [[روایات]]<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۵، ح۲۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۳۳۶.</ref> پس از ظهور، جامعه اسلامی | طبق روایات، شیعیان در دوران [[غیبت]] به [[انتظار فرج]] و [[ظهور امام زمان]] ترغیب شده و آن از برترین اعمال به شمار آمده است.<ref> نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۲۲-.</ref> شیعیان برآنند براساس [[روایات]]<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۵، ح۲۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۳۳۶.</ref> پس از ظهور، جامعه اسلامی پر از عدل و داد می‌شود.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۱و۲۳۲.</ref> در روایات متعددی [[نشانه‌های ظهور]] بیان شده است.<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۸۱-۲۷۸.</ref> | ||
==جایگاه امامان شیعه نزد اهل سنت== | ==جایگاه امامان شیعه نزد اهل سنت== | ||
اهل سنت امامان دوازده‌گانه شیعه را به عنوان [[امام]] و جانشینان بلافصل پیامبر(ص) نمی‌پذیرند؛<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۵۱۴؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۶۳و۲۹۰.</ref> اما نسبت به آنها محبت دارند<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: بغدادی، الفرق بین الفرق، ۱۹۷۷م، ص۳۵۳و۳۵۴.</ref> بر پایه روایتی از [[پیامبر(ص)]] که در منابع آنها نقل شده خویشاوندانی که براساس [[آیه مودت]]،<ref>«قُلْ لاأَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی؛ بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى در باره خويشاوندان.» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> مودت آنها واجب است، [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] و فرزندان آن دو هستند».<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸۹-۱۹۶؛ زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۹و۲۲۰.</ref> [[فخرالدین رازی]]، [[مفسر]] و [[متکلم]] اهل سنت در قرن ششم هجری، با استناد به آیه مودت، صلوات تشهد و [[سیره پیامبر(ص)]]، محبت و دوستی علی(ع) و فاطمه(س) و فرزندان آنها را [[واجب]] دانسته است.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۷، ص۵۹۵.</ref> | |||
برخی از عالمان اهل سنت | برخی از عالمان اهل سنت به [[زیارت]] مرقد امامان شیعه می‌رفتند و به آنها متوسل می‌شدند. از جمله ابوعلی خَلّال از علمای اهل سنت در قرن سوم هجری، گفته است هر گاه برایم مشکلی پیش می‌آمد، به زیارت قبر [[موسی بن جعفر]] می‌رفتم و به او [[توسل|متوسل]] می‌شدم، مشکلم برطرف می‌شد.<ref> بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۳۳.</ref> از [[ابوبکر محمد بن خزیمه|ابوبکر محمد بن خُزَیْمه]]، [[فقیه]]، [[محدث]] و مفسر اهل سنت در قرن سوم و چهارم هجری، نقل شده که بارها به زیارت قبر [[امام رضا(ع)]] می‌رفت و تعظیم و تضرعش دیگران را به حیرت وا می‌داشت.<ref>ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۳۲۶ق، ج۷، ص۳۸۸.</ref> [[ابن حبان|ابن حِبّان]]، محدث اهل سنت در قرن سوم و چهارم، گفته است زمانی که در طوس بودم هر گاه مشکلی برایم پیش می‌آمد، به زیارت علی بن موسی الرضا(ع) می‌رفتم و دعا می‌کردم، دعایم مستجاب و مشکلم برطرف می‌شد.<ref>ابن حبان، الثقات، ۱۳۹۳ق، ج۸، ص۴۵۷.</ref> | ||
به گفته [[جعفر سبحانی]]، بسیاری از علمای اهل سنت مرجعیت دینی و علمی امامان شیعه(ع) پذیرفته‌اند.<ref>سبحانی، سیمای عقاید شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.</ref> به عنوان نمونه از [[ابوحنیفه]]، پایه‌گذار مذهب حنفی، نقل شده است که احدی فقیه‌تر از [[جعفر بن محمد (ع)|جعفر بن محمد(ع)]] ندیدم.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۲۵۷.</ref> این جمله از محمد بن مسلم بن شهاب زُهْری، از [[تابعین]] و فقیه و محدث اهل سنت قرن اول و دوم هجری، درباره [[امام سجاد(ع)]] نقل شده است.<ref>ابوزرعه دمشقی، تاریخ | به گفته [[جعفر سبحانی]]، بسیاری از علمای اهل سنت مرجعیت دینی و علمی امامان شیعه(ع) پذیرفته‌اند.<ref>سبحانی، سیمای عقاید شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۴.</ref> به عنوان نمونه از [[ابوحنیفه]]، پایه‌گذار مذهب حنفی، نقل شده است که احدی فقیه‌تر از [[جعفر بن محمد (ع)|جعفر بن محمد(ع)]] ندیدم.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۲۵۷.</ref> این جمله از محمد بن مسلم بن شهاب زُهْری، از [[تابعین]] و فقیه و محدث اهل سنت قرن اول و دوم هجری، درباره [[امام سجاد(ع)]] نقل شده است.<ref>ابوزرعه دمشقی، تاریخ ابی‌زرعة الدمشقی، مجمع اللغة العربیة، ص۵۳۶.</ref> عبدالله بن عطاء مکی، از محدثان اهل سنت و از [[اصحاب امام باقر(ع)|یاران امام باقر(ع)]]، گفته است: «من علما را در نزد هیچ کس به لحاظ علمی پایین‌تر و کوچک‌تر ندیدم؛ چنانکه در نزد [[محمد بن علی الباقر(ع)|محمد بن علی(ع)]] دیدم. حَکَم بن عُتَیبه (از فقهای بزرگ کوفه) را نزد او بسان شاگردی دیدم».<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۴، ص۲۷۸.</ref> | ||
==کتاب‌شناسی== | ==کتاب‌شناسی== | ||
{{اصلی|فهرست کتاب‌ها درباره امامان شیعه}} | {{اصلی|فهرست کتاب‌ها درباره امامان شیعه}} | ||
درباره شرح حال امامان شیعه و فضائل آنها کتب متعددی از سوی [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] نگارش شده است. | درباره شرح حال امامان شیعه و فضائل آنها کتب متعددی از سوی [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] نگارش شده است. | ||
===کتب شیعه=== | ===کتب شیعه=== | ||
از جمله کتاب‌های علمای شیعه درباره امامان و فضائل آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: | از جمله کتاب‌های علمای شیعه درباره امامان و فضائل آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: | ||
# [[دلائل الامامة]]، کتابی به زبان عربی منسوب به [[محمد بن جریر طبری صغیر]](درگذشت ۳۱۰ق) درباره زندگانی، [[معجزه|معجزات]] و فضایل [[حضرت زهرا(س)]] و ائمه معصومین علیهم‌السلام. | # [[دلائل الامامة]]، کتابی به زبان عربی منسوب به [[محمد بن جریر طبری صغیر]](درگذشت ۳۱۰ق) درباره زندگانی، [[معجزه|معجزات]] و فضایل [[حضرت زهرا(س)]] و ائمه معصومین علیهم‌السلام. | ||
# [[الارشاد|اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد]] کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی نوشته [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) فقیه و متکلم شیعی. این کتاب، با توجه به روایات، به تاریخ زندگانی و فضائل ائمه اطهار(ع) می‌پردازد. محمدباقر ساعدی خراسانی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است. | # [[الارشاد|اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد]] کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی نوشته [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) فقیه و متکلم شیعی. این کتاب، با توجه به روایات، به تاریخ زندگانی و فضائل ائمه اطهار(ع) می‌پردازد. محمدباقر ساعدی خراسانی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است. | ||
# [[مناقب آل ابی‌طالب (کتاب)|مَناقِبُ آلِ | # [[مناقب آل ابی‌طالب (کتاب)|مَناقِبُ آلِ اَبی‌طالب]]، کتابی عربی درباره فضایل [[چهارده معصوم(ع)]]، نوشته [[ابن شهر آشوب مازندرانی]](درگذشت ۵۸۸ق). | ||
# [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|إعلامُ الوَریٰ بأعلامِ الهدیٰ]] کتابی به زبان عربی، نوشته [[فضل بن حسن طبرسی |فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۵۴۸ ق) درباره سیره و زندگانی [[رسول خدا(ص) |رسول خدا(ص)]] و امامان معصوم(ع). | # [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|إعلامُ الوَریٰ بأعلامِ الهدیٰ]] کتابی به زبان عربی، نوشته [[فضل بن حسن طبرسی |فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۵۴۸ ق) درباره سیره و زندگانی [[رسول خدا(ص) |رسول خدا(ص)]] و امامان معصوم(ع). | ||
# [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)]]، اثری به زبان عربی در شرح‌حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته [[علی بن عیسی اربلی]] (درگذشت ۶۹۲ق). | # [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)]]، اثری به زبان عربی در شرح‌حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته [[علی بن عیسی اربلی]] (درگذشت ۶۹۲ق). | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۹۵: | ||
* ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکره الخواص من الأمّة فی ذکر خصائص الأئمة، تحقیق حسین تقی‌زاده، قم، مجمع العالمی لاهل البیت(ع)، ۱۴۲۶ق. | * ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکره الخواص من الأمّة فی ذکر خصائص الأئمة، تحقیق حسین تقی‌زاده، قم، مجمع العالمی لاهل البیت(ع)، ۱۴۲۶ق. | ||
* ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، هند، دائرة المعارف النظامیة، چاپ اول، ۱۳۲۶ق. | * ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، هند، دائرة المعارف النظامیة، چاپ اول، ۱۳۲۶ق. | ||
* ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل | * ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، قم، علامه، چاپ اول، ۱۳۷۹ق. | ||
* ابن صباغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة‌الائمة، تحقیق سامی غریزی، قم، دارالحدیث، بی‌تا. | * ابن صباغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة‌الائمة، تحقیق سامی غریزی، قم، دارالحدیث، بی‌تا. | ||
* ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۵م. | * ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۵م. | ||