امامت امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

  [[پرونده:صلوات بر ائمه معصومین مربوط به قرن ۱۴ هجری.jpg|بندانگشتی|300px|تابلوی خطاطی شده با خط نستعلیق اثر سید رضا صدر حسنی مربوط به سال ۱۳۱۰ هجری قمری]]

نام امامان دوازده‌گانه شیعه به ترتیب عبارت است از: [[امیرالمؤمنین (ع)|علی]](ع)، [[حسن(ع)|حسن]](ع)، [[حسین (ع)]]، [[زین العابدین|علی]](ع)، [[امام پنجم|محمد]](ع)، [[امام ششم|جعفر]](ع)، [[امام هفتم|موسی]](ع)، [[امام هشتم شیعیان|علی]](ع)، [[امام نهم|محمد]](ع)، [[امام دهم|علی]](ع)، [[امام یازدهم|حسن]](ع) و [[امام دوازدهم(ع)|محمد]](عج).

==مفهوم‌شناسی==

دلایل متعددی برای اثبات امامت ائمه(ع) ارائه شده است که می‌توان در دو بخش کلی روایات و ویژگی‌های ائمه(ع) مانند عصمت و افضلیت دسته‌بندی کرد.{{مدرک}}

=== دلیل اول: روایات خلفای دوازده‌گانه ===

{{اصلی|حدیث دوازده خلیفه}}

بنابراین ناگزیر این احادیث نبوی باید بر ائمه دوازده‌گانه که اهل‌بیت پیامبر(ص) هستند تطبیق شود؛ زیرا آنان از نظر علم و جلالت و [[ورع|وَرَع]] و [[تقوا]] و نَسَب، برتر از همگان بوده‌اند. [[حدیث ثقلین]] و احادیث مشابه آن نیز مؤید و شاهد این مدعاست که مراد پیامبر(ص) از امامان دوازده‌گانه، دوازده نفر از اهل‌بیت آن حضرت بوده است.<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۹۲، ۲۹۳.</ref>

{{ببینید|حدیث لوح|حدیث جابر}}

نوع دوم احادیثی است که پیامبر(ص) ضمن تأکید بر دوازده نفر بودن جانشینان خود، به معرفی این دوازده نفر پرداخته و آنان را از اهل‌بیت خود دانسته است.این نوع روایات خود بر چند دسته‌اند:

:{{حدیث|«'''الأئمة بعدی اثنا عشر أوّلهم علی ورابعهم علی وثامنهم علی وعاشرهم علی وآخرهم مهدی(عج)'''»:<ref>سبزواری، معارج الیقین، ۱۴۱۰ق، ص۶۲.</ref>|ترجمه= امامان بعد از من دوازده نفرند اولین آنان علی و چهارمین آنان علی و هشتمین آنان علی و دهمین آنان علی و آخرین آنان [[مهدی]] است.}}

همچنین حدیث: {{حدیث|«'''انّ الأئمة من بعدی اثنی عشر من اهل بیتی علی أوّلهم وأوسطهم محمد وآخرهم محمد ومهدی هذا الأُمّة الذی سیصلی خلفه عیسی بن مریم'''»:<ref>بحرانی، غایة المرام، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۲۳۸.</ref>|ترجمه= امامان بعد از من دوازده نفر از اهل‌بیت من‌اند که اولین آنان علی و وسط آنان محمد و آخر آنان محمد و [[مهدی]] این امت است کسی که عیسی‌بن‌مریم در نماز بر او اقتدا می‌کند.}}

{{اصلی|عصمت}}

دلیل سوم امامت ائمه(ع)، [[عصمت]] ایشان است.<ref> محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۶.</ref> در [[احادیث|احادیثی]] از [[امامان(ع)]] با ویژگی عصمت یاد شده است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ۱۴۱۶ق، ص۲۸۰؛ صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۶۶؛ بحرانی، غایة المرام، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۹۵؛ خزاز قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۳۵؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۶، ص۳۳۱.</ref> این روایات در حقیقت به برهان عقلی بر امامت ائمه(علیهم السلام) دلالت دارند؛ زیرا از نظر عقلی، [[امام]] باید معصوم باشد و چون در میان امت کسی جز امامان دوازده‌گانه(علیهم السلام) از ویژگی عصمت برخوردار نبوده است، امامت آنان قطعی خواهد بود.<ref>صمدی، «امامت اثنی عشر»، ص۴۳۱-۴۳۲؛  محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۶.</ref>

دلیل دیگر اثبات امامت امامان دوازده‌گانه(ع)، افضلیت آنان در کمالات نفسانی است، با این بیان که امامان شیعه به دلیل برخورداری از کمالات و ویژگی‌های منحصر به فردی نظیر [[علم امام|علم]]، [[عصمت]] و... بر دیگران برتری دارند و مستحق تصدی مقام امامت و ریاست عامه‌اند. بدیهی است با وجود آنان، مقدم‌داشتن دیگران برای تصدی مقام امامت، عقلاً قبیح و ناروا است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۲۵ق، ص۵۳۹.</ref>

علاوه بر اینکه روایات بسیاری بر این برتری و افضیلت اشاره دارد، فلسفه امامت نیز اقتضا می‌کند امام به دلیل رسالت سنگینی که در مورد هدایت و رهبری دینی و دنیوی مردم برعهده دارد، از همه افضل و شایسته‌تر باشد تا مردم او را در همه کمالات الگو بدانند و از او تبعیت کنند. لازمه چنین امری، پاکی و آراستگی شخص امام به عالی‌ترین آداب و صفات انسانی است. از این نظر هر کدام از امامان دوازده‌گانه شیعه، کامل‌ترین شخص زمان خود بوده‌اند، به گونه‌ای که عظمت شخصیت آنان مورد اعتراف همگان بوده و حتی کسانی که با آنان به مناظره و محاجه می‌پرداختند نیز در مقابل عظمت علمی و معنوی آنان، اظهار حقارت و خضوع می‌کردند.<ref>صمدی، «امامت اثنی عشر»، ص۴۳۲.</ref>

دلیل دیگر بر اثبات امامت ائمه دوازده‌گانه شیعه، [[معجزه|معجزه‌هایی]] است که از آنان در موارد متعددی صادر شده است. صدور این معجزات به صورت‌های زیر بوده است:

* گاهی به صورت خبردادن از آینده بوده است که دقیقاً مطابق آنچه خبر داده‌اند، به وقوع پیوسته است.