کاربر ناشناس
امامت امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>A.atashinsadaf جز (←روایات نوع دوم) |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
نوع دوم احادیثى است که پیامبر (صلى الله علیه وآله و سلم) ضمن تأکید بر دوازده نفر بودن جانشینان خود، به معرفى این دوازده نفر پرداخته و آنان را از اهل‌بیت خود دانسته است.این نوع روایات خود بر چند دسته‌اند: | نوع دوم احادیثى است که پیامبر (صلى الله علیه وآله و سلم) ضمن تأکید بر دوازده نفر بودن جانشینان خود، به معرفى این دوازده نفر پرداخته و آنان را از اهل‌بیت خود دانسته است.این نوع روایات خود بر چند دسته‌اند: | ||
1. در یک دسته از این احادیث، [[علی|امیرمؤمنان على]] (ع)، اولین نفر از ائمه و [[امام مهدی]] (ع) آخرین آنان ذکر شده است؛ چنان‌که از پیامبر (ص) نقل شده است: | 1. در یک دسته از این احادیث، [[علی|امیرمؤمنان على]] (ع)، اولین نفر از ائمه و [[امام مهدی]] (ع) آخرین آنان ذکر شده است؛ چنان‌که از پیامبر (ص) نقل شده است: | ||
:::امامان بعد از من دوازده نفرند. اولین آنان على بن‌ابیطالب و آخرین آنان [[امام مهدی|قائم]] است. اطاعت از آنان، اطاعت از من و نافرمانی از آنان، نافرمانى از من است. هر کس آنان را انکار کند، مرا انکار کرده است.<ref>صدوق، ''الاعتقادات فى دین الإمامیه''، ص104؛ همو، ''عیون اخبار الرضا'' (علیه السلام)، ج2، ص62.</ref> | :::امامان بعد از من دوازده نفرند. اولین آنان على بن‌ابیطالب و آخرین آنان [[امام مهدی|قائم]] است. اطاعت از آنان، اطاعت از من و نافرمانی از آنان، نافرمانى از من است. هر کس آنان را انکار کند، مرا انکار کرده است.<ref>صدوق، ''الاعتقادات فى دین الإمامیه''، ص104؛ همو، ''عیون اخبار الرضا'' (علیه السلام)، ج2، ص62.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
[[ابوذر]] از پیامبر (ص) نقل مى‌کند که فرمود: | [[ابوذر]] از پیامبر (ص) نقل مى‌کند که فرمود: | ||
:{{حدیث| | :{{حدیث|«الأئمة من بعدى اثنا عشر، تسعة من صلب الحسین تاسعهم قائمهم، ثم قال: ألا انّ مثلهم فیکم مثل سفینة نوح من رکبها نجى ومن تخلف عنها هلک»<ref>سیدهاشم بحرانی، ''غایة المرام''، ج3، ص22.</ref>|ترجمه= امامان بعد از من دوازده نفرند. نه نفر آنان از نسل حسین‌اند که نهمین آنان قائم آنان است. آگاه باشید که داستان امامان دوازده‌گانه در میان شما همانند قضیه کشتى نوح است؛ هر کس بر آن سوار شود نجات مى‌یابد و هر کس از آن دورى گزیند، هلاک مى‌شود.}} | ||
3. در دسته دیگر احادیث، پیامبر (ص) فقط اسامى مشترک میان امامان (ع) را بیان کرده است، مثل حدیث: | 3. در دسته دیگر احادیث، پیامبر (ص) فقط اسامى مشترک میان امامان (ع) را بیان کرده است، مثل حدیث: | ||
:{{حدیث| | :{{حدیث|«الأئمة بعدى اثنا عشر أوّلهم على ورابعهم علىّ وثامنهم علىّ وعاشرهم علىّ وآخرهم مهدى(عج)»:<ref>سبزواری، ''معارج الیقین''، ص62.</ref>|ترجمه= امامان بعد از من دوازده نفرند اولین آنان على و چهارمین آنان على و هشتمین آنان على و دهمین آنان على و آخرین آنان مهدى است.}} | ||
یا حدیث: {{حدیث| | یا حدیث: {{حدیث|«انّ الأئمة من بعدى اثنى عشر من اهل بیتى على أوّلهم وأوسطهم محمد وآخرهم محمد ومهدى هذا الأُمّة الذی سیصلى خلفه عیسى بن مریم»:<ref>سیدهاشم بحرانی، ''غایة المرام''، ج2، ص238.</ref>|ترجمه= امامان بعد از من دوازده نفر از اهل‌بیت من‌اند که اولین آنان على و وسط آنان محمد و آخر آنان محمد و مهدى این امت است کسى که عیسى‌بن‌مریم در نماز بر او اقتدا مى‌کند.}} | ||
4. در دسته دیگر هم پیامبر (ص)، امامان دوازده‌گانه را با ذکر اسامى و القاب به طور کامل معرفى کرده است.<ref>صدوق، ''کمال الدین و تمام النعمه''، ص258؛ طبرسی، ''الاحتجاج''، ج1، ص87؛ خزاز قمی، ''کفایة الاثر''، ص145.</ref> | 4. در دسته دیگر هم پیامبر (ص)، امامان دوازده‌گانه را با ذکر اسامى و القاب به طور کامل معرفى کرده است.<ref>صدوق، ''کمال الدین و تمام النعمه''، ص258؛ طبرسی، ''الاحتجاج''، ج1، ص87؛ خزاز قمی، ''کفایة الاثر''، ص145.</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
فلسفه امامت نیز اقتضا مى‌کند امام به دلیل رسالت سنگینى که در مورد هدایت و رهبری دینى و دنیوى مردم برعهده دارد، از همه افضل و شایسته‌تر باشد تا مردم او را در همه کمالات الگو بدانند و از او تبعیت کنند. لازمه چنین امرى، پاکى و آراستگى شخص امام به عالى‌ترین آداب و صفات انسانى است. از این نظر هر کدام از امامان دوازده‌گانه شیعه، کامل‌ترین شخص زمان خود بوده‌اند، به گونه‌اى که عظمت شخصیت آنان مورد اعتراف همگان بوده و حتى کسانى که با آنان به مناظره و محاجه مى‌پرداختند نیز در مقابل عظمت علمى و معنوى آنان، اظهار حقارت و خضوع مى‌کردند. | فلسفه امامت نیز اقتضا مى‌کند امام به دلیل رسالت سنگینى که در مورد هدایت و رهبری دینى و دنیوى مردم برعهده دارد، از همه افضل و شایسته‌تر باشد تا مردم او را در همه کمالات الگو بدانند و از او تبعیت کنند. لازمه چنین امرى، پاکى و آراستگى شخص امام به عالى‌ترین آداب و صفات انسانى است. از این نظر هر کدام از امامان دوازده‌گانه شیعه، کامل‌ترین شخص زمان خود بوده‌اند، به گونه‌اى که عظمت شخصیت آنان مورد اعتراف همگان بوده و حتى کسانى که با آنان به مناظره و محاجه مى‌پرداختند نیز در مقابل عظمت علمى و معنوى آنان، اظهار حقارت و خضوع مى‌کردند. | ||
* | *اعتراف بزرگان اهل سنت به برتری امامان دوازده‌گانه | ||
علما و بزرگان اهل سنت نیز بر افضلیت و برترى امامان اهل‌بیت (ع) اعتراف کرده‌اند. این اعترافات دو گونه است: برخى بر برترى اهل‌بیت پیامبر (صلى الله علیه وآله و سلم) به طور عام دلالت مى‌کند و برخى دیگر بیانگر برترى هر یک از امامان اهل‌بیت (علیهم السلام) بر دیگران است که به چند نمونه اشاره مى‌شود: | علما و بزرگان اهل سنت نیز بر افضلیت و برترى امامان اهل‌بیت (ع) اعتراف کرده‌اند. این اعترافات دو گونه است: برخى بر برترى اهل‌بیت پیامبر (صلى الله علیه وآله و سلم) به طور عام دلالت مى‌کند و برخى دیگر بیانگر برترى هر یک از امامان اهل‌بیت (علیهم السلام) بر دیگران است که به چند نمونه اشاره مى‌شود: | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
محمدحسین ذهبى، استاد دانشگاه الأزهر و صاحب کتاب معروف ''التفسیر والمفسرون''، در خصوص شخصیت ممتاز امیرمؤمنان على (ع) مى‌گوید: على دریاى بى‌پایان علم و دانش بود، از استدلال قوى و فصاحت و بلاغت بى‌نظیرى برخوردار بود. او داراى عقل کامل و بصیرت نافذ بود که در بسیارى موارد صحابه براى حل مشکلات و فهم مسائل علمى و دینى به او مراجعه مى‌کردند و از آن پناهگاه و مرجع در حل مشکلات کمک مى‌گرفتند.<ref>ذهبی، ''التفسیر والمفسرون''، ج1، ص89.</ref> | محمدحسین ذهبى، استاد دانشگاه الأزهر و صاحب کتاب معروف ''التفسیر والمفسرون''، در خصوص شخصیت ممتاز امیرمؤمنان على (ع) مى‌گوید: على دریاى بى‌پایان علم و دانش بود، از استدلال قوى و فصاحت و بلاغت بى‌نظیرى برخوردار بود. او داراى عقل کامل و بصیرت نافذ بود که در بسیارى موارد صحابه براى حل مشکلات و فهم مسائل علمى و دینى به او مراجعه مى‌کردند و از آن پناهگاه و مرجع در حل مشکلات کمک مى‌گرفتند.<ref>ذهبی، ''التفسیر والمفسرون''، ج1، ص89.</ref> | ||
[[ابن صباغ مالکى]] (متوفاى 855) در کتاب [[الفصول المهمة]] مى‌گوید: على (ع) بر همه [[حلال]] و [[حرام]] احاطه داشت و از احکام پیچیده و حقایق امور با خبر بود، هر حکمى را در محل خود به طور واضح مى‌دانست.<ref>ابن‌صباغ، | [[ابن صباغ مالکى]] (متوفاى 855) در کتاب [[الفصول المهمة]] مى‌گوید: على (ع) بر همه [[حلال]] و [[حرام]] احاطه داشت و از احکام پیچیده و حقایق امور با خبر بود، هر حکمى را در محل خود به طور واضح مى‌دانست.<ref>ابن‌صباغ، الفصول المهمه، ص30ـ 34.</ref> | ||
محمدبن‌مسلم ذهرى (متوفاى 124ق) جزو [[تابعین]] و فقیهی بود که علوم فقهاى هفت‌گانه اهل سنت را از حفظ داشت. او در مورد مقام علمى [[امام سجاد]](ع) مى‌گوید: | محمدبن‌مسلم ذهرى (متوفاى 124ق) جزو [[تابعین]] و فقیهی بود که علوم فقهاى هفت‌گانه اهل سنت را از حفظ داشت. او در مورد مقام علمى [[امام سجاد]](ع) مى‌گوید: «ما رأیت أفقه من زین العابدین»: من هرگز فردى داناتر از زین‌العابدین ندیدم.<ref>ذهبی، تذکرة الحفاظ''، ج1، ص75.</ref> | ||
عبداللّه بن‌عطا از دانشمندان بزرگ و هم‌عصر با [[امام باقر]] (ع) در توصیف مقام رفیع علمى امام باقر (علیه السلام) مى‌گوید: من علما و دانشمندان را نزد هیچ‌کس حقیرتر و کوچک‌تر از آنچه در برابر ابوجعفر دیدم نیافتم. من عالم بزرگى مثل حکم‌بن‌عتیبه را با همه مراتب علمى که در میان مردم داشت، در برابر [[امام باقر|ابوجعفر]] همانند کودکى نوآموز دیدم که در برابر استادش زانو زده است.<ref>ابن‌عساکر، ''تاریخ مدینه دمشق''، ج54، ص278؛ شافعی، ''مطالب السئول''، ص430.</ref> | عبداللّه بن‌عطا از دانشمندان بزرگ و هم‌عصر با [[امام باقر]] (ع) در توصیف مقام رفیع علمى امام باقر (علیه السلام) مى‌گوید: من علما و دانشمندان را نزد هیچ‌کس حقیرتر و کوچک‌تر از آنچه در برابر ابوجعفر دیدم نیافتم. من عالم بزرگى مثل حکم‌بن‌عتیبه را با همه مراتب علمى که در میان مردم داشت، در برابر [[امام باقر|ابوجعفر]] همانند کودکى نوآموز دیدم که در برابر استادش زانو زده است.<ref>ابن‌عساکر، ''تاریخ مدینه دمشق''، ج54، ص278؛ شافعی، ''مطالب السئول''، ص430.</ref> | ||
وقتی از [[ابوحنیفه]]، یکى از امامان [[مذاهب اربعه اهل سنت|مذاهب چهارگانه اهل سنت]]، در مورد داناترین فرد زمان سؤال شد، در پاسخ تصریح گفت: «ما رأیت أحداً أفقه من [[امام صادق|جعفربن‌محمد]] (ع)»: من هرگز عالم و فقیهى داناتر از جعفربن‌محمد الصادق (علیه السلام) ندیدم.<ref>ذهبی، | وقتی از [[ابوحنیفه]]، یکى از امامان [[مذاهب اربعه اهل سنت|مذاهب چهارگانه اهل سنت]]، در مورد داناترین فرد زمان سؤال شد، در پاسخ تصریح گفت: «ما رأیت أحداً أفقه من [[امام صادق|جعفربن‌محمد]] (ع)»: من هرگز عالم و فقیهى داناتر از جعفربن‌محمد الصادق (علیه السلام) ندیدم.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج6، ص258؛ همو، تاریخ الاسلام، ج9، ص89.</ref> | ||
مالک‌بن‌انس (174ق) رئیس مذهب مالکى مى‌گوید: | مالک‌بن‌انس (174ق) رئیس مذهب مالکى مى‌گوید: «ما رأت عین ولا سمعت اذن ولا خطر على قلب بشر أفضل من جعفر بن محمد الصادق علماً وعبادةً وورعاً»: هیچ چشمى ندیده و هیچ گوشى نشنیده و بر قلب هیچ بشرى خطور نکرده است که کسى از جهت علم و عبادت و تقوا، افضل و برتر از جعفربن‌محمد صادق باشد.<ref>''قسمات التاریخ''، ص197.</ref> | ||
ابوعثمان عمربن‌بحر (متوفاى 255ق) مى‌گوید: جعفربن‌محمد کسى است که دنیا را پر از علم و فقه خود کرد و اشخاصى مثل ابوحنیفه و سفیان ثورى و دیگران، مفتخر به شاگردى ایشان بوده‌اند.<ref>''رسائل جاحظ''، ص106.</ref> و دیگر اعترافات و تصریحاتى که بزرگان اهل سنت در مورد عظمت و مقام رفیع امامان شیعه کرده‌اند. | ابوعثمان عمربن‌بحر (متوفاى 255ق) مى‌گوید: جعفربن‌محمد کسى است که دنیا را پر از علم و فقه خود کرد و اشخاصى مثل ابوحنیفه و سفیان ثورى و دیگران، مفتخر به شاگردى ایشان بوده‌اند.<ref>''رسائل جاحظ''، ص106.</ref> و دیگر اعترافات و تصریحاتى که بزرگان اهل سنت در مورد عظمت و مقام رفیع امامان شیعه کرده‌اند. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
* ابن‌بابویه قمى، ابوالحسن بن على‌بن‌الحسین (متوفاى 329)، الامامة والتبصرة من الحیره، تحقیق: على‌اکبر غفارى، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1363ش. | |||
* ابن‌حبان (متوفاى739ق)، صحیح، مؤسة الرساله، 1414ق/ 1993م. | |||
* ابن‌صباغ، على‌بن‌محمد بن‌احمد (855)، الفصول المهمة فى معرفة أحوال الأئمة (علیهم السلام)، مطبعة العدل، نجف. | |||
* ابن‌عساکر، على‌بن‌الحسن (571ق)، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق: على شبیرى، دارالفکر، بیروت، 1415ق. | |||
* ابوالجعد جوهرى بغدادى، على‌بن‌الجعد، مسند، بیروت، مؤسسة نادر. | |||
* احمدبن‌حنبل، مسند، دارصادر، بیروت، [بى‌تا]. | |||
* بحرانى، سیدهاشم، غایة المرام وحجة الخصام فى تعیین الامام عن طریق الخاص والعام، تحقیق: سیدعلى عاشور، [بى‌تا]. | |||
* بخارى ، محمدبن‌اسماعیل، صحیح، تحقیق: دکتر مصطفى ریب البغاء، دارالاحیاء التراث العرب، بیروت. | |||
* ترمذى، محمدبن‌عیسى بن‌سوره، الجامع الصحیح، تحقیق: محمدفؤاد، دارالاحیاء التراث العربى، بیروت. | |||
* حلبى، ابوالصلاح تقى‌الدین بن عبیداللّه (374ق)، تقریب المعارف فى الکلام، تحقیق و تصحیح: رضا استادى، 1363ش/ 1404ق. | |||
* حلى، حسن‌بن‌یوسف، کشف المراد فى شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: آیت‌اللّه حسن‌زاده آملى، مؤسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین، قم، 1425ق. | |||
* خزاز قمى رازى، ابوالقاسم على‌بن‌محمد، کفایة الاثر فى النص على الائمة الاثنى عشر، تحقیق: سیدعبداللطیف حسینى کوه‌کمرى، انتشارات بیدار، قم، 1401ق. | |||
* ذهبى، تاریخ الاسلام، تحقیق: عمر عبدالسلام ترمرى، دارالکتاب العربى، بیروت، 1407ق/ 1987م. | |||
* ذهبى، شمس‌الدین محمدبن‌احمد بن‌عثمان (748ق)، تذکرة الحفاظ، دارالاحیاء التراث العربى، بیروت. | |||
* ذهبى، شمس‌الدین محمدبن‌احمد بن‌عثمان، سیر اعلام النبلاء، مؤسسة الرسالة، بیروت ،1413ق/ 1993م. | |||
* سبزوارى، محمدبن‌محمد (قرن 7)، معارج الیقین فى اصول الدین، تحقیق: علا آل جعفر، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)لاحیاء التراث، قم، 1410ق/ 1993م. | |||
* سیوطى، جلال‌الدین (911ق)، الجامع الصغیر فى احادیث البشیر النذیر، دارالفکر، بیروت، 1401ق/ 1981م. | |||
* شافعى ، کمال‌الدین محمدبن‌طلحه (652ق)، مطالب السئول فى مناقب آل الرسول (صلى الله علیه وآله و سلم)، تحقیق: ماجد احمد العطیه. | |||
* شافعی شبراوى ، عبداللّه بن‌محمد (متوفاى 1172ق)،الاتحاف، مصر. | |||
* صدوق ، محمدبن‌على بن‌بابویه قمى (381ق)، الامالى، تحقیق و نشر: مؤسسة البعثة، قم، 1417ق. | |||
* صدوق، محمدبن‌على بن‌بابویه قمى، کمال الدین و تمام النعمة، تحقیق: على‌اکبر غفارى، مؤسسة النشر الاسلامى التابعة لجماعة المدرسین، قم، 1416ق. | |||
* صدوق، محمدبن‌على بن‌بابویه قمى، من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق: على‌اکبر غفارى، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1404ق/ 1363ش. | |||
* صدوق، محمدبن‌على بن‌بابویه قمى، عیون اخبار الرضا(علیه السلام)، تحقیق: شیخ حسین الاعلمى، مؤسسة الاعلمى، بیروت، 1404ق/ 1984م. | |||
* ضحّاک، ابن‌ابی‌عاصم، الاحاد والمثانى، تحقیق: فیصل احمد الجوابره، دارالدراسة، 1411ق/ 1991م. | |||
* طبرسى، ابوعلى فضل‌بن‌حسن، اعلام الورى باعلام الهدى، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لاحیاء التراث، قم، 1417ق. | |||
* طبرسى، ابومنصور احمدبن‌على بن‌ابوطالب (548)، الاحتجاج، تحقیق: سیدمحمدباقر خراسانى، دارالنعمان، نجف الأشرف، 1386/ 1966م. | |||
* عربى، محیى‌الدین محمدبن‌على (638ق)، الفتوحات المکیه، دارصادر، بیروت. | |||
* قندوزى، سلیمان‌بن‌ابراهیم بن‌محمد (1294ق)، ینابیع الموده، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بیروت. | |||
* کلینى ، ابوجعفر محمد‌بن‌یعقوب (329ق)، الکافى، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1363ش. | |||
* متقى هندى، على‌بن‌حسام‌الدین، کنزالعمال فى سنن الأقوال والأفعال، تحقیق: شیخ کبرى حیانى، مؤسسة الرسالة، بیروت، 1409ق/ 1989م. | |||
* مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، تحقیق: یحیى عابدى و عبدالرحیم ربانى، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1403ق/ 1983م. | |||
* مسلم‌بن‌حجاج نیشابورى، صحیح، داراحیاء التراث العربى، بیروت. | |||
* مفید، محمدبن‌النعمان العکبرى (413)، الاختصاص، دارالمفید، بیروت، 414ق/ 19931م. | |||
* موصلى تمیمى، احمدبن‌على، مسند ابویعلى، دمشق، دارالمأمون للتراث. | |||
* صدوق، محمدبن‌على، الاعتقادات فى دین الامامیه، دارالمفید للطباعة والنشر، بیروت. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||