پرش به محتوا

اسماعیلیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۱۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۰ مهٔ ۲۰۲۳
اصلاح جزئی
(اصلاح جزئی)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات فرقه
{{جعبه اطلاعات فرقه
| عنوان           =اسماعیلیه
| عنوان =اسماعیلیه
| تصویر           =
| تصویر =
| اندازه تصویر     =
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر     =
| توضیح تصویر =
|مؤسس             =[[مقلاص بن ابی الخطاب]]
|مؤسس =[[مقلاص بن ابی الخطاب]]
| سال تأسیس       =بعد از شهادت [[امام صادق (ع)]]
| سال تأسیس =بعد از شهادت [[امام صادق (ع)]]
| قدمت             =
| قدمت =
| گرایش           = تشیع
| گرایش = تشیع
| گستره جغرافیایی = [[یمن]]، [[مصر]]، [[افغانستان]]، [[ایران]]، [[شبه قاره هند]]
| گستره جغرافیایی = [[یمن]]، [[مصر]]، [[افغانستان]]، [[ایران]]، [[شبه قاره هند]]
| شهرهای مهم       =
| شهرهای مهم =
| زیارتگاه‌ها       =
| زیارتگاه‌ها =
| فعالیت‌های مهم   =
| فعالیت‌های مهم =
| حوادث مهم       =
| حوادث مهم =
| حکومت‌ها         = [[فاطمیان|دولت فاطمی]] در مصر، [[نزاریان|حکومت نزاری]] در [[الموت]]
| حکومت‌ها = [[فاطمیان|دولت فاطمی]] در مصر، [[نزاریان|حکومت نزاری]] در [[الموت]]
| علل پیدایش       =
| علل پیدایش =
| نام‌های دیگر     =اسماعیلیان
| نام‌های دیگر =اسماعیلیان
| از فرقه‌های       = شیعه
| از فرقه‌های = شیعه
| از شاخه‌های       =
| از شاخه‌های =
| باورها           = نفی هرگونه صفت از خداوند، ادوار نبوت، مراتب امامت،  
| باورها = نفی هرگونه صفت از خداوند، ادوار نبوت، مراتب امامت،  
| داعیان           =
| داعیان =
| فرقه‌ها           =
| فرقه‌ها =
| شاخه‌ها           =[[قرامطه]]، [[فاطمیان]]، [[دروزیه]]، [[نزاریان]]، مستعلویان، حافظیان، داودی ها، سلیمانی ها، [[آقاخانیه]]، [[بهره]]
| شاخه‌ها =[[قرامطه]]، [[فاطمیان]]، [[دروزیه]]، [[نزاریان]]، مستعلویان، حافظیان، داودی ها، سلیمانی ها، [[آقاخانیه]]، [[بهره]]
| رهبر/امام کنونی = کریم آقاخان (شاخه آقاخانیه)
| رهبر/امام کنونی = کریم آقاخان (شاخه آقاخانیه)
| رهبران/امامان   =
| رهبران/امامان =
| آئین‌ها           =
| آئین‌ها =
| کتاب‌های مهم     =
| کتاب‌های مهم =
| وضعیت           =
| وضعیت =
| تاریخ انقراض     =
| تاریخ انقراض =
| تعداد پیروان     =
| تعداد پیروان =
| مؤسسات           =
| مؤسسات =
| مذهبی           =
| مذهبی =
| اجتماعی         =
| اجتماعی =
| سیاسی           =
| سیاسی =
}}
}}
{{کتاب‌شناسی ناقص}}
{{کتاب‌شناسی ناقص}}
{{اسلام-عمودی}}
{{اسلام-عمودی}}
{{دیگرکاربردها|باطنیه}}
{{دیگرکاربردها|باطنیه}}
'''اسماعیلیه'''، فرقه‌هایی که بعد از [[امام صادق(ع)]] به [[امامت]] فرزندش [[اسماعیل بن جعفر|اسماعیل]] یا نواده‌اش [[محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق|محمد بن اسماعیل]] اعتقاد پیدا کرده و در مناطق و منابع مختلف به نام‌های گوناگون مانند [[باطنی‌گری|باطنیه]]، به اعتبار اعتقاد آنان بر معانی باطنی متون دینی. تعلیمیه، به خاطر اعتقاد اسماعیلیان بر این که مطالب دینی باید به دست [[امام]] [[معصوم]] و داعیان وی تعلیم شود. [[سبعیه]]، به اعتبار این که یکی از عمده‌ترین گروه‌های هفت امامی [[شیعه|شیعیان]] بودند. [[حشیشیه]]، [[ملاحده]] و [[قرامطه]] به اعتبار پیروی برخی از آنان از حمدان قرمط خوانده شده‌اند. فرقه مشهور اسماعیلیه، باطنیه تعلیمیه هستند. اسماعیلیانی که‌ عمدتاً به‌ شاخه [[نزاریان|نزاری]] این‌ فرقه‌ تعلق‌ دارند، در بیش‌ از ۲۵ کشور در قاره‌های آسیا و افریقا و اروپا و امریکا پراکنده‌اند.
'''اسماعیلیه'''، فرقه‌هایی که بعد از [[امام صادق(ع)]] به [[امامت]] فرزندش [[اسماعیل بن جعفر|اسماعیل]] یا نواده‌اش [[محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق|محمد بن اسماعیل]] اعتقاد پیدا کرده و در مناطق و منابع مختلف به نام‌های گوناگون شناخته می‌شوند؛ مانند [[باطنی‌گری|باطنیه]]، به اعتبار اعتقاد آنان بر معانی باطنی متون دینی، تعلیمیه، به‌خاطر اعتقاد اسماعیلیان بر اینکه مطالب دینی باید به دست [[امام معصوم]] و داعیان وی تعلیم شود، [[سبعیه]]، به اعتبار اینکه یکی از عمده‌ترین گروه‌های هفت‌امامی [[شیعه|شیعیان]] بودند، [[حشیشیه]]، [[ملاحده]] و [[قرامطه]] به‌اعتبار پیروی برخی از آنان از حمدان قرمط. فرقه مشهور اسماعیلیه، باطنیه تعلیمیه هستند. اسماعیلیانی که‌ عمدتاً به‌ شاخه [[نزاریان|نزاری]] این‌ فرقه‌ تعلق‌ دارند، در بیش‌ از ۲۵ کشور در قاره‌های مختلف پراکنده‌اند.


ابوالخطاب محمد بن ابی زینب یا [[مقلاص بن ابی الخطاب]]، شخصیتی است که در منابع اسماعیلیه از او به عنوان شخصی که در امامت اسماعیل دست داشته است نام برده‌اند. تفصیل عقاید ابوالخطاب در [[ام الکتاب (اسماعیلیه)|ام‌الکتاب]] که کتاب سری اسماعیلیان است، ذکر شده است.
گفته شده که ابوالخطاب محمد بن ابی‌زینب یا [[مقلاص بن ابی‌الخطاب]] در منابع اسماعیلیه به‌عنوان شخصی یاد شده که در تثبیت امامت اسماعیل نقش داشته است. تفصیل عقاید ابوالخطاب در [[ام الکتاب (اسماعیلیه)|ام‌الکتاب]] ذکر شده، که به‌عنوان کتاب سری اسماعیلیان است.  


==منشأ پیدایش==
==منشأ پیدایش==
گروه غالب [[شیعیان]] بر اساس سنت رایج معتقد بودند که بعد از امام صادق(ع) فرزند ارشد ایشان یعنی [[اسماعیل بن جعفر الصادق|اسماعیل]] امام خواهد شد اما اسماعیل در زمان حیات پدرش از دنیا رفت. مرگ اسماعیل قبل از به امامت رسیدن، باعث به وجود آمدن تشتت و اختلاف در تعیین امام بعدی شد. برخی از این رو که اعتقاد داشتند این سنت نباید تغییر کند گفتند اسماعیل هنوز زنده است و روزی به عنوان [[مهدی|قائم(عج)]] ظهور خواهد کرد. برخی هم از این بابت که معتقد بودند امامت به استثنای [[امام حسن(ع)|حسن]] و [[امام حسین|حسین]](ع) از طریق برادری منتقل نمی‌شود، به انتقال امامت از اسماعیل به فرزندش محمد روی آوردند. برخی هم قائل به [[بداء]] شده، به [[امامت]] [[امام کاظم(ع)|موسی بن جعفر(ع)]] معتقد شدند. سلسله امامان [[شیعه اثنی عشری]] از طریق گروه اخیر ادامه می‌یابد.<ref>اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ص۱۴-۲۱۳.</ref>
گروه غالب [[شیعیان]] معتقد بودند که بعد از امام صادق(ع)، فرزند بزرگتر وی یعنی [[اسماعیل بن جعفر الصادق|اسماعیل]] امام خواهد شد، اما اسماعیل در زمان حیات پدرش از دنیا رفت و مرگ اسماعیل قبل از به امامت رسیدن، باعث به وجود آمدن تشتت و اختلاف در تعیین امام بعدی شد. برخی از این رو که اعتقاد داشتند این سنت نباید تغییر کند گفتند اسماعیل هنوز زنده است و روزی به عنوان [[مهدی|قائم(عج)]] ظهور خواهد کرد. برخی هم از این بابت که معتقد بودند امامت به استثنای [[امام حسن(ع)|حسن]] و [[امام حسین|حسین]](ع) از طریق برادری منتقل نمی‌شود، به انتقال امامت از اسماعیل به فرزندش محمد روی آوردند. برخی هم قائل به [[بداء]] شده، به [[امامت]] [[امام کاظم(ع)|موسی بن جعفر(ع)]] معتقد شدند. سلسله امامان [[شیعه اثنی عشری]] از طریق گروه اخیر ادامه می‌یابد.<ref>اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ص۱۴-۲۱۳.</ref>


==باورهای اسماعیلیان==
==باورهای اسماعیلیان==
۳۴۸

ویرایش