پرش به محتوا

مالک بن انس: تفاوت میان نسخه‌ها

مالک بن انس (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۳۶

۱۰۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۸ مارس ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
دیداریویکی‌متن
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱۳: خط ۱۳:
| تاریخ وفات        = سال ۱۷۹ق
| تاریخ وفات        = سال ۱۷۹ق
| شهر وفات          =  مدینه
| شهر وفات          =  مدینه
| محل دفن          = [[قبرستان بقیع]]
| محل دفن          = [[بقیع]]
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          = [[امام صادق(ع)‌]]، رَبیعه الرأی، [[ابن شهاب زهری|ابن شهاب زُهری]] و ...  
| استادان          = [[امام صادق(ع)‌]]، رَبیعه الرأی، [[ابن شهاب زهری|ابن شهاب زُهری]] و ...  
خط ۲۹: خط ۲۹:
| وبگاه رسمی        =
| وبگاه رسمی        =
}}
}}
'''مالک بن اَنس''' ([[سال ۹۳ هجری قمری|۹۳]]- [[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]) معروف به '''امام مالک''' دومین فقیه از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] که [[فقه مالکی]] منسوب به او است.
'''مالک بن اَنس''' ([[سال ۹۳ هجری قمری|۹۳]]-[[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]) معروف به '''امام مالک''' از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] که [[فقه مالکی]] به او منسوب ست.


مالک اساتید مختلفی از جمله [[امام صادق(ع)]] داشت. او روایاتی درباره فضلیت [[امام علی(ع)]] و امام صادق(ع) نقل کرده و امام صادق را در [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]] بی‌نظیر دانسته است.
مالک اساتید مختلفی از جمله [[امام صادق(ع)]] داشت. او روایاتی درباره فضلیت [[امام علی(ع)]] و امام صادق(ع) نقل کرده و امام صادق را در [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]] بی‌نظیر دانسته است.
خط ۳۵: خط ۳۵:
مالک برجسته‌ترین نماینده فقه حدیث‌گرای [[مدینه]] بود و تأکید بسیار بر [[سنت]] داشت. او در اعتقادات نیز پیرو [[حدیث]] و ظواهر آن بود و ظاهرِ مفاهیمی مانند [[استواء بر عرش|اِستوای بر عرش]] و [[رؤیت خدا]] در [[قیامت]] را می‌پذیرفت. با این حال به برخی روایات اشکال می‌گرفت و علاوه بر بحث سند به محتوا نیز دقت داشت. او سگ و خوک را پاک می‌دانست و [[رضاع کبیر|رِضاع کبیر]] که از [[عایشه]] نقل شده بود را رد می‌کرد. این نوع رویکردها سبب شد برخی او را از [[اصحاب رأی]] به حساب بیاورند.
مالک برجسته‌ترین نماینده فقه حدیث‌گرای [[مدینه]] بود و تأکید بسیار بر [[سنت]] داشت. او در اعتقادات نیز پیرو [[حدیث]] و ظواهر آن بود و ظاهرِ مفاهیمی مانند [[استواء بر عرش|اِستوای بر عرش]] و [[رؤیت خدا]] در [[قیامت]] را می‌پذیرفت. با این حال به برخی روایات اشکال می‌گرفت و علاوه بر بحث سند به محتوا نیز دقت داشت. او سگ و خوک را پاک می‌دانست و [[رضاع کبیر|رِضاع کبیر]] که از [[عایشه]] نقل شده بود را رد می‌کرد. این نوع رویکردها سبب شد برخی او را از [[اصحاب رأی]] به حساب بیاورند.


مالک در [[قیام نفس زکیه]] شرکت نکرد اما با اجباری اعلام کردن [[بیعت]] با [[منصور عباسی|منصور خلیفه عباسی]]، در پیوستن مردم به [[نفس زکیه]] نقش داشت و به همین خاطر پس از شکست قیام نفس زکیه، ۷۰ ضربه شلاق خورد.
مالک در [[قیام نفس زکیه]] شرکت نکرد اما با اجباری اعلام کردن [[بیعت]] با [[منصور عباسی|منصور خلیفه عباسی]]، در پیوستن مردم به [[نفس زکیه]] نقش داشت و به همین خاطر پس از شکست قیام، ۷۰ ضربه شلاق خورد.


== جایگاه ==
== جایگاه ==
مالک بن انس<ref name=":0">نووى، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۳۰ق، ص۳۰۱.</ref> که به امام مالک،<ref>ابن‌صاعد اندلسى‏، التعریف بطبقات الأمم، ۱۳۷۶ش، ص۱۷.</ref> امام دارالهجره (مدینه)<ref>جزرى، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق. ج۲، ص۹۴۱.</ref> و امام [[حجاز|اهل حجاز]]<ref>ابن‌اثیر، المختار من مناقب الأخیار، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۲۶۳.</ref> نیز معروف بود، دومین فقیه از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] می‌باشد<ref>توکلی، چهار امام اهل سنت و جماعت، ۱۳۷۷ش، ص۵۹.</ref> که [[فقه مالکی]] منسوب به او است.<ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۷۴.</ref>
مالک بن انس<ref name=":0">نووى، تهذیب الأسماء و اللغات، ۱۴۳۰ق، ص۳۰۱.</ref> که به امام مالک،<ref>ابن‌صاعد اندلسى‏، التعریف بطبقات الأمم، ۱۳۷۶ش، ص۱۷.</ref> امام دارالهجره (مدینه)<ref>جزرى، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق. ج۲، ص۹۴۱.</ref> و امام [[حجاز|اهل حجاز]]<ref>ابن‌اثیر، المختار من مناقب الأخیار، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۲۶۳.</ref> نیز معروف بود، دومین فقیه از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] می‌باشد<ref>توکلی، چهار امام اهل سنت و جماعت، ۱۳۷۷ش، ص۵۹.</ref> که [[فقه مالکی]] منسوب به او است.<ref>سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۷۴.</ref>


[[شافعی]] از فقهای چهارگانه اهل‌سنت و شاگرد مالک، او را حجت خداوند بر بندگان معرفی کرده است.<ref>[http://shamela.ws/index.php/author/214 «مالک بن أنس»]</ref> همچنین [[محمد بن اسماعیل بخاری]] نویسنده [[صحیح البخاری (کتاب)|کتاب صحیح بخاری]] روایت مالک از نافع از [[عبدالله بن عمر]] را صحیح‌ترین سند معرفی کرده است.<ref>حسینى، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۴۳۶.</ref>
[[محمد بن ادریس شافعی]] از فقهای چهارگانه اهل‌سنت، مالک را حجت خداوند بر بندگان معرفی کرده است.<ref>[http://shamela.ws/index.php/author/214 «مالک بن أنس»]</ref> همچنین [[محمد بن اسماعیل بخاری]] نویسنده [[صحیح البخاری (کتاب)|کتاب صحیح بخاری]] روایت مالک از نافع از [[عبدالله بن عمر]] را صحیح‌ترین سند معرفی کرده است.<ref>حسینى، التذکرة بمعرفة رجال الکتب العشرة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۴۳۶.</ref>


مالک در ۱۷ سالگی تدریس را آغاز کرد<ref>مناوى، طبقات الصوفية، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۰.</ref> و در ۲۱ سالگی در مقام فتوا دادن قرار گرفت.<ref> پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> او فقیه مشهور [[مدینه]] در نیمه اخیر [[قرن دوم هجری]] بود.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> او در زمان [[هارون]] [[بنی‌عباس|خلیفه عباسی]] از مهم‌ترین فقیهان [[جهان اسلام]] گردید و اعتبار مکتبش به اوج رسید.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> مذهب مالکی بیشتر در غرب جهان اسلام و توسط شاگردان مالک رواج یافت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، مقدمه ج۱، ص۲۲.</ref> مالک در اواخر عمر در دربار [[حاکمان عباسی]] صاحب مقام و منزلت بسیار بود.<ref name=":8">سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۷۵.</ref>
مالک در ۱۷ سالگی تدریس را آغاز کرد<ref>مناوى، طبقات الصوفية، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۰.</ref> و در ۲۱ سالگی در مقام فتوا دادن قرار گرفت.<ref> پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> او فقیه مشهور [[مدینه]] در نیمه اخیر [[قرن دوم هجری]] بود.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> او در زمان [[هارون]] [[بنی‌عباس|خلیفه عباسی]] از مهم‌ترین فقیهان [[جهان اسلام]] گردید و اعتبار مکتبش به اوج رسید.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> مذهب مالکی بیشتر در غرب جهان اسلام و توسط شاگردان مالک رواج یافت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، مقدمه ج۱، ص۲۲.</ref> مالک در اواخر عمر در دربار [[حاکمان عباسی]] صاحب مقام و منزلت بسیار بود.<ref name=":8">سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۷۵.</ref>
خط ۸۵: خط ۸۵:
== مالک و قیام نفس زکیه ==
== مالک و قیام نفس زکیه ==
هنگامی که [[نفس زکیه]] در سال ۱۴۵ق علیه منصور عباسی قیام کرد، مردم از مالک پرسیدند چگونه نفس زکیه را همراهی کنند در حالی که [[بیعت]] با [[منصور عباسی|منصور خلیفه عباسی]] بر گردن آن‌ها است.<ref name=":9">طبری،  
هنگامی که [[نفس زکیه]] در سال ۱۴۵ق علیه منصور عباسی قیام کرد، مردم از مالک پرسیدند چگونه نفس زکیه را همراهی کنند در حالی که [[بیعت]] با [[منصور عباسی|منصور خلیفه عباسی]] بر گردن آن‌ها است.<ref name=":9">طبری،  
تاریخ ‏الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۵۶۰.</ref> مالک در پاسخ گفت بیعت با منصور از روی اجبار بوده و بیعتی که از روی اجبار باشد، اهمیتی ندارد.<ref name=":10">ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۰۶.</ref> همین فتوا سبب شد مردم بیعت خلیفه عباسی را شکسته و به نفس زکیه پیوستند.<ref name=":10" /> البته خود مالک [[قیام نفس زکیه]] را همراهی نکرد.<ref name=":9" /> پس از شکست قیام نفس زکیه همین فتوا سبب دستگیری مالک توسط حاکم مدینه گردید<ref name=":11">ابن قتیبة، المعارف، ۱۹۹۲ق، ص۴۹۹.</ref> و مالک به همین جهت ۷۰ شربه شلاق خورد.<ref name=":10" />
تاریخ ‏الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۵۶۰.</ref> مالک بیعت با منصور را از روی اجبار دانست و به همین دلیل آن را فاقد ارزش معرفی کرد.<ref name=":10">ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۰۶.</ref> فتوای او سبب شد مردم بیعت خلیفه عباسی را شکسته و به نفس زکیه پیوستند.<ref name=":10" /> البته خود مالک [[قیام نفس زکیه]] را همراهی نکرد.<ref name=":9" /> پس از شکست قیام نفس زکیه همین فتوا سبب دستگیری مالک توسط حاکم مدینه گردید<ref name=":11">ابن قتیبة، المعارف، ۱۹۹۲ق، ص۴۹۹.</ref> و مالک به همین جهت ۷۰ شربه شلاق خورد.<ref name=":10" />


برخی مورخان داستان شلاق خوردن مالک توسط حاکم مدینه را به جهت [[فتوا|فتوای]] او در مسئله صحیح نبودن طلاق فردی که مجبور به [[طلاق]] شده دانسته‌اند.<ref>ابونعیم اصفهانی، حلیة الأولیاء، ۱۳۹۴ق، ج۶، ص۳۱۶.</ref> در مقابل محققان معتقدند این حکایت تحریف شده و شلاق خوردن و تحقیر یک فقیه مشهور به جهت یک مسئله فرعی فقهی را نمی‌توان باور کرد.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۸.</ref>
برخی مورخان داستان شلاق خوردن مالک توسط حاکم مدینه را به جهت [[فتوا|فتوای]] او در مسئله صحیح نبودن طلاق فردی که مجبور به [[طلاق]] شده دانسته‌اند.<ref>ابونعیم اصفهانی، حلیة الأولیاء، ۱۳۹۴ق، ج۶، ص۳۱۶.</ref> در مقابل محققان معتقدند این حکایت تحریف شده و شلاق خوردن و تحقیر یک فقیه مشهور به جهت یک مسئله فرعی فقهی را نمی‌توان باور کرد.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۸.</ref>
خط ۹۲: خط ۹۲:


== اساتید، شاگردان و آثار ==
== اساتید، شاگردان و آثار ==
مالک اساتید بسیاری داشت<ref>مناوى، طبقات الصوفیة، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۰.</ref> از مهم‌ترین آن‌ها ربیعه الرأی، ابن‌هرمز، ابن‌شهاب زُهری و نافع بن عبدالرحمن بودند.<ref>لحمر، الامام مالک مفسرا، ۲۰۰۰م، ص۳.</ref> او همچنین مدتی شاگرد [[امام صادق(ع)]] نیز بود.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> مالک شاگردان فراوانی نیز داشت که [[شافعی]] از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] از جمله آنها بود.<ref>بیهقی، احکام القرآن، ۱۹۹۴م، ج‏۱، ص۶.</ref>
مالک اساتید بسیاری داشت<ref>مناوى، طبقات الصوفیة، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۰.</ref> از مهم‌ترین آن‌ها ربیعة الرأی، ابن هرمز، ابن شهاب زُهری و نافع بن عبدالرحمن بودند.<ref>لحمر، الامام مالک مفسرا، ۲۰۰۰م، ص۳.</ref> او همچنین مدتی نزد [[امام صادق(ع)]] نیز شاگردی کرد.<ref>پاکتچی، «مالک»، ج۱، ص۸۴.</ref> مالک شاگردان فراوانی داشت [[محمد بن ادریس شافعی]] از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]] از جمله آنها بود.<ref>بیهقی، احکام القرآن، ۱۹۹۴م، ج‏۱، ص۶.</ref>


آثار مختلفی به مالک بن انس منسوب شده است. از جمله آن‌ها «الرد علی القدریه» و «رساله الی هارون الرشید» است.<ref>لحمر، الامام مالک، ۲۰۰۰م، ص۴.</ref> مشهورترین کتاب مالک کتاب «المُوَطَّأ» است.<ref>محمد الخضر حسین، «نظرة فی حیاة: الإمام مالک بن أنس»، ص۵۵۳.</ref>
{{اصلی|الموطأ}}
مشهورترین کتاب مالک «المُوَطَّأ» است.<ref>محمد الخضر حسین، «نظرة فی حیاة: الإمام مالک بن أنس»، ص۵۵۳.</ref> از مالک نقل شده که این کتاب را به ۷۰ تن از فقهای مدینه داده و آن‌ها آن را تأیید کرده‌اند.<ref>مالک بن انس، «الموطأ»،‌ مقدمه، ۱۹۸۹م، ص۳.</ref> تألیف این کتاب ۴۰ سال زمان برده است.<ref> مناوى، طبقات الصوفیة، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۱.</ref> «الموطأ» را اولین کتاب حدیثی دانسته‌اند که بر اساس ابواب فقهی مرتب شده است.<ref>مالک بن انس، «الموطأ»،‌ مقدمه، ۱۹۸۹م، ص۳.</ref> [[منصور عباسى|منصور]] خلیفه عباسی به مالک پیشنهاد داد که این کتاب را به همه شهرها بفرستند و دستور دهد که این کتاب را تعلیم داده و روایات و مسائل فقهی غیر از این را رها کنند تا تمام مناطق اسلامی بر پایه همین فقه بنا گردد، اما مالک نپذیرفت.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۴۶۸.</ref>  


'''المُوَطَّأ'''{{سخ}}
همچنین آثار مختلف دیگری به مالک منسوب است. «الرد علی القدریه» و «رساله الی هارون الرشید» از جمله آنها است.<ref> لحمر، الامام مالک، ۲۰۰۰م، ص۴.</ref>  
{{اصلی|الموطا|}}
از مالک نقل شده که این کتاب را به ۷۰ فقیه از فقهای مدینه داده و آن‌ها آن را تأیید کرده‌اند.<ref>مالک بن انس، «الموطأ»،‌ مقدمه، ۱۹۸۹م، ص۳.</ref> تألیف این کتاب ۴۰ سال زمان برده است.<ref>مناوى، طبقات الصوفیة، ۱۹۹۹م، ج۱، قسم دوم، ص۴۲۱.</ref> «الموطأ» را اولین کتاب حدیثی دانسته‌اند که بر اساس ابواب فقهی مرتب شده است.<ref>مالک بن انس، «الموطأ»،‌ مقدمه، ۱۹۸۹م، ص۳.</ref> منصور خلیفه عباسی به مالک پیشنهاد داد که این کتاب را به همه شهرها بفرستند و دستور دهد که این کتاب را تعلیم داده و روایات و مسائل فقهی غیر از این را رها کنند تا تمام مناطق اسلامی بر پایه همین فقه بنا گردد. این پیشنهاد با مخالفت مالک روبه‌رو شد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبرى، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۴۶۸.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/668631»