Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۱٬۷۶۴
ویرایش
عنین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح
جز (←در باب قصاص و دیات: اصلاح) |
جز (اصلاح) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اگر شخص سالم سبب قطع آلت عنین گردد، [[قصاص]] نخواهد شد و [[دیه]] او یک‌سوم [[دیه انسان|دیه کامل]] لحاظ شده است. | اگر شخص سالم سبب قطع آلت عنین گردد، [[قصاص]] نخواهد شد و [[دیه]] او یک‌سوم [[دیه انسان|دیه کامل]] لحاظ شده است. | ||
== | == مفهوم‌شناسی == | ||
عنین یا ناتوان جنسی<ref>بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۴۲۹ق، ج۳۱، ص۶۳۱؛ جمعی از مولفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۴۱، ص۲۶.</ref> به مرد مبتلا به بیماری جنسی که بر اثر آن آلت تناسلی ضعیف شده و نعوظ نمی‌کند؛<ref>عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۲۹؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۲۴، ص۳۴۳ به نقل از از مصباح المنیر؛ بحرانی، الأنوار اللوامع، قم، ج۱۰، قسم۱، ص۱۶۱.</ref> به‌طوری که قدرت نزدیکی را از دست می‌دهد،<ref>عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> و یا به مردی که تمایل جنسی ندارد، گفته شده است.<ref>حمیری، شمس العلوم، ۱۴۲۰، ج۷، ص۴۲۸۷؛ فیومی، المصباح المنیر، قم، ج۲، ص۴۳۳.</ref> برخی شخص پیری که قدرت [[جماع]] نداشته باشد را نیز در حکم عنین دانسته‌اند؛<ref>جمعی از مؤلفان، معجم المصطلحات، قم، ج۲، ص۵۵۰.</ref> تعاریف دیگری نیز از جمله عدم قدرت نزدیکی به خاطر کوچکی آلت و یا حتی نداشتن منی، وجود دارد.<ref> جمعی از مؤلفان، معجم المصطلحات، قم، ج۲، ص۵۵۰.</ref> {{یادداشت| فراهیدی در کتاب العین، معنای دیگری از عنین ارائه کرده است و به شخصی که توانایی نگهداری باد معده را ندارد، گفته است.(فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۰.)}} | عنین یا ناتوان جنسی<ref>بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۴۲۹ق، ج۳۱، ص۶۳۱؛ جمعی از مولفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۴۱، ص۲۶.</ref> به مرد مبتلا به بیماری جنسی که بر اثر آن آلت تناسلی ضعیف شده و نعوظ نمی‌کند؛<ref>عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۲۹؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۲۴، ص۳۴۳ به نقل از از مصباح المنیر؛ بحرانی، الأنوار اللوامع، قم، ج۱۰، قسم۱، ص۱۶۱.</ref> به‌طوری که قدرت نزدیکی را از دست می‌دهد،<ref>عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> و یا به مردی که تمایل جنسی ندارد، گفته شده است.<ref>حمیری، شمس العلوم، ۱۴۲۰، ج۷، ص۴۲۸۷؛ فیومی، المصباح المنیر، قم، ج۲، ص۴۳۳.</ref> برخی شخص پیری که قدرت [[جماع]] نداشته باشد را نیز در حکم عنین دانسته‌اند؛<ref>جمعی از مؤلفان، معجم المصطلحات، قم، ج۲، ص۵۵۰.</ref> تعاریف دیگری نیز از جمله عدم قدرت نزدیکی به خاطر کوچکی آلت و یا حتی نداشتن منی، وجود دارد.<ref> جمعی از مؤلفان، معجم المصطلحات، قم، ج۲، ص۵۵۰.</ref> {{یادداشت| فراهیدی در کتاب العین، معنای دیگری از عنین ارائه کرده است و به شخصی که توانایی نگهداری باد معده را ندارد، گفته است.(فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۰.)}} | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
برخی معتقدند که عنین همچون [[محارم]]، پیر فرتوت و اطفال نابالغ است و در برابر او رعایت [[حجاب]] و پوشاندن زینت بر زنان لازم نیست.<ref> جرجانی، تفسیر شاهی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> | برخی معتقدند که عنین همچون [[محارم]]، پیر فرتوت و اطفال نابالغ است و در برابر او رعایت [[حجاب]] و پوشاندن زینت بر زنان لازم نیست.<ref> جرجانی، تفسیر شاهی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۶۳.</ref> | ||
عنین و [[احکام]] آن به‌عنوان یکی از عیوب مردانه، در بخش‌های مختلف فقهی همچون [[نکاح]]، [[قصاص]] و [[دیات]] مورد توجه قرار گرفته است.<ref>خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۷.</ref> | عنین و [[احکام]] آن به‌عنوان یکی از عیوب مردانه، در بخش‌های مختلف فقهی همچون [[نکاح]]، [[قصاص]] و [[دیات]] مورد توجه قرار گرفته است.<ref>خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۷.</ref> | ||
== | == عنین سبب فسخ عقد نکاح == | ||
عنین که در باب [[تدلیس]] در [[نکاح]] بدان پرداخته شده است<ref>مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۰.</ref> از عیوب سه گانه<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۴۱۵.</ref> یا چهارگانه‌ای<ref>عاملی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۰۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۱۸.</ref> است که در صورت فراهم بودن تمام شرایط، حق [[خیار فسخ]] را برای زن به وجود می‌آورد یعنی به او اجازه می‌دهد تا ازدواج را فسخ کند.<ref> بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۲۴، ص۳۴۳؛ عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۲۹؛ بحرانی، الأنوار اللوامع، قم، ج۱۰، قسم۱، ص۱۶۱.</ref> {{یادداشت| جنون و دیوانگی، خَصی(بیضه کشیده)، جَب(آلت بریده) از موارد دیگری است که به زن اجازه فسخ ازدواج می‌دهد.(خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۸.)}} [[مهریه]] زن در صورت عنین بودن شوهر بنا بر مشهور<ref>شعرانی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۴۰.</ref> نصف مهریه دانسته شده است.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۸۴.</ref> | عنین که در باب [[تدلیس]] در [[نکاح]] بدان پرداخته شده است<ref>مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۲۰.</ref> از عیوب سه گانه<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۴۱۵.</ref> یا چهارگانه‌ای<ref>عاملی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۰۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۱۸.</ref> است که در صورت فراهم بودن تمام شرایط، حق [[خیار فسخ]] را برای زن به وجود می‌آورد یعنی به او اجازه می‌دهد تا ازدواج را فسخ کند.<ref> بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۲۴، ص۳۴۳؛ عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱۳، ص۲۲۹؛ بحرانی، الأنوار اللوامع، قم، ج۱۰، قسم۱، ص۱۶۱.</ref> {{یادداشت| جنون و دیوانگی، خَصی(بیضه کشیده)، جَب(آلت بریده) از موارد دیگری است که به زن اجازه فسخ ازدواج می‌دهد.(خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۸.)}} [[مهریه]] زن در صورت عنین بودن شوهر بنا بر مشهور<ref>شعرانی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۴۰.</ref> نصف مهریه دانسته شده است.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۸۴.</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۵: | ||
مرد عنین قبل از ازدواج موظف است تا بیماری خود را به زن اطلاع دهد، اگر این کار را نکند مرتکب [[گناه]] شده است.<ref>شبیری زنجانی، کتاب نکاح، ۱۴۱۹ق، ج۲۰، ص۶۴۵۳.</ref> | مرد عنین قبل از ازدواج موظف است تا بیماری خود را به زن اطلاع دهد، اگر این کار را نکند مرتکب [[گناه]] شده است.<ref>شبیری زنجانی، کتاب نکاح، ۱۴۱۹ق، ج۲۰، ص۶۴۵۳.</ref> | ||
=== شروط تحقق فسخ نکاح === | |||
* زن قبل از عقد نسبت به عنین بودن شوهر اطلاعی نداشته و بعد از عقد متوجه شده باشد.<ref> جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۴۱، ص۲۷؛ خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۶۱.</ref> | * زن قبل از عقد نسبت به عنین بودن شوهر اطلاعی نداشته و بعد از عقد متوجه شده باشد.<ref> جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۴۱، ص۲۷؛ خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۶۱.</ref> | ||
* اگر بعد از عقد عنین شده باشد، در صورتی که نزدیکی صورت نگرفته باشد، می‌تواند عقد را به هم بزند.<ref> خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۶۱.</ref> و اگر یک مرتبه نزدیکی صورت گرفته باشد و بعد از آن عنین شده باشد، خیار فسخ وجود نخواهد داشت؛<ref> عاملی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۰۵؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳.</ref> زیرا دیگر عنن شرعی نخواهد بود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۲۶. </ref> | * اگر بعد از عقد عنین شده باشد، در صورتی که نزدیکی صورت نگرفته باشد، می‌تواند عقد را به هم بزند.<ref> خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۶۱.</ref> و اگر یک مرتبه نزدیکی صورت گرفته باشد و بعد از آن عنین شده باشد، خیار فسخ وجود نخواهد داشت؛<ref> عاملی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۰۵؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳.</ref> زیرا دیگر عنن شرعی نخواهد بود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۲۶. </ref> | ||
بنا بر ماده ۱۱۲۵ قانون مدنی [[جمهوری اسلامی ایران]]، اگر بیماری عنن در زمان عقد موجود باشد، موجب حق فسخ برای زن می‌شود.<ref> امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> همچنین اگر بیماری عنن پس از عقد حاصل شده باشد، زن می‌تواند [[نکاح]] را فسخ کند.<ref> محقق داماد، بررسی فقهی حقوق خانواده - نکاح و انحلال آن، ۱۳۸۴ش، ص۳۵۷.</ref> عده‌ای معتقدند اطلاق این قانون شامل موردی که مرد بعد از نزدیکی نیز عنین شده باشد، خواهد بود.<ref> امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> | |||
* مرد قدرت نزدیکی با هیچ زنی را نداشته باشد و اگر تنها با زن خود نتواند نزدیکی کند، در حکم عنین نخواهد بود.<ref>امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> | * مرد قدرت نزدیکی با هیچ زنی را نداشته باشد و اگر تنها با زن خود نتواند نزدیکی کند، در حکم عنین نخواهد بود.<ref>امامی، حقوق مدنی، قم، ج۴، ص۴۶۴.</ref> | ||
* زن برای فسخ عقد ازدواج باید به نزد [[حاکم شرع]] برود. حاکم شرع به او یک سال فرصت می‌دهد<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۱۰.</ref> اگر شوهر در این مدت بتواند نزدیکی کند، حتی با یکی دیگر از زنان خود، زن حق فسخ ازدواج را نخواهد داشت.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۱۰.</ref> رجوع به حاکم برای تعیین مدت یک سال است و بعد از اتمام مدت، زن می‌تواند بدون رجوع به حاکم شرع فسخ نماید.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۶.</ref> | * زن برای فسخ عقد ازدواج باید به نزد [[حاکم شرع]] برود. حاکم شرع به او یک سال فرصت می‌دهد<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۱۰.</ref> اگر شوهر در این مدت بتواند نزدیکی کند، حتی با یکی دیگر از زنان خود، زن حق فسخ ازدواج را نخواهد داشت.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۳؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۱۰.</ref> رجوع به حاکم برای تعیین مدت یک سال است و بعد از اتمام مدت، زن می‌تواند بدون رجوع به حاکم شرع فسخ نماید.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۷۶.</ref> | ||
* حق خیار برای زن فوری است و باید به محض اطلاع از بیماری شوهر، درخواست فسخ کند و اگر آن را به تأخیر بیاندازد<ref> حلی، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۵؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۹.</ref> و یا به زندگی با همین شرایط رضایت دهد، دیگر حق فسخ نخواهد داشت.<ref> طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۳، ص۲۴۹؛ فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲۲، ص۵۷۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۵۸.</ref> | * حق خیار برای زن فوری است و باید به محض اطلاع از بیماری شوهر، درخواست فسخ کند و اگر آن را به تأخیر بیاندازد<ref> حلی، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۸۵؛ خراسانی، شرح تبصرة المتعلمین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۲۰۹.</ref> و یا به زندگی با همین شرایط رضایت دهد، دیگر حق فسخ نخواهد داشت.<ref> طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۳، ص۲۴۹؛ فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۲۲، ص۵۷۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۵۸.</ref> | ||
=== راه‌های تشخیص === | |||
تشخیص عنن نیاز به کارشناسی پزشکی دارد.<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۸، ص۱۵۶.</ref> برای تشخیص بیماری عنین برای فردی که بیماری خود را انکار می‌کند، راه‌هایی با استناد به [[روایات]] اسلامی ذکر شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۴۱۱؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۹-۵۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۵۳، ۳۵۵.</ref> از جمله آنکه مرد در آب سرد بنشیند، اگر آلتش جمع شود، عنین نخواهد بود.<ref>صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۲؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷.</ref> | تشخیص عنن نیاز به کارشناسی پزشکی دارد.<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۸، ص۱۵۶.</ref> برای تشخیص بیماری عنین برای فردی که بیماری خود را انکار می‌کند، راه‌هایی با استناد به [[روایات]] اسلامی ذکر شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۴۱۱؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۴۹-۵۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۳۵۳، ۳۵۵.</ref> از جمله آنکه مرد در آب سرد بنشیند، اگر آلتش جمع شود، عنین نخواهد بود.<ref>صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۳۲۲؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا، ۱۴۰۶ق، ص۲۳۷.</ref> | ||
عده‌ای از [[فقها]] معتقدند که اگر زن مدعی عنین بودن شوهرش باشد و مرد منکر باشد، قول منکر با [[قسم]] پذیرفته می‌شود.<ref> شعرانی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۴۱؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۸۵.</ref> | عده‌ای از [[فقها]] معتقدند که اگر زن مدعی عنین بودن شوهرش باشد و مرد منکر باشد، قول منکر با [[قسم]] پذیرفته می‌شود.<ref> شعرانی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۴۱؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۶۸۵.</ref> | ||
== | == قصاص و دیه عنین == | ||
در باب [[قصاص]] آمده است که اگر شخص سالم آلت تناسلی عنین را قطع کند، سبب قصاص و قطع آلت شخص سالم نمی‌شود؛<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۵۴۸؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۹۵۱.</ref> اما اگر عنین آلت شخص سالم را قطع کند، قصاص می‌شود.<ref> خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۵۴۸.</ref> | در باب [[قصاص]] آمده است که اگر شخص سالم آلت تناسلی عنین را قطع کند، سبب قصاص و قطع آلت شخص سالم نمی‌شود؛<ref>خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۵۴۸؛ عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۹۵۱.</ref> اما اگر عنین آلت شخص سالم را قطع کند، قصاص می‌شود.<ref> خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۵۴۸.</ref> | ||
در باب [[دیات]] نیز دیه قطع آلت عنین یک سوم دیه لحاظ شده است.<ref> حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۹۱؛ خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۴، ص۵۸۳.</ref> نویسنده کتاب [[جواهر الکلام]] برای این حکم ادعای شهرت کرده است؛<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۳، ص۲۶۸.</ref> اما برخی با استناد به روایتی از معصوم(ع) دیه چنین شخصی را دیه کامل دانسته‌اند.<ref> بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۴۲۹ق، ج۳۱، ص۶۳۱.</ref> عده‌ای معتقدند که اگر شخصی سبب عنین شدن شخص دیگر شود، باید دو سوم دیه را بپردازد.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۳، ص۲۶۹.</ref> | در باب [[دیات]] نیز دیه قطع آلت عنین یک سوم دیه لحاظ شده است.<ref> حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۹۱؛ خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۴، ص۵۸۳.</ref> نویسنده کتاب [[جواهر الکلام]] برای این حکم ادعای شهرت کرده است؛<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۳، ص۲۶۸.</ref> اما برخی با استناد به روایتی از معصوم(ع) دیه چنین شخصی را دیه کامل دانسته‌اند.<ref> بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۴۲۹ق، ج۳۱، ص۶۳۱.</ref> عده‌ای معتقدند که اگر شخصی سبب عنین شدن شخص دیگر شود، باید دو سوم دیه را بپردازد.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۳، ص۲۶۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||