بست‌نشینی: تفاوت میان نسخه‌ها

بست‌نشینی ورود به حریم بست، پناه گرفتن و اقامت در آن بود.<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref> بست‌نشین که با عناوینی مانند پناهنده، دادخواه و تحت الحمایه نیز شناخته می‌شود، افرادی بودند که با انگیزه‌های دادخواهی، فرار از مجازات و... در مکان خاصی پناهنده شده و در آنجا بست می‌نشستند.<ref>خوش افتخار، «بست و بست‌نشینی در دوره قاجار»، ص۳۳.</ref>  

رونق و اوج بست‌نشینی در [[دوره قاجار]] بود<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۵.</ref> که بزرگ‌ترین بست‌ها در [[مشروطیت|زمان مشروطه]] شکل گرفت و تحولات مهمی را شکل داد.<ref>کالمرد، «بست و بست‌نشینی»، ص۲۰۹.</ref> با به سلطنت رسیدن [[رضاشاه پهلوی]] بست‌نشینی و تحصن ممنوع شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/96082414875/%D8%A8%D8%B3%D8%AA-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86 «بست‌نشینان»]</ref> در نهایت و با گذشت زمان، بست‌نشینی جای خود را به مفاهیمی مانند تحصن و پناهندگی داد.<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۸.</ref>

براساس فتوای فقهاء اگر شخص مجرمی که [[حد]] یا [[تعزیر]] بر او واجب شده، به [[مکه]] پناه ببرد، در آنجا به او نمی‌توان متعرض شد؛ بلکه باید جلوی رسیدن غذا و آب به او را گرفت تا از آنجا خارج شود و سپس حکم بر او اجرا شود.<ref>«التجاء» موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱۶، ص۳۱۷.</ref> فقهاء آیه «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً؛ و هر که وارد آن شود، در امان است»<ref>سوره آل‌عمران، آیه۹۷.</ref> را به عنوان دلیل بر این مطلب ذکر کرده‌اند.<ref>«التجاء» موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱۶، ص۳۱۷.</ref> در اینکه [[حرم پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت]] مانند مکه هستند، اختلاف وجود دارد.<ref>«التجاء» موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱۶، ص۳۱۷.</ref> در غیر از این موارد، قانون مدونی برای بست‌نشینی یا مفاهیم مشابه آن، وجود ندارد، اما در گذر زمان و علت‌های مختلفی از جمله اعتقادات مذهبی، باورهای عمومی، فشارهای داخلی و خارجی، بست‌نشینی و حفظ حرمت آن به تدریج در میان مردم به صورت عرف در آمد، چنانکه شکستن بست عملی غیر عادی، غیر اخلاقی و حتی غیر قانونی تلقی شد.<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۷.</ref>

* بزرگ‌ترین و مهم‌ترین بست‌نشینی در تاریخ ایران را در [[مشروطیت|دوره نهضت مشروطیت]] و درخواست عدالت‌خانه در زمان [[مظفرالدین شاه]] دانسته‌اند.<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۷.</ref> در [[تیر]] ۱۲۸۴ش تعدادی از علمای تهران به همراه بسیاری از مردم که جمعیت چند هزار نفری را تشکیل می‌دادند، به [[قم]] رفته و در [[حرم حضرت معصومه]] بست نشستند تا شاه را به تاسیس عدالت‌خانه مجاب کنند.<ref>[http://pajoohe.ir/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C__a-36631.aspx زندی، «مهاجرت کبری».]</ref> پس از هجرت علماء به قم، بسیاری از مردم تهران به سفارت انگلستان در تهران پناهنده شدند تا هم در مقابل حکومت امنیت داشته باشند و هم حکومت خواسته‌های آنان را بپذیرد<ref>تهرانی، «بست‌نشینی در سفارت انگلیس»، ص۶۶.</ref> در مورد تعداد بست‌نشینان در سفارت انگلیس آمار متفاوتی وجود دارد که برخی آنان را تا بیست هزار نفر برشمرده‌اند.<ref>[http://pajoohe.ir/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA-%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C__a-36631.aspx زندی، «مهاجرت کبری».]</ref>

* در ۱۳۱۴ش تحصن و بست‌نشینی جمعی از مردم به رهبری [[شیخ تقی بهلول]] در [[مسجد گوهرشاد]] انجام پذیرفت.<ref>متین، «بست»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۲، ص۱۰۸.</ref>