مجوس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مجوس''' به کسانی گفته می شود که دارای پیامبر و کتاب آسمانی بودند که بنا بر یک نظر، پیامبرشان «[[زرتشت]]» است و بنا بر نظر دیگر، پیامبرشان «داماست» می باشد که مقدم بر [[زرتشت]] بوده است. در عصر حاضر، گزارشی از وجود مجوسیان در دست نیست؛ مگر این که مجوسیان را همان زرتشتیان بدانیم که عمدتاً در مناطق مختلف [[ایران]] و [[هند]] حضور دارند. <br />

در [[فرق و مذاهب اسلامی]]، گاهی از این واژه برای سرزنش سایر فرق استفاده می کردند. این گروه دارای احکامی است که [[اهل کتاب]] دارند؛ مگر در دو مورد: عدم جواز [[ازدواج]] با زنان مجوس؛ و عدم جواز استفاده از [[ذبیحه]] مجوس.

'''مجوس''' به کسانی گفته می شود که دارای پیامبر و کتاب آسمانی بودند که بنا بر یک نظر، پیامبرشان «[[زرتشت]]» است و بنا بر نظر دیگر، پیامبرشان «داماست» می باشد که مقدم بر [[زرتشت]] بوده است.<ref>علیمردی، «مجوس در روایات اسلامی»، ۱۳۹۴ش، ص۹-۱۲.</ref><br />

درباره خاستگاه این واژه اختلاف نظر است: گروهی مجوس را واژه ای عربی از ماده «مجس» <ref>فراهیدی، کتاب العین، بیتا، ج۶، ص۶۰ ؛ صاحب، المحیط فی اللغۀ، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۱۹.</ref> و گروهی از ماده «جوس» می دانند<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۲۱۲.</ref>. اما برخی نیز این واژه را دارای ریشه فارسی «میخ گوش» یا «مگوش» و یا «موغو» دانسته که به زبان عربی وارد شده است<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغۀ، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۹۸؛ فیومی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ۱۴۱۴ق، ص۵۶۴؛ازهری، تهذیب اللغۀ، ۱۴۲۱ق، ج۱۰، ص۳۱۷؛ فیروز آبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۳۹۰؛ تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۶م، ج۲، ص۱۴۷۹؛ خاتمی، فرهنگ نامه موضوعی قرآن کریم، ۱۳۸۴ش، ذیل واژه «مجوس»؛ معين، فرهنگ فارسی معین، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۱۹۰۶.</ref>.<br />  

بنا به گزارش های تاریخی در صدر اسلام، گروهی از مجوسیان در قبیله تمیم در [[حجاز]] <ref>دينوري،المعارف، ص۶۲۱.</ref> و گروهی نیز در [[یمن]] می زیستند که به حکم [[پیامبر(ص)]] از آنها [[جزیه]] گرفته می شد.<ref>بلاذري، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۸۶.</ref> برخی از منابع مسیحی نیز از نفوذ قابل توجه مجوسیان در [[فلسطین]]، و [[ایمان]] گروهی از آنها به [[عیسی(ع)]] خبر می دهند.<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، واژه «مجوس»</ref> در عصر حاضر، گزارشی از وجود مجوسیان در دست نیست؛ مگر این که مجوسیان را همان زرتشتیان بدانیم که عمدتاً در مناطق مختلف [[ایران]] و [[هند]] حضور دارند.{{مدرک}}

برخی از تاریخ نگاران قرون سوم و چهارم هجری قمری، از جمله دینوری<ref>الدينوری،الأخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص۲۵.</ref> و بیهقی<ref>بیهقی، تاريخ بيهق، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۴۸۵و۴۹۸.</ref>- [[زرتشت]] را پیامبر مجوس می دانند. اما گروهی دیگر از تاریخ نگاران-از جمله [[شهرستانی]] و برخی از نویسندگان معاصر- با این دیدگاه مخالفند{{مدرک}} و برخی از آنها، با استناد به روایات نقل شده از [[امامان شیعه(ع)]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعۀ، مؤسسة آل البيت، ج۱۵، ص۱۲۷.</ref>، مجوس را دارای پیامبری با نام «داماست» و کتابی با نام «جاماست» می دانند.<ref>علیمردی، «مجوس در روایات اسلامی»، ۱۳۹۴ش، صص۹-۱۰.</ref>

در تاریخ فرق و مذاهب اسلامی، گاهی به «[[قدریه]]» و «[[معتزله]]» -که معتقد به تفویض هستند و فاعلیت خدا در افعال اختیاری انسان را منکرند- مجوس امت اسلامی گفته شده است که ظاهرا دلیلش، شباهت قدریه به مجوس در دوگانه باوری بوده است؛ یعنی همانطور که تصور می شد مجوس به دو فاعل خیر و شرّ معتقدند، [[قدریه]] نیز با قبول تفویض و انکار فاعلیت خدا در حوزه افعال اختیاری انسان، به این دو گانه باوری مبتلا شده اند.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۹۸؛ طباطبائی، الميزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۸۹.</ref> [[قدریه]] و [[معتزله]] نیز به [[اشاعره]] و طرفداران [[جبرگرایی|جبر]]، مجوس امت می گویند چرا که آنها نیز همانند مجوس، ازدواج با محارم را مشمول [[قضا و قدر]] و خواست خدا می دانند.<ref>جهانگیری، «قدریان نخستین»، ۱۳۶۷ش، ص۱۳.</ref><br />{{منبع بهتر}}

همچنین، [[ابن تیمیه]] -بدون آن که دلیلی ارائه کند- مجوس امت اسلامی را کسانی می داند که با تظاهر به [[تشیع]]، از [[شريعت]] فاصله گرفته و آکنده از جهل و تصديق به مجهولات است. به باور او، خطر این گروه، از خطر یهودیان و مسیحیان بیشتر است.<ref>ابن تیمیه، منهاج السنة النبوية في نقض كلام الشيعة القدرية، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۵۳.</ref>

در روایاتی که از [[امامان(ع)]] نقل شده، مجوس از زمره [[اهل کتاب]] هستند؛ یعنی پیامبر و کتاب آسمانی دارند و به همین جهت، [[پیامبر(ص)]] از آنها -همانند سایر اهل کتاب- [[جزیه]] می گرفت<ref>حر عاملی، وسائل الشیعۀ، موسسه آل البیت، ج۱۵، ص۱۲۷.</ref> در روایاتی که از [[امامان(ع)]] نقل شده، مجوس در دو حکم از سایر اهل کتاب متمایز است: یکی، عدم جواز ازدواج با زنان مجوس، به خاطر بدعتی که کردند و ازدواج با محارم را برای توجیه عملکرد زشت پادشاهانشان در دین وارد نمودند<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۴۶۱.</ref>؛ و دوم، عدم جواز خوردن ذبیحه مجوس به خاطر روش غلطی که آنها در کشتار حیوانات داشتند.<ref>علیمردی، «مجوس در روایات اسلامی»، ۱۳۹۴ش، ص۱۳-۱۵.</ref>