کاربر ناشناس
الکافی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←روضه کافی) |
imported>Alikhosravi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
کلینی به دلیل ارتباط با اصحاب ائمه و دسترسی به [[اصول اربعمأة]] روایات این کتاب را با کمترین [[اسناد|واسطه]] نقل کرده است. گروهی از عالمان شیعه معتقد به صحت تمامی روایات آن بوده‌اند و در مقابل گروهی از عالمان شیعه وجود احادیث ضعیف در کافی را قبول دارند. گفته شده نامگذاری این کتاب منتسب به [[امام زمان(عج)]] است ولی بسیاری از علما با این ادعا مخالفت کرده‌اند. | کلینی به دلیل ارتباط با اصحاب ائمه و دسترسی به [[اصول اربعمأة]] روایات این کتاب را با کمترین [[اسناد|واسطه]] نقل کرده است. گروهی از عالمان شیعه معتقد به صحت تمامی روایات آن بوده‌اند و در مقابل گروهی از عالمان شیعه وجود احادیث ضعیف در کافی را قبول دارند. گفته شده نامگذاری این کتاب منتسب به [[امام زمان(عج)]] است ولی بسیاری از علما با این ادعا مخالفت کرده‌اند. | ||
== | == نویسنده== | ||
{{اصلی|کلینی}} | {{اصلی|کلینی}} | ||
محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی مشهور به [[ثقة الاسلام|ثقة الإسلام]] و شیخ المشایخ، عالم برجسته شیعی دوران [[غیبت صغری]] است. او با برخی از محدثان که بدون واسطه از [[امام عسکری(ع)]] یا [[امام هادی]](ع) [[حدیث]] شنیده بودند ملاقات کرده است. وی در نیمه دوم قرن سوم و نیمه اول قرن چهارم هجری قمری از بزرگ‌ترین محدثین شیعه به شمار می‌رفت. آن چه در بیان جایگاه شخصیتی و علمی کلینی در [[کتب تراجم]] و تاریخ آمده است همگان از موافق و مخالف، از فضل و عظمت وی یاد کرده‌اند.<ref>بحرالعلوم، الفوائد الرجالیه، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۳۲۵</ref> | محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی مشهور به [[ثقة الاسلام|ثقة الإسلام]] و شیخ المشایخ، عالم برجسته شیعی دوران [[غیبت صغری]] است. او با برخی از محدثان که بدون واسطه از [[امام عسکری(ع)]] یا [[امام هادی]](ع) [[حدیث]] شنیده بودند ملاقات کرده است. وی در نیمه دوم قرن سوم و نیمه اول قرن چهارم هجری قمری از بزرگ‌ترین محدثین شیعه به شمار می‌رفت. آن چه در بیان جایگاه شخصیتی و علمی کلینی در [[کتب تراجم]] و تاریخ آمده است همگان از موافق و مخالف، از فضل و عظمت وی یاد کرده‌اند.<ref>بحرالعلوم، الفوائد الرجالیه، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۳۲۵</ref> | ||
== علت نامگذاری == | == انگیزه تالیف و علت نامگذاری == | ||
چنانکه [[کلینی]] در مقدمه این کتاب نوشته است، او کتاب کافی را در پاسخ به درخواست کسی نوشته است که او را برادر دینی می‌نامد: | |||
:::اما بعد‌ای برادر... پرسیدی که رواست مردم به نادانی بپایند و ندانسته دیندار باشند، چراکه دینداری‌شان از سر عادت و تقلید نیاکان و بزرگان است... | |||
:::تو یادآور شدی که مسائلی بر تو مشکل شده و به علت اختلافِ روایات موجود، حقیقت آن مسائل را نمی‌فهمی... و دسترسی به دانشمند مورد اعتمادی نداری که در این باره، با او مذاکره و گفت‌وگو کنی. گفتی می‌خواهی کتابی داشته باشی کافی که همه فنون علم دین در آن جمع باشد تا متعلم را کفایت کند و ره‌جو را مرجع گردد... گفتی که امیدوار هستی خدای تعالی به وسیله چنین کتابی هم‌مذهبان ما را دست‌گیری کند و به سوی رهبران خود بکشاند. | |||
:::خدا را حمد که تألیف کتابی را که خواهش کردید میسر ساخت و امید است چنان باشد که می‌خواستید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۵.</ref> | |||
در علت نامگذاری کتاب به کافی دو نکته بیان شده است: | در علت نامگذاری کتاب به کافی دو نکته بیان شده است: | ||
# کلام خود کلینی در خطبه کتاب طهارت است که می‌گوید: این کتاب، برای همه فنون علم دین کافی است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۱۴.(مقدمه)</ref> | # کلام خود کلینی در خطبه کتاب طهارت است که می‌گوید: این کتاب، برای همه فنون علم دین کافی است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۱۴.(مقدمه)</ref> | ||
# نام کتاب برگرفته از کلامی است که به [[امام زمان]](عج) نسبت داده شده که فرمود: این کتاب، برای [[شیعیان]] ما کافی است. این جمله زمانی صادر گشته که کافی بر امام(ع) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۲.</ref> (البته چنین حدیثی وجود ندارد و صرفاً یک ادعا است.) | # نام کتاب برگرفته از کلامی است که به [[امام زمان]](عج) نسبت داده شده که فرمود: این کتاب، برای [[شیعیان]] ما کافی است. این جمله زمانی صادر گشته که کافی بر امام(ع) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۲.</ref> (البته چنین حدیثی وجود ندارد و صرفاً یک ادعا است.) | ||
== | == جایگاه کتاب نزد عالمان شیعه == | ||
[[شیخ مفید]] می‌گوید: این کتاب، از برترین کتب شیعه بوده که دارای فائده‌های بسیار است.<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ۱۴۱۴ق، ص۷۰.</ref> | [[شیخ مفید]] می‌گوید: این کتاب، از برترین کتب شیعه بوده که دارای فائده‌های بسیار است.<ref>مفید، تصحیح الاعتقادات الامامیه، ۱۴۱۴ق، ص۷۰.</ref> | ||
| خط ۵۷: | خط ۶۱: | ||
[[آیت الله خویی]] از قول استادش [[محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]]، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص۹۹.</ref> | [[آیت الله خویی]] از قول استادش [[محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینی]]، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص۹۹.</ref> | ||
کلینی چنانکه در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار '''عدم مخالفت با [[قرآن]]''' و '''موافقت با [[اجماع]]''' جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۸۹.</ref> | کلینی چنانکه در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار '''عدم مخالفت با [[قرآن]]''' و '''موافقت با [[اجماع]]''' جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۸۹.</ref> | ||
== | == امتیاز کتاب == | ||
کلینی در زمان تألیف کافی با استفاده از [[اصول اربعمأة]] (۴۰۰ کتابچه حدیثی که توسط اصحاب ائمه نوشته شده بودند) و دیدار حضوری با اصحاب [[ائمه اطهار]](ع) یا کسانی که اصحاب را دیده بودند، احادیث را با کمترین واسطه به دست آورده است. همزمانی با [[نواب اربعه]] راه را برای تحقیق در درستی یا نادرستی احادیث هموار ساخته بود.<ref>سید بن طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۰ق، ص۱۵۹.</ref> البته نسبت به قسمت اخیر این ادعا باید گفت: عرضه کتاب بر ائمه رسم شایعی نبوده و نسبت کتب عرضه شده به کتب عرضه نشده اندک است. به علاوه، کلینی هیچ ارتباطی ویژه با نواب اربعه نداشته است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۲ش، ج۱، صص۱۷۳-۱۷۴.</ref> | کلینی در زمان تألیف کافی با استفاده از [[اصول اربعمأة]] (۴۰۰ کتابچه حدیثی که توسط اصحاب ائمه نوشته شده بودند) و دیدار حضوری با اصحاب [[ائمه اطهار]](ع) یا کسانی که اصحاب را دیده بودند، احادیث را با کمترین واسطه به دست آورده است. همزمانی با [[نواب اربعه]] راه را برای تحقیق در درستی یا نادرستی احادیث هموار ساخته بود.<ref>سید بن طاووس، کشف المحجة، ۱۳۷۰ق، ص۱۵۹.</ref> البته نسبت به قسمت اخیر این ادعا باید گفت: عرضه کتاب بر ائمه رسم شایعی نبوده و نسبت کتب عرضه شده به کتب عرضه نشده اندک است. به علاوه، کلینی هیچ ارتباطی ویژه با نواب اربعه نداشته است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱۳۹۲ش، ج۱، صص۱۷۳-۱۷۴.</ref> | ||
نظم و جامعیت کتاب، دیگر خصوصیت کافی است. این کتاب به لحاظ نظم و ترتیب در دسته‌بندی روایات، تعداد روایات و تمامیت سلسله سند احادیث و به جهت جامعیت و کاملیت در برگیرنده موضوعات مختلف نظیر اعتقادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و... منحصر به فرد است. وی در این باره کوشیده است احادیث مفصل‌تر، صحیح‌تر و روشن‌تر را در ابتدای باب بیاورد و سپس احادیث مجمل و مبهم را ذکر کند.<ref>مصطفوی، ترجمه اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج ۱، ص۱۰.</ref> | نظم و جامعیت کتاب، دیگر خصوصیت کافی است. این کتاب به لحاظ نظم و ترتیب در دسته‌بندی روایات، تعداد روایات و تمامیت سلسله سند احادیث و به جهت جامعیت و کاملیت در برگیرنده موضوعات مختلف نظیر اعتقادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و... منحصر به فرد است. وی در این باره کوشیده است احادیث مفصل‌تر، صحیح‌تر و روشن‌تر را در ابتدای باب بیاورد و سپس احادیث مجمل و مبهم را ذکر کند.<ref>مصطفوی، ترجمه اصول کافی، ۱۳۶۹ش، ج ۱، ص۱۰.</ref> | ||
== | ==تایید کتاب توسط امام زمان(عج)== | ||
بعضی درباره کافی گفته‌اند که بر [[امام زمان(عج)]] عرضه شده و آن حضرت فرمود: | بعضی درباره کافی گفته‌اند که بر [[امام زمان(عج)]] عرضه شده و آن حضرت فرمود: | ||
::«الکافی کاف لشیعتنا» یعنی کتاب کافی برای شیعه ما بس است،<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۷</ref> این مطلب صحت ندارد: | ::«الکافی کاف لشیعتنا» یعنی کتاب کافی برای شیعه ما بس است،<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۳۹۷</ref> این مطلب صحت ندارد: | ||
| خط ۸۵: | خط ۷۹: | ||
::این شایعه که می‌گویند کافی را بر حضرت حجت(عج) عرضه شده و فرموده است: کافی برای شیعه ما کافی است اصلی ندارد و در تألیفات اصحاب ما از آن اثری نیست» وی از [[محمد امین استرآبادی|محدث استرآبادی]] نقل می‌کند که چنین حدیثی وجود ندارد.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۷۰</ref> | ::این شایعه که می‌گویند کافی را بر حضرت حجت(عج) عرضه شده و فرموده است: کافی برای شیعه ما کافی است اصلی ندارد و در تألیفات اصحاب ما از آن اثری نیست» وی از [[محمد امین استرآبادی|محدث استرآبادی]] نقل می‌کند که چنین حدیثی وجود ندارد.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۷۰</ref> | ||
== | == ساختار و محتوی== | ||
کافی مشتمل بر سه قسمت اصول و فروع و روضه است: اصول کافی به روایات اعتقادی، فروع آن به اخبار فقهی و روضه کافی به تاریخ میپردازد. بخش اصول، خود دربردارنده چند کتاب است که یکی از آنها کتاب الحجة میباشد. | کافی مشتمل بر سه قسمت اصول و فروع و روضه است: اصول کافی به روایات اعتقادی، فروع آن به اخبار فقهی و روضه کافی به تاریخ میپردازد. بخش اصول، خود دربردارنده چند کتاب است که یکی از آنها کتاب الحجة میباشد. | ||
=== ابواب کافی === | === ابواب کافی === | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== تعداد روایات | == تعداد روایات کافی== | ||
تعداد روایات کتاب کافی را با رقمهای مختلف ذکر کرده‌اند. [[شیخ یوسف بحرانی|یوسف بحرانی]] در [[لؤلؤة البحرین]] ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ در مقدمه کافی ۱۵۱۷۶، [[علامه مجلسی|علامه مجلسی]] ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده‌اند. این اختلاف رقمها ناشی از شیوه شمردن احادیث است. به این معنی که برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده‌اند. گروهی روایات مرسله را نیز یک حدیث شمرده و برخی آن را در شمارش به حساب نیاورده‌اند. البته در موارد نادر هم میتواند علت اختلاف، نبودنِ برخی روایات در برخی نسخه‌ها باشد.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۴۰۱-۴۰۲.</ref> | تعداد روایات کتاب کافی را با رقمهای مختلف ذکر کرده‌اند. [[شیخ یوسف بحرانی|یوسف بحرانی]] در [[لؤلؤة البحرین]] ۱۶۱۹۹، دکتر حسین علی محفوظ در مقدمه کافی ۱۵۱۷۶، [[علامه مجلسی|علامه مجلسی]] ۱۶۱۲۱ و برخی از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده‌اند. این اختلاف رقمها ناشی از شیوه شمردن احادیث است. به این معنی که برخی روایتی را که با دو سند ذکر شده، دو روایت، و بعضی آن را یک روایت به حساب آورده‌اند. گروهی روایات مرسله را نیز یک حدیث شمرده و برخی آن را در شمارش به حساب نیاورده‌اند. البته در موارد نادر هم میتواند علت اختلاف، نبودنِ برخی روایات در برخی نسخه‌ها باشد.<ref>غفار، الکلینی و الکافی، ۱۴۱۶ق، ص۴۰۱-۴۰۲.</ref> | ||
==اعتبار روایات کتاب== | ==اعتبار روایات کتاب== | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۶۳: | ||
* [[منهج الیقین]] نوشته سید علاءالدین محمد گلستانه. | * [[منهج الیقین]] نوشته سید علاءالدین محمد گلستانه. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||