۱۷٬۵۰۷
ویرایش
جز (ویکی سازی) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
این روایات از راویانی همچون [[ابوحمزه ثمالی|ابوحَمْزَه ثُمالی]]، [[فضیل بن یسار|فُضَیْل بن یَسار]]، [[زراره بن اعین|زُرَاره بن اَعْیَن]]، [[مفضل بن عمر|مُفَضَّل بن عُمَر]] و [[عبدالله بن عمر|عبدالله بن عُمَر]] نقل شده است و بسیاری از آنها از دیدگاه علمای شیعه و اهل سنت [[حدیث صحیح|صحیح]] هستند. | این روایات از راویانی همچون [[ابوحمزه ثمالی|ابوحَمْزَه ثُمالی]]، [[فضیل بن یسار|فُضَیْل بن یَسار]]، [[زراره بن اعین|زُرَاره بن اَعْیَن]]، [[مفضل بن عمر|مُفَضَّل بن عُمَر]] و [[عبدالله بن عمر|عبدالله بن عُمَر]] نقل شده است و بسیاری از آنها از دیدگاه علمای شیعه و اهل سنت [[حدیث صحیح|صحیح]] هستند. | ||
==متن حدیث== | ==متن حدیث== | ||
حدیثهای پایههای پنجگانه [[اسلام]] در منابع روایی | حدیثهای پایههای پنجگانه [[اسلام]] در منابع روایی با اختلاف از [[پیامبر اسلام(ص)|پیامبر اسلام(ص)]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۴۵.</ref> و [[امامان شیعه(ع)]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸-۲۴، باب دَعائِم الاسلام؛ حرعاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۳-۲۹، باب۱.</ref> نقل شده است. | ||
*[[امام باقر(ع)]]: «بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلى خَمْسٍ: عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوِلَایَةِ؛ [[اسلام]] بر پنج چیز استوار و بنا شده است: [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]]».<ref>کلینی، | *[[امام باقر(ع)]]: «بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلى خَمْسٍ: عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوِلَایَةِ؛ [[اسلام]] بر پنج چیز استوار و بنا شده است: [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]]».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸، ح۳،۱و۵ و ص۲۱، ح۸؛ صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۷۸، ح۲۱؛ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۲۴.</ref> در روایتی ولایت رکن اول ذکر شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱، ح۷.</ref> | ||
* | *«... بَنَى الْإِسْلَامَ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً ص عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ إِقَامِ الصَّلَاةِ وَ إِیتَاءِ الزَّکاةِ وَ حِجِّ الْبَیتِ وَ صِیامِ شَهْرِ رَمَضَان...؛ خداوند اسلام را بر پنج چیز بنا کرد: گواهی به اینکه خدایی جز [[الله]] نیست و اینکه محمد(ص) بنده و رسول اوست و برپایی نماز، پرداخت زکات، حج و روزه ماه رمضان.». این روایت در منابع اهل سنت از پیامبر(ص)<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۱، ح۸ و ج۶، ص۲۶؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۴۵؛ ترمذی، سنن ترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۵، ص۵.</ref>و در منابع شیعی از امام باقر(ع)<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۱، ح۱.</ref> نقل شده است. | ||
*[[عیسى بن سری|عیسى بن سَرِی]] | *امام صادق(ع) در پاسخ [[عیسى بن سری|عیسى بن سَرِی]] که از ارکان اسلام پرسیده بود، فرمود: «شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ ص وَ الْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ بِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ حَقٌّ فِی الْأَمْوَالِ مِنَ الزَّکاةِ وَ الْوَلَایةُ الَّتِی أَمَرَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهَا وَلَایةُ آلِ مُحَمَّدٍ ص؛ گواهى دادن به [[توحید|یگانگى خدا]] و اینكه [[محمد(ص)]] رسول خداست و اقرار نمودن به آنچه از جانب خدا آورده و اینكه حقی به عنوان زکات در اموالست و ولایتى که [[خدا|خدای عزوجل]] به آن امر فرموده و آن ولایت [[آل محمد(ع)]] است.»<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۹-۲۱، ح۶و۹؛ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۱۸، ح۴۱.</ref> | ||
*[[امام صادق(ع)]]: «أَثَافِیُّ الْإِسْلَامِ ثَلَاثَةٌ الصَّلَاةُ وَ الزَّکَاةُ وَ الْوَلَایَةُ لَاتَصِحُّ وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ إِلَّا بِصَاحِبَتَیْهَا؛ پایههای اسلام سه چیز است: نماز، زکات و ولایت. هیچ یک از اینها بدون همراهی دوتای دیگر صحیح نیست».<ref>کلینی، | *[[امام صادق(ع)]]: «أَثَافِیُّ الْإِسْلَامِ ثَلَاثَةٌ الصَّلَاةُ وَ الزَّکَاةُ وَ الْوَلَایَةُ لَاتَصِحُّ وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ إِلَّا بِصَاحِبَتَیْهَا؛ پایههای اسلام سه چیز است: نماز، زکات و ولایت. هیچ یک از اینها بدون همراهی دوتای دیگر صحیح نیست».<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸، ح۴.</ref> | ||
===تأکید بر ولایت=== | ===تأکید بر ولایت=== | ||
{{همچنین|ولایت}} | {{همچنین|ولایت}} | ||
در بعضی از روایات بنی الاسلام، افزودههایی در تأکید بر ولایت آمده است؛ از جمله: «...وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ کَمَا نُودِیَ بِالْوِلَایَةِ، فَأَخَذَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ تَرَکُوا هذِهِ يَعْنِي الْوَلَايَةَ؛ آنگونه که به ولایت ندا | در بعضی از روایات شیعی بنی الاسلام، افزودههایی در تأکید بر ولایت آمده است؛ از جمله: «...وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ کَمَا نُودِیَ بِالْوِلَایَةِ، فَأَخَذَ النَّاسُ بِأَرْبَعٍ وَ تَرَکُوا هذِهِ يَعْنِي الْوَلَايَةَ؛ آنگونه که به ولایت ندا شده، به چیزی ندا داده نشده است. اما مردم به چهار رکن اخذ کردند؛ ولی این، یعنی ولایت را رها کردند»،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸، ح۱و۳.</ref> «...قَالَ زُرَارَةُ فَقُلْتُ وَ أَيُّ شَیْءٍ مِنْ ذَلِکَ أَفْضَلُ. فَقَالَ: الْوَلَایَةُ أَفْضَلُ...؛ [[زراره]] گوید گفتم کدامیک از ارکان پنجگانه افضل و برتر است؛ فرمود: ولایت»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸، ح۵.</ref> «وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْءٍ مَا نُودِیَ بِالْوَلَایَةِ یَوْمَ الْغَدِیر»<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱، ح۸.</ref> | ||
در روایتی از [[امام صادق(ع)]] به [[ولایت]] [[امام علی(ع)]] و [[ائمه(ع)]] تصریح شده و «وَلَایَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ(ع)» آمده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۸، ح۱۴.</ref> | در روایتی از [[امام صادق(ع)]] به [[ولایت]] [[امام علی(ع)]] و [[ائمه(ع)]] تصریح شده و «وَلَایَةِ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ(ع)» آمده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۸، ح۱۴.</ref> | ||
==معنا و مراد حدیث== | ==معنا و مراد حدیث== | ||
براساس برخی [[روایت|روایات]]، ارکان و پایههای اسلام، آن چیزهایی است که کوتاهی در شناخت و عمل به آنها روا نیست و باعث تباهی دین و پذیرفته نشدن اعمال میشود. در مقابل شناخت آنها و عمل به آنها موجب قبولی اعمال و شایسته بودن دین میگردد.<ref>کلینی، | براساس برخی [[روایت|روایات]]، ارکان و پایههای اسلام، آن چیزهایی است که کوتاهی در شناخت و عمل به آنها روا نیست و باعث تباهی دین و پذیرفته نشدن اعمال میشود. در مقابل شناخت آنها و عمل به آنها موجب قبولی اعمال و شایسته بودن دین میگردد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۹و۲۰، ح۶.</ref> از این رو گفته شده در این روایات، اسلام به ساختمان و خانه تشبیه شده است. گویا اسلام یک بنا و ساختمان معنوی است که دارای پنج ستون است و همانطور که بنای محسوس و مادی در صورت استواری ستونهایش، استوار و در صورت خرابی آنها، ویران میشود، بنای اسلام نیز با استواری ستونهایش برپا و با خرابی آنها ویران خواهد شد. پس هر کس به ارکان پنچگانه اسلام عمل کند، اسلام او کامل است.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۱؛ نووی، شرح متن الاربعین النوویة فی الاحادیث الصحیحة النبویة، ۱۴۰۴ق، ص۲۵.</ref> | ||
ارکان پنجگانهای که در روایات نام برده شده است، ارکان اصلی ساختمان اسلام هستند<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۵۷؛ نووی، شرح متن الاربعین النوویة فی الاحادیث الصحیحة النبویة، ۱۴۰۴ق، ص۲۶.</ref> و سایر [[واجبات]] و [[مستحبات]] مکمل آنها به شمار میروند.<ref>نووی، شرح متن الاربعین النوویة فی الاحادیث الصحیحة النبویة، ۱۴۰۴ق، ص۲۶.</ref> | ارکان پنجگانهای که در روایات نام برده شده است، ارکان اصلی ساختمان اسلام هستند<ref>مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۵۷؛ نووی، شرح متن الاربعین النوویة فی الاحادیث الصحیحة النبویة، ۱۴۰۴ق، ص۲۶.</ref> و سایر [[واجبات]] و [[مستحبات]] مکمل آنها به شمار میروند.<ref>نووی، شرح متن الاربعین النوویة فی الاحادیث الصحیحة النبویة، ۱۴۰۴ق، ص۲۶.</ref> | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
از نظر [[علامه مجلسی]] احتمال دارد [[ولایت]] شامل [[شهادتین]] نیز باشد یا عدم ذکر شهادتین در برخی روایات به جهت وضوح آنها بوده است.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۰.</ref> وی در توجیه ذکر ولایت که از امور اعتقادی است، با چهار رکن دیگر که از [[فروع دین|فروعات]] و [[عبادات]] هستند، سه توجیه بیان کرده است: الف: به جهت همراهی با [[اهل سنت]] اینطور بیان شده است؛ ب: مراد از ولایت، محبت و پیروی است؛ ج: مراد از چهار رکن دیگر، اعتقاد به آنهاست که در این صورت از [[اصول دین]] و [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] خواهند بود.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۰.</ref> | از نظر [[علامه مجلسی]] احتمال دارد [[ولایت]] شامل [[شهادتین]] نیز باشد یا عدم ذکر شهادتین در برخی روایات به جهت وضوح آنها بوده است.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۰.</ref> وی در توجیه ذکر ولایت که از امور اعتقادی است، با چهار رکن دیگر که از [[فروع دین|فروعات]] و [[عبادات]] هستند، سه توجیه بیان کرده است: الف: به جهت همراهی با [[اهل سنت]] اینطور بیان شده است؛ ب: مراد از ولایت، محبت و پیروی است؛ ج: مراد از چهار رکن دیگر، اعتقاد به آنهاست که در این صورت از [[اصول دین]] و [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] خواهند بود.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۷، ص۱۰۰.</ref> | ||
در برخی از روایات ترتیب ارکان پنجگانه به لحاظ اهمیت این گونه بیان شده است: [[ولایت]] برترین رکن است؛ چون ولایت کلید سایر ارکان است. پس از ولایت، [[نماز]] برتر از بقیه است؛ زیرا عمود دین است. سپس [[زکات]] به جهت همراه بودن نماز در [[آیات قرآن]] و نیز به سبب اینکه [[گناه|گناهان]] را از بین میبرد، برتر از دو رکن دیگر است. [[حج]] و [[روزه]] در مرتبههای بعدی قرار دارند. <ref>کلینی، | در برخی از روایات ترتیب ارکان پنجگانه به لحاظ اهمیت این گونه بیان شده است: [[ولایت]] برترین رکن است؛ چون ولایت کلید سایر ارکان است. پس از ولایت، [[نماز]] برتر از بقیه است؛ زیرا عمود دین است. سپس [[زکات]] به جهت همراه بودن نماز در [[آیات قرآن]] و نیز به سبب اینکه [[گناه|گناهان]] را از بین میبرد، برتر از دو رکن دیگر است. [[حج]] و [[روزه]] در مرتبههای بعدی قرار دارند. <ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸ و۱۹، ح۵؛ مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۵۹-۶۱.</ref> | ||
==راویان و اعتبار حدیث== | ==راویان و اعتبار حدیث== | ||
روایات بنی الاسلام از راویانی چون [[ابوحمزه ثمالی|ابوحَمْزه ثُمالی]]،<ref>صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۷۸، ح۲۱؛ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۲۴.</ref> [[فضیل بن یسار|فُضَیْل بن یَسار]] ،<ref>کلینی، | روایات بنی الاسلام از راویانی چون [[ابوحمزه ثمالی|ابوحَمْزه ثُمالی]]،<ref>صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۷۸، ح۲۱؛ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۲۴.</ref> [[فضیل بن یسار|فُضَیْل بن یَسار]] ،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸، ح۳.</ref> [[زراره بن اعین|زُرَاره بن اَعْیَن]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸،ح۵.</ref> و [[عبدالله بن عجلان|عَبْدالله بن عَجْلَان]] از [[امام باقر(ع)]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱،ح۷.</ref> و [[عیسی بن سری|عِیسَى بن السَّرِی]]،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۹،ح۶، ص۱۹و۲۱، ح۶و۹.</ref> و [[مفضل بن عمر|مُفَضَّل بن عُمَر]] از [[امام صادق(ع)]]<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۸.</ref> و [[عبدالله بن عمر|عبدالله بن عُمَر]] از [[پیامبر(ص)]]<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۱، ح۸ و ج۶، ص۲۶؛ مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۱، ص۴۵.</ref> نقل شده است. | ||
===اعتبار حدیث=== | ===اعتبار حدیث=== |
ویرایش