confirmed، movedable، protected، templateeditor
۴٬۱۴۵
ویرایش
امام موسی کاظم علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
←امام کاظم(ع) و قیامهای علویان
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
====امام کاظم(ع) و قیامهای علویان==== | ====امام کاظم(ع) و قیامهای علویان==== | ||
دوران زندگانی موسی بن جعفر با دوران قدرت گرفتن [[عباسیان]]، و قیام‌هایی از سوی [[علویان]] علیه آنان هم‌زمان بود. عباسیان با شعار طرفداری و حمایت از [[اهل‌بیت]] به قدرت رسیدند، ولی طولی نکشید به دشمنی سخت برای علویان تبدیل شدند و بسیاری از آنان را کشتند یا به زندان انداختند.<ref>الله‌اکبری، رابطه علویان و عباسیان، ۱۳۸۱ش، ص۲۲-۲۳.</ref> سخت‌گیری حاکمان عباسی بر علویان سبب شد، تا شماری از علویان سرشناس دست به قیام بزنند. [[قیام شهید فخ]]، [[قیام یحیی بن عبدالله]] و تشکیل حکومت [[ادریسیان]] از آن جمله بود. قیام فخ در سال [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در دوره [[امامت]] موسی بن جعفر و خلافت [[هادی عباسی]] به وقوع پیوست.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۹۱ش، ص۳۸۵-۳۸۴.</ref> امام در این قیام‌ها شرکت نکرد و موضع صریحی از او در تأیید یا رد آنها گزارش نشده است؛ حتی یحیی بن عبدالله پس از قیام در [[طبرستان]]، در نامه‌ای از همراهی نکردن وی گلایه کرد.<ref>کلینی، الكافى، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۶۷.</ref> در | دوران زندگانی موسی بن جعفر با دوران قدرت گرفتن [[عباسیان]]، و قیام‌هایی از سوی [[علویان]] علیه آنان هم‌زمان بود. عباسیان با شعار طرفداری و حمایت از [[اهل‌بیت]] به قدرت رسیدند، ولی طولی نکشید به دشمنی سخت برای علویان تبدیل شدند و بسیاری از آنان را کشتند یا به زندان انداختند.<ref>الله‌اکبری، رابطه علویان و عباسیان، ۱۳۸۱ش، ص۲۲-۲۳.</ref> سخت‌گیری حاکمان عباسی بر علویان سبب شد، تا شماری از علویان سرشناس دست به قیام بزنند. [[قیام شهید فخ]]، [[قیام یحیی بن عبدالله]] و تشکیل حکومت [[ادریسیان]] از آن جمله بود. قیام فخ در سال [[سال ۱۶۹ هجری قمری|۱۶۹ق]] در دوره [[امامت]] موسی بن جعفر و خلافت [[هادی عباسی]] به وقوع پیوست.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۹۱ش، ص۳۸۵-۳۸۴.</ref> امام در این قیام‌ها شرکت نکرد و موضع صریحی از او در تأیید یا رد آنها گزارش نشده است؛ حتی یحیی بن عبدالله پس از قیام در [[طبرستان]]، در نامه‌ای از همراهی نکردن وی گلایه کرد.<ref>کلینی، الكافى، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۶۷.</ref> | ||
به گفته [[احمد بن ابراهیم حسنی]] و [[احمد بن سهل]] دو تن از تاریخ‌نگاران [[زیدیه|زیدی مذهب]] در قرن چهارم هجری، امام کاظم(ع) هنگام واقعه فخ، برای انجام [[حج]] در [[مکه]] بوده است.<ref>رازی، اخبار فخ، تحقیق ماهر جرّار، ۱۹۹۵م، ص۲۹۸؛ حسنی، المصابیح، ۱۴۲۳ق، ص۴۸۲.</ref> به گزارش این دو، موسی بن عیسی، یکی از عوامل دستگاه خلافت عباسی، هنگام جنگ امام را احضار کرد و امام به آنجا رفت و تا پایان کارزار همراه وی ماند.<ref>رازی، اخبار فخ، تحقیق ماهر جرّار، ۱۹۹۵م، ص۲۹۸؛ حسنی، المصابیح، ۱۴۲۳ق، ص۴۸۲.</ref> بر اساس این گزارش، پس از کارزار هنگامی که امام به [[سرزمین منا]] رفت، سرهای بریده شده را نزد او آوردند.<ref>رازی، اخبار فخ، تحقیق ماهر جرّار، ۱۹۹۵م، ص۲۹۸؛ حسنی، المصابیح، ۱۴۲۳ق، ص۴۸۲.</ref> مطابق نقل ابوالفرج اصفهانی، امام کاظم با دیدن سر حسین بن علی [[آیه استرجاع]] را خواند و با ذکر خوبی‌هایش، او را فردی درستکار معرفی کرد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۸۰.</ref> مطابق گزارش بیهقی در لباب الانساب، پس از درگذشت صاحب فخ، [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم]] بر پیکرش [[نماز میت|نماز]] خواند.<ref>بیهقی، لباب الانساب، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۴۱۲.</ref> | |||
در | |||
مطابق آنچه [[سید ابن طاووس|سید ابن‌طاووس]] از عالمان شیعه در قرن هفتم هجری نقل کرده، [[هادی عباسی]] قیام حسین را مستند به دستور امام کاظم دانسته است.<ref>سید ابن‌طاووس، مهج الدعوات، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۸.</ref> اما بر اساس روایتی که [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] در [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] نقل کرده است، هنگامی که صاحب فخ قیام کرد، امام کاظم را به بیعت فراخواند، اما امام با ردّ بیعت، از او خواست وی را به بیعت وادار نکند و او نیز چنان کرد.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۶۶.</ref> [[عبدالله مامقانی]] معتقد است درخواست بیعت صاحب فخ از امام کاظم، صوری بوده است تا در صورت موفقیت، امر [[خلافت]] را به او واگذار کند؛ از‌این‌رو امام از روی [[تقیه|تَقیّه]]، حسین را از قیام منع کرد، ولی در باطن از اقدام او راضی بود، همچنان که پس از شهادتش برای او طلب رحمت کرد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ۱۴۲۳ق، ج۲۲، ص۲۸۵-۲۸۷.</ref> در مقابل برخی پژوهشگران بر این باورند که اگرچه روایت‌هایی در تأیید شخصیت صاحب فخ وجود دارد، اما آنها دلیلی بر تأیید قیام او از سوی [[امامان شیعه]] نیست.<ref>شریفی، «ائمه و قیامهای شیعی»، ص۸۹-۹۰.</ref> [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه قرن ۱۵ هجری نیز اگرچه قیام فخ را در ردیف سالم‌ترین قیامهای [[علویان]] بر ضد [[بنی‌عباس|عباسیان]] دانسته، اما معتقد است چنین یقینی وجود ندارد که این قیام به دستور امام کاظم(ع) انجام گرفته باشد؛ بلکه می‌توان گفت [[امامیه|شیعیان امامی]] با این قیام‌ها موافقتی نداشتند، چرا که در این مسئله با علوی‌ها درگیر بودند و میان آنان اختلافاتی پدید آمد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۹.</ref> | |||
== زندان== | == زندان== | ||