حق طلاق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حَق طَلاق'''، اختیارِ برهم زدن پیوند زناشویی است. براساس [[فقه]] شیعه، فقه اهل سنت و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران حق طلاق به مرد اختصاص دارد. البته زن می‌تواند در قالب شرط ضمن عقد وکالت [[طلاق]] خود را برعهده بگیرد یا در موارد خاصی مانند غیبت شوهر، خودداری یا ناتوانی شوهر از پرداخت [[نفقه]] از [[حاکم شرع]] تقاضای طلاق کند.

گفته شده اختصاص حق طلاق به مرد با دو ایرادِ طلاق‌های از روی هوس و خودداری از طلاق به سبب اذیت زنان مواجه است. راه برون رفت از مشکل نخست جلوگیری و مبارزه با عوامل بی‌وفائی و هوس‌بازی مردان و راه حل مشکل دوم نیز به دست [[حاکم شرع]] دانسته شده است.

بنابر مشهور مرد می‌تواند به همسر خود به صورت مطلق(بدون قید و شرط) یا در موارد خاص (مانند مسافرت طولانی یا خرجی ندادن)، [[وکالت]] در طلاق بدهد.<ref>نگاه کنید به:‌ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۹، ص۲۸ و۲۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۲، ص۲۳-۲۵؛ امام خمینی،‌ توضیح المسائل (محشى)، ۱۴۲۴ق، ج‌۲، ص۵۳۸ و۵۳۹.</ref> برای جلوگیری از صرف‌نظر کردن مرد از وکالت (وکالت بلاعزل)، معمولا این وکالت را به عنوان شرط ضمنی در یک عقد لازم مانند [[نکاح]] یا بیع قرار می‌دهند.<ref>مطهری،‌ نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، ص۲۶۹و۲۷۰.</ref>

[[صاحب عروه|صاحب عروه الوثقی]] برآن است براساس برخی روایات، [[قاعده نفی عسر و حرج]] و [[قاعده نفی ضرر]] طلاق زن در موارد گم شدن و غیبت شوهر، حبس شوهر و ناتوانی شوهر از دادن نفقه در اختیار [[حاکم شرع]] گذاشته شده است و حاکم می‌تواند زن را در صورت مطالبه طلاق از سوی زن و خودداری مرد، [[طلاق]] دهد.<ref>طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۷۵ و ۷۶.</ref> برخی خودداری شوهر از پرداخت [[نفقه]] و [[ایلاء]] (سوگند شوهر مبنی بر اینکه با زنش آمیزش نکند) را به موارد فوق افزوده‌اند.<ref>نگاه کنید به محسنی، زن در شریعت اسلامی، ۱۳۹۱ش، ص۷۳-۷۴.</ref> بعضی، فقدان شوهر، ایلاء، خودداری یا ناتوانی از نفقه و عُسر و حَرَج (به صورتی که تحمل ادامه زندگی برای زن سخت و مشکل باشد) را با اندک تفاوتی مورد اتفاق [[مذاهب اسلامی]] دانسته‌اند.<ref>محقق داماد، بررسی فقهی حقوق خانواده، ۱۳۸۴ش، ص۴۷۰-۴۷۲.</ref>

اختصاص حق طلاق به مرد ناشی از تفاوت روان‌شناختی و طبیعی زن و مرد دانسته شده است.<ref>مطهری،‌ نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، ص۲۶۷.</ref> [[شهید مطهری]] معتقد است علاقه و محبت زن، معلول و وابسته به علاقه و محبت مرد است. از این رو بی‌علاقگی و  بی‌وفایی مرد نسبت به زن، پایان زندگی [[زناشویی]] است؛ اما در صورتی که سردی و بی‌علاقگی از سوی زن باشد، مرد می‌تواند با ابراز محبت و علاقه، علاقه زن را بازگرداند. حمایت و مهربانی قلبی مرد آنقدر برای زن ارزشمند است که ازدواج بدون آن برای زن قابل تحمل نیست. به لحاظ طبیعت زن، نهایت اهانت و تحقیر یک زن این است که مرد با وجود بی‌علاقگی یا تنفر بخواهد او را مجبور به ادامه زندگی کند. برهمین اساس حق طلاق در اختیار مرد قرار داده شده است.<ref>مطهری،‌ نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، ص۲۴۸و۲۴۹.</ref> بنابراین علت اختصاص حق طلاق به مرد، نقش خاص مرد در زندگی زناشویی است نه مالکیت مرد نسبت به زن.<ref>مطهری،‌ نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، ص۲۶۷.</ref>