رؤیت هلال: تفاوت میان نسخه‌ها

# شهادت دو مرد عادل که گفته آن‌ها با اصول ستاره شناسی در تعارض نباشد.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=1356]</ref>

# حُکم [[حاکم شرع]] (نظر برخی [[مراجع تقلید]]<ref>[http://portal.anhar.ir/node/1911/?ref=sbttl#gsc.tab=0]</ref>)

مبدأ محاسبه سنّ هلال، لحظه مقارنه ماه و خورشید(ماه نو)<ref group="یادداشت">مقارنه ماه و خورشید به معنای نزدیکترین فاصله ماه به خورشید است که در اینصورت ماه بین زمین و خورشید قرار داشته و دشوارترین حالت رؤیت ماه از روی زمین است. به دلیل اختلاف ۵ درجه‌ای صفحۀ مداری ماه با دایرة البروج, اغلب ماه یا از بالایا از پائین خورشید می‌گذرد. در بعضی مواقع نیز این مقارنه به صورتی روی می‌دهد که ماه درست از مقابل خورشید گذر می‌کند که در این زمان خورشید گرفتگی به وقوع می‌پیوندد.[http://astromap.ir/Article/5/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B5%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C%281%29]</ref> است. هنگام مقارنه ماه با خورشید، قسمتی که به طرف زمین است تاریک بوده و قابل دیدن نیست و در اصطلاح نجومی به مُحاق رفته است. هنگامی که ماه از محاق خارج شد باید به شکل هلالی باریک مشاهده شود اما کمیِ قطر نورانی هلال ماه مانع از دیدن آن می‌شود. با حرکت ماه و فاصله گرفتن آن از خورشید، ماه به صورت هلالی قابل رؤیت در می‌آید. به مدت زمانی که طول می‌کشد هلال ماه حرکت کند تا دیده شود تحت الشعاع می‌گویند. از دید نجومی، مدت زمان حالت محاق و تحت الشعاع، روی هم رفته نزدیک ۴۰ ساعت و ۴۸ دقیقه به طول می‌انجامد. از سوی دیگر گردش ماه به دور زمین همیشه بر دایرۀ منطقة البروج<ref group="یادداشت">منطقة البروج نواریست که خورشید، ماه و سیارات از دید ناظر زمینی از آن عبور می‌کنند</ref> منطبق نیست و این انحراف بر رؤیت هلال اثر می‌گذارد.<ref>نگرشی بر تقویم قمری و رؤیت هلال ماه، تقی عدالتی، مجله فقه، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۳، ص۳۰۷</ref> احتمال رؤیت و در نتیجه اعلام آغاز ماه قمری در کشورهای غربی‌تر (از لحاظ جغرافیایی) بیشتر از کشورهای شرقی‌تر است.<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Rahtooshe/Article/index.aspx?JournalNumber=102&ArticleNumber=29204 مقاله استهلال و نظرات فقهی پیرامون آن، مجله ره توشه، شماره ۱۰۲، شهریور ۱۳۹۰]</ref>

هلال‌های شامگاهی پس از غروب خورشید غروب می‌کنند. فاصله زمانی بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می‌گویند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد ماه مدت بیشتری در آسمان است و آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان رؤیت بیشتر خواهد بود. مدت مکث هلال‌های باریک، کمتر از یک ساعت و در برخی از موارد کمتر از ۴۰ دقیقه است. معمولا چنین هلال‌هایی بلافاصله پس از غروب خورشید قابل مشاهده نخواهند بود و رصدگر باید دقایقی صبر کند تا شرایط مناسب فراهم شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 سایت هفت آسمان]</ref>

چون هلال ماه شامگاهی پس از غروب خورشید مشاهده می‌شود هر چه خورشید دیرتر غروب کند، سن و جدایی زاویه‌ای هلال افزایش می‌یابد. بنابراین هر چه به سمت نواحی غربی برویم شرایط رؤیت هلال بهتر می‌شود.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 سایت هفت آسمان]</ref>

از آنجاییکه مدار ماه به دور زمین بیضی است مطابق قانون دوم کپلر، سرعت گردش ماه به دور زمین ثابت نیست. اگر مقارنه، زمانی اتفاق بیفتد که ماه در حوالی پایین مدارش باشد با سرعت بیشتری از خورشید فاصله می‌گیرد و جدایی آن سریع‌تر افزایش می‌یابد. چنین هلالی در مقایسه با هلال ماه هم سن که در اوج است به مراتب راحت‌تر رؤیت می‌شود.<ref>[http://asiac.ir/?p=1841 سایت نجوم]</ref>

# به دلیل نزدیکی ماه به خورشید، مدت مکث هلال در بالای افق اندک است و رصد کننده فرصت کمی برای رؤیت هلال دارد.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=903 سایت هفت آسمان]</ref>

در شامگاه ۲۸ مرداد ۱۳۸۰، علیرضا موحدنژاد موفق شد هلال ماه جمادی الثانی ۱۴۲۲ را با دوربین دوچشمی ۱۵۰×۴۰ رؤیت کند. در این زمان سن هلال ۱۲ ساعت و ۱۵ دقیقه و جدایی زاویه‌ای آن از خورشید ۷.۶ درجه بود؛ به این ترتیب رکورد رؤیت هلال ماه برای [[ایران]] ثبت شد. در سال بعد محسن قاضی میرسعید، هلال بسیار جوان رجب ۱۴۲۳ را با سن ۱۱ ساعت و ۴۰ دقیقه رؤیت کرد و رکوردی جدید را به نام خود ثبت کرد.<ref>[http://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/73182/1 کتابخانه تبیان]</ref>

# اکثر کشورهای اروپایی و حوزه دریای بالتیک و ایسلند نیز از برخی کشورهای اسلامی تبعیت می‌کنند.<ref>[http://www.haftaseman.ir/webdb/article.asp?id=1356 هفت آسمان]</ref>

 

ستادی که [[آیت الله خامنه‌ای]]، برای نظم بخشیدن به امر استهلال(دیدن هلال اول ماه) تشکیل دادند. در سال ۱۳۸۰ش، هلال [[جمادی‌الثانی]] ۱۴۲۲ق در موقعیتی قرار داشت که اگر منجّمین ایرانی موفق به رؤیت آن می‌شدند چندین رکورد علمی جهانی در زمینه رؤیت هلال ماه به نام ایران به ثبت می‌رسید. با حمایت ستاد استهلال، تدارک گسترده‌ای برای انجام این رصد انجام گرفت و با موفقیت در این مورد، گروه‌های رصدی برای رؤیت هلال در همه ماه‌ها تشکیل شدند. در موارد خاصی مانند پایان ماه رمضان تا ۱۵۰ گروه با دوربین‌های اپتیکی پیشرفته در سراسر ایران برای استهلال تشکیل می‌شود که برخی از آن‌ها با هواپیما اقدام به این کار می‌کنند.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/others-report?id=10074 سایت آیت الله خامنه ای]</ref> این ستاد در هر ماه نتیجه رصد خود را ([http://www.leader.ir/tree/index.php?catid=44 در اینجا]) اعلام می‌کند.