جبار: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جبّار''' از [[اسماء و صفات الهی|اسماء خداوند]] به معانی جبران‌کننده، صاحب قدرت و نفوذ و نیز باشکوه است. این کلمه در [[قرآن کریم]] هم برای [[خدا]] و هم برای انسان به کار رفته است. [[مفسران]] معتقدند کاربرد ‌جبار برای خدا مثبت و پسندیده و برای غیرخدا، ناپسند است. جبار در برخی [[روایات]] و [[دعا|دعاها]] نیز گفته شده است.

جبّار از [[اسماء و صفات الهی|اسماء خداوند]] است، مفسران آن را به جبران‌کننده، اصلاح‌گر زندگی موجودات،  صاحب قدرت، دارای نفوذِ اراده<ref> برای نمونه نگاه کنید به:‌طبری، جامع‌البيان، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۷۱؛ طباطبايی، الميزان، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۲۰؛ رازی، تفسير کبير، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۲۵۵.</ref> و باعظمت و باشکوه<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۶۰؛ طوسی، التبیان، ۱۳۷۶ق، ج۹، ص۵۷۴.</ref> معنا کرده‌اند. چرا که جبّار، صیغه مبالغه از جبر است.<ref>شرباصی، موسوعة له الاسماء الحسنی، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۷۴.</ref> و جبر در لغت به معانی فشار و زور بر انجام کار خلاف میل و اراده، اصلاح، جبران و بهبود<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۱۵و۱۱۶.</ref>و نیز بلند و باشکوه است.<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۵۰۱.</ref>  

جبار در [[قرآن کریم]]، ۱۰ بار به کار رفته است<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج‏۲۳، ص۵۵۴.</ref> یک مورد آن درباره خدا و نه مورد دیگر به عنوان صفت برای افراد ستمکار و ناصالح بکار رفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۰ش، ج‏۲۳، ص۵۵۴.</ref> در [[سوره حشر]]، این واژه همراه برخی دیگر از [[اسماء و صفات الهی|اسماء خداوند]] مانند عزیز و متکبر آمده است<ref>سوره حشر، آیه۲۳.</ref> و در آیه بعدی، [[خداوند]] صاحب [[اسماء الحسنی]] (بهترین نام‌ها) معرفی شده است. <ref>سوره حشر، آیه۲۴.</ref> به گفته لغت‌شناسان، کاربرد جبار درباره خدا پسندیده و مثبت، و درباره غیرخدا زشت و منفی است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به:‌ طریحی، مجمع‌‏البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۳۹؛ راغب اصفهانی، مفردات فی غرایب القرآن، ۱۴۱۲ق، ماده جبر.</ref> در روایات نیز کلمه جبار برای خدا به صورت مثبت به کار رفته، اما انسان‌های جبار نکوهش و سرانجام بد برای آنها پیش‌بینی شده است.<ref>ری‌شهری، میزان الحکمة، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۳۶۸.</ref>  

*فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم، نشر هجرت، ۱۴۰۹ق.