Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۱۹
ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←جستارهای وابسته: افزودن جستار وابسته) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←تاریخچه پیدایش: ویرایش صوری و ساختاری) |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
درباره زمان پیدایش شیعه بهعنوان یک گروه مشخص که پیرو حضرت علی است و او را شایسته جانشینی پیامبر میداند، اختلافنظر هست؛ ازجمله برخی معتقدند از زمان حیات پیامبر اسلام، شیعه وجود داشته است؛ عدهای میگویند شیعه پس از سقیفه بهوجود آمده است؛ بهباور گروهی، شیعه پس از قتل عثمان بن عفان خلیفه سوم شکل گرفته است؛ برخی هم زمان شکلگیری شیعه را پس از ماجرای حکمیت میدانند.<ref>محرمی، تاریخ تشیع، ۱۳۸۲ش، ۴۳و۴۴؛ گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، ۱۳۸۹ش، ۲۰-۲۲؛ فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۴۹-۵۳.</ref> | درباره زمان پیدایش شیعه بهعنوان یک گروه مشخص که پیرو حضرت علی است و او را شایسته جانشینی پیامبر میداند، اختلافنظر هست؛ ازجمله برخی معتقدند از زمان حیات پیامبر اسلام، شیعه وجود داشته است؛ عدهای میگویند شیعه پس از سقیفه بهوجود آمده است؛ بهباور گروهی، شیعه پس از قتل عثمان بن عفان خلیفه سوم شکل گرفته است؛ برخی هم زمان شکلگیری شیعه را پس از ماجرای حکمیت میدانند.<ref>محرمی، تاریخ تشیع، ۱۳۸۲ش، ۴۳و۴۴؛ گروه تاریخ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ تشیع، ۱۳۸۹ش، ۲۰-۲۲؛ فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۴۹-۵۳.</ref> | ||
دیدگاه پرطرفدار میان علمای شیعه، دیدگاه نخست است.<ref>نگاه کنید به صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۱۸تا۲۰.</ref> اینان به احادیث و گزارشهای تاریخیای استناد میکنند که در آنها به شیعیان | دیدگاه پرطرفدار میان علمای شیعه، دیدگاه نخست است.<ref>نگاه کنید به صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۱۸تا۲۰.</ref> اینان به احادیث و گزارشهای تاریخیای استناد میکنند که در آنها به شیعیان علی، بشارت داده شده یا از کسانی بهعنوان شیعیان علی یاد شده است.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ۱۳۸۸ش، ص۲۰.</ref> | ||
بهگفته رسول جعفریان، تاریخنویس معاصر، از زمان حضرت علی(ع) هم شیعه وجود داشته است؛<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، ۱۳۹۰ش،ص۲۹و۳۰.</ref> بااینهمه گفتهاند شمار این گروه بسیار اندک بود و حتی تا زمان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هم بهاندازهای نبود که بتوان آنها را فرقهای دینی نامید.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۶۳-۶۵.</ref> در این دوره، بیشترِ اصحاب اهل بیت(ع)، دوستداران آنها بودند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۶۱.</ref> | بهگفته رسول جعفریان، تاریخنویس معاصر، از زمان حضرت علی(ع) هم شیعه وجود داشته است؛<ref>جعفریان، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، ۱۳۹۰ش،ص۲۹و۳۰.</ref> بااینهمه گفتهاند شمار این گروه بسیار اندک بود و حتی تا زمان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هم بهاندازهای نبود که بتوان آنها را فرقهای دینی نامید.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۶۳-۶۵.</ref> در این دوره، بیشترِ اصحاب اهل بیت(ع)، دوستداران آنها بودند.<ref>فیاض، پیدایش و گسترش تشیع، ۱۳۸۲ش، ص۶۱.</ref> | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
==نظریه امامت== | ==نظریه امامت== | ||
{{اصلی|امامت}} | {{اصلی|امامت}} | ||
دیدگاه شیعیان درباره | دیدگاه شیعیان درباره امامت را وجه اشتراک فرقههای مختلف شیعه میدانند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۳۱.</ref> امامت جایگاهی بسیار مهم و محوری در مباحث کلامی شیعه دارد.<ref>انصاری، «امامت (امامت نزد امامیه)»، ص۱۳۷؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۶و۲۵۷.</ref> بهباور شیعیان امام بالاترین مرجع تفسیر احکام دینی پس از پیامبر است.<ref>دفتری، تاریخ و سنتهای اسماعیلیه، ۱۳۹۳ش، ص۲۱۳.</ref> در روایاتِ شیعیان، جایگاه امام بهحدی است که اگر کسی بدون اینکه امامش را بشناسد بمیرد، کافر از دنیا رفته است.<ref>نگاه کنید به کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱.</ref> | ||
شیعیان معتقدند امامت از اصول اعتقادی دین و منصبی الهی است؛ یعنی پیامبران نمیتوانند انتخاب امام را به مردم واگذار کنند و بر آنها واجب است که جانشین خود را تعیین کنند.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۳۱.</ref> | |||
در کتابهای کلامی شیعه، درباره ضرورت وجود امام در جامعه دلایل نقلی و عقلیِ چندی مطرح میشود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۲۸و۲۹؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۰تا۲۶۳.</ref> [[آیه اولو الامر|آیه اولوالامر]] و [[حدیث من مات|حدیث مَن مات]] از دلایل نقلیِ شیعیان بر لزوم وجود امام است.<ref>نگاه کنید به شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۲۸.</ref> استناد به [[قاعده لطف]] هم از دلایل عقلیِ آنان است. در تبیین این دلیل نوشتهاند: از سویی وجود امام سبب میشود مردم بیشتر به طاعت خدا روی بیاورند و کمتر بهسمت گناهان بروند؛ و از سوی دیگر طبق قاعده لطف، انجامدادن هرکاری که سبب چنین چیزی بشود، بر خداوند واجب است. بنابراین نصب امام بر خداوند واجب است.<ref>علامه حلی، کشفالمراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۱.</ref> | |||
===عصمت امام=== | ===عصمت امام=== | ||
خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
شیعیان معتقدند پیامبر امام علی را بهعنوان جانشین خود به مردم معرفی کرده و امامت را حق ویژه او و فرزندانش دانسته است.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۳۱؛ نگاه کنید به علامه حلی، کشفالمراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۷.</ref> البته از این میان، [[زیدیان]]، امامت [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] را هم پذیرفتهاند؛ اما همینها هم امام علی را از این دو شایستهتر میدانند و میگویند مسلمانان در انتخاب عمر و ابوبکر بهعنوان امام اشتباه کردند، اما چون امام علی(ع) به آن رضایت داده است، امامت آنها را نیز میپذیریم.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۱تا۱۴۳.</ref> | شیعیان معتقدند پیامبر امام علی را بهعنوان جانشین خود به مردم معرفی کرده و امامت را حق ویژه او و فرزندانش دانسته است.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۳۱؛ نگاه کنید به علامه حلی، کشفالمراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۷.</ref> البته از این میان، [[زیدیان]]، امامت [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] را هم پذیرفتهاند؛ اما همینها هم امام علی را از این دو شایستهتر میدانند و میگویند مسلمانان در انتخاب عمر و ابوبکر بهعنوان امام اشتباه کردند، اما چون امام علی(ع) به آن رضایت داده است، امامت آنها را نیز میپذیریم.<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۴۱تا۱۴۳.</ref> | ||
متکلمان شیعه برای اثبات جانشینی امام علی(ع) پس از پیامبر، به آیات و روایتی استناد میکنند که از آن میان آیه ولایت، حدیث غدیر و حدیث منزلت است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، کشفالمراد، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۸تا۵۰۱؛ شیخ مفید، الافصاح، ۱۴۱۲ق، ص۳۲، ۳۳، ۱۳۴</ref> | |||
متکلمان شیعه | |||
==مهدویت== | ==مهدویت== |