Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۱۳
ویرایش
کتاب علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←معرفی و جایگاه
P.motahari (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←معرفی و جایگاه) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[دی]]|روز=[[۲۰]]|سال=[[۱۴۰۱]]|کاربر=P.motahari }} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[دی]]|روز=[[۲۰]]|سال=[[۱۴۰۱]]|کاربر=P.motahari }} | ||
'''کِتابُ | '''کِتابُ علی''' یا '''الجامِعَه''' عنوان کتاب حدیثی است که به املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به قلم [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است. این کتاب از [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] صاحب آن دلالت دارد. بر اساس [[حدیث|احادیث]]، در الجامعه تمامی [[احکام شرعی]]، حتی جزئی‌ترین آنها، بیان شده است. [[اخلاق]]، [[کلام اسلامی|عقاید]]، [[قصص انبیا]] و [[روایات باطنی]] از دیگر مباحث این کتاب دانسته شده است. بر اساس روایات، حجم این کتاب به طول ۷۰ ذِراع (۳۵ متر) و به قطر ران شتر است. | ||
این کتاب را دوستان و دشمنان اهل بیت دیده‌اند که از جمله این اشخاص می‌توان به [[محمد بن مسلم]]، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]] و [[منصور عباسی]] اشاره کرد. از نظر برخی از سنّی‌مذهبان کتاب علی(ع) و [[جفر]] یک کتاب و متن آن به صورت رمزی نوشته شده است. مهدی مهریزی «کتاب علی» را در موضوع الجامعه نوشته است. | این کتاب را دوستان و دشمنان اهل بیت دیده‌اند که از جمله این اشخاص می‌توان به [[محمد بن مسلم]]، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]] و [[منصور عباسی]] اشاره کرد. از نظر برخی از سنّی‌مذهبان کتاب علی(ع) و [[جفر]] یک کتاب و متن آن به صورت رمزی نوشته شده است. مهدی مهریزی «کتاب علی» را در موضوع الجامعه نوشته است. | ||
==معرفی == | |||
بر اساس احادیث شیعه، کتاب الجامعه، کتابی است که به‌املای [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و به دست [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نوشته شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> در روایات، عنوان‌های دیگری مانند «صحیفه»<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳-۱۵۵.</ref> و «کتاب علی»<ref>اهوازی، الزهد، ۱۴۰۲ق، ص۳۹؛ اشعری، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۷۹؛ برقی، محاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۰۷ و ۲۷۳.</ref> به کار رفته که برخی پژوهشگران معتقدند همگی مربوط به یک کتاب‌اند؛ چراکه در این روایت‌ها، ویژگی‌های یکسانی برای این عناوین ذکر شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۶.</ref> در مقابل، [[آقا بزرگ تهرانی]]، مؤلف [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|کتاب الذریعه]] معتقد است کتابُ علی با الجامعه تفاوت دارد.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵-۳۰۶.</ref> | |||
== الجامعه، نشانه امام == | |||
برپایه برخی روایات، الجامعه از جملهٔ [[ودایع امامت]] است که بر [[امامت|امام‌‌بودن]] دارنده آن دلالت دارد.<ref>شیخ صدوق، معانی الأخبار، ۱۴۰۳ق، ص۱۰۲-۱۰۳؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۸-۴۱۹.</ref> آقا بزرگ تهرانی بر این باور است که کتاب علی(ع) همچون دیگر ودایع امامت، نزد [[امامان شیعه]] دست‌به‌دست می‌گشته و اکنون نزد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]] است.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | |||
==محتوای کتاب== | |||
== | |||
بر اساس روایات متعدد، تمامی احکام مربوط به [[حلال|حلال‌ها]] و [[حرام|حرام‌ها]]، حتی امور جزئی مانند دیه خراش، در کتاب جامعه ذکر شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> برخی از محققان احتمال داده‌اند که این کتاب به دلیل فراگیری‌اش نسبت به تمام احکام، «الجامعه» نامیده شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی]]، نویسنده کتاب میراث مکتوب شیعه، با استناد به روایت‌های متعدد، محتوای کتاب علی را شامل مباحث ذیل دانسته است: [[فروع دین|احکام فروع دین]] (شامل [[نماز]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[ازدواج|نکاح]] و [[طلاق]]، [[قضاوت|قضا]] و [[بینه شرعی|شهادات]]، [[حد شرعی|حدود]] و [[دیه انسان|دیات]]) [[اخلاق]]، [[کلام اسلامی|عقاید]] و فضایل، [[قصص انبیا]] و [[روایات باطنی]].<ref>مدرسی طباطبایی، میراث مکتوب شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۳۲-۳۶.</ref> به گفته سید محمدکاظم طباطبایی در کتاب تاریخ حدیث شیعه، در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] هشتاد روایت، از کتاب علی(ع) نقل شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۶۹.</ref> | بر اساس روایات متعدد، تمامی احکام مربوط به [[حلال|حلال‌ها]] و [[حرام|حرام‌ها]]، حتی امور جزئی مانند دیه خراش، در کتاب جامعه ذکر شده است.<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۲-۱۴۶؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> برخی از محققان احتمال داده‌اند که این کتاب به دلیل فراگیری‌اش نسبت به تمام احکام، «الجامعه» نامیده شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی]]، نویسنده کتاب میراث مکتوب شیعه، با استناد به روایت‌های متعدد، محتوای کتاب علی را شامل مباحث ذیل دانسته است: [[فروع دین|احکام فروع دین]] (شامل [[نماز]]، [[حج]]، [[جهاد]]، [[ازدواج|نکاح]] و [[طلاق]]، [[قضاوت|قضا]] و [[بینه شرعی|شهادات]]، [[حد شرعی|حدود]] و [[دیه انسان|دیات]]) [[اخلاق]]، [[کلام اسلامی|عقاید]] و فضایل، [[قصص انبیا]] و [[روایات باطنی]].<ref>مدرسی طباطبایی، میراث مکتوب شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۳۲-۳۶.</ref> به گفته سید محمدکاظم طباطبایی در کتاب تاریخ حدیث شیعه، در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] هشتاد روایت، از کتاب علی(ع) نقل شده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۶۹.</ref> | ||
در | == ویژگی‌ها == | ||
در روایت‌هایی، اندازه کتاب علی(ع) به این شکل بیان شده که طول آن هفتاد ذِراع (تقریباً ۳۵ متر)<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۹؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص ۴۱۹.</ref> و عرض آن به‌ضخامت ران شتر است<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲۷۱.</ref> که از گستردگی و حجم زیاد آن حکایت دارد؛<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> اما در بعضی از روایت‌ها آمده است که این کتاب کوچک بوده و در غلاف شمشیر جای می‌گرفته است.<ref>برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۱۷-۱۸؛ نسائی، السنن الکبری، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۵۶.</ref> برخی از محققان با استناد به روایت‌های دیگر، این کتاب کوچک را، نه همه کتاب، که بخشی از کتاب دانسته‌اند.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> سیدمحمدکاظم طباطبایی، مؤلف کتاب تاریخ حدیث شیعه، معتقد است این کتاب کوچک، کتاب دیگری غیر از کتاب علی(ع) بوده است.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ج۱، ص۶۵-۶۶.</ref> | |||
==گزارش‌کنندگان== | ==گزارش‌کنندگان== | ||
بر اساس تحقیق مجید معارف، | بر اساس تحقیق مجید معارف، پژوهشگر علوم اسلامی، بیش از چهل نفر، اصل وجود کتاب جامعه را روایت کرده‌اند.<ref>معارف، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۷۴ش، ص۴۳-۴۵.</ref> مطابق روایتی از [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)،]] نگاه‌کردن به [[جفر]] از امتیازات پیامبر(ص) و جانشینان او دانسته شده است؛ اما براساس برخی روایت‌ها، شماری از اصحاب ائمه، مانند [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲۷۱.</ref>، [[زرارة بن اعین|زُراره بن اَعْین]]<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۹۴.</ref>، [[ابوبصیر مرادی]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۳.</ref>، [[عبدالملک بن اعین|عبدالملک بن اَعین]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۳.</ref> و مُعَتَّب<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۴۵.</ref> و برخی از دشمنان آنها مانند [[منصور عباسی]] کتاب جامعه را دیده‌اند.<ref>الجندی، الامام جعفر الصادق، ۱۳۹۷ق، ص۲۰۰.</ref> | ||
==دیدگاه | ==دیدگاه اهل‌سنّت== | ||
به گفته برخی محققان، بر خلاف گزارش‌های شیعی که میان کتاب جفر و جامعه و محتوای آن دو تفکیک کرده‌اند، در گزارش‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنین تفکیکی وجود ندارد | به گفته برخی محققان، بر خلاف گزارش‌های شیعی که میان کتاب جفر و جامعه و محتوای آن دو تفکیک کرده‌اند، در گزارش‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] چنین تفکیکی وجود ندارد. در مواردی از گزارش‌های اهل‌سنت هم که این دو کتاب به‌طور جداگانه ذکر شده‌‌اند، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.<ref>بهاردوست، «جفر و جامعه»، ص۴۷۷.</ref> سید میر شریف جرجانی، از عالمان حَنَفی‌مذهب قرن هشتم، معتقد است کتاب جامعه، به‌صورت رمزی، به‌روش علم حروف نوشته شده است.<ref>جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۶، ص۲۲.</ref> حاجی خلیفه، جفر را علم به لوحِ قضا، و جامعه را علم به لوحِ قَدَر معرفی کرده است.<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، ۱۹۴۱م، ج ۱، ستون ۵۹۱.</ref> | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||
مهدی مهریزی کتابی | مهدی مهریزی کتابی با عنوان «کتاب علی» در موضوع کتاب علی(ع) نوشته که انتشارات صحیفه خِرَد آن را در سال ۱۳۹۰ش، در ۲۲۰ صفحه منتشر کرده است.<ref>مهریزی، کتاب علی، ۱۳۹۰ش.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||