کاربر ناشناس
بصره: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←والیان
imported>Mgolpayegani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mgolpayegani جز (←والیان) |
||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
شمار ساکنان بصره بصره در آغاز، اندک و منحصر به جنگجویان بود، اما پس از فتح نواحی مجاور آن از جمله ابله، قبایل مختلف از سراسر عراق و شبه جزیره عربستان بدانجا سرازیر شدند و به تدریج بر وسعت و جمعیت آن افزوده شد. چنانکه در حدود سال ۳۵ق جمعیت آن به ۶۰ هزار و به روایتی در ۵۰ق به ۳۰۰ هزار رسد. از سوی دیگر چون بصره در مسیر راه تجاری ایران و شام بود و داری موقعیت بازرگانی ویژه بود به زودی رو به آبادانی نهاد، تا جایی که حاکم نشین عراق شد. | شمار ساکنان بصره بصره در آغاز، اندک و منحصر به جنگجویان بود، اما پس از فتح نواحی مجاور آن از جمله ابله، قبایل مختلف از سراسر عراق و شبه جزیره عربستان بدانجا سرازیر شدند و به تدریج بر وسعت و جمعیت آن افزوده شد. چنانکه در حدود سال ۳۵ق جمعیت آن به ۶۰ هزار و به روایتی در ۵۰ق به ۳۰۰ هزار رسد. از سوی دیگر چون بصره در مسیر راه تجاری ایران و شام بود و داری موقعیت بازرگانی ویژه بود به زودی رو به آبادانی نهاد، تا جایی که حاکم نشین عراق شد. | ||
=== | ===حاکمان=== | ||
*عتبه بن غزوان: نخستین والی بصره ۶ ماه بر آنجا حکومت کرد. | *عتبه بن غزوان: نخستین والی بصره ۶ ماه بر آنجا حکومت کرد. | ||
*[[مغیره بن شعبه]]: از سوی عمر ولایت یافت و دو سال بر این منصب بود. در زمان وی شورشهایی از سوی دهقانان تازه مسلمان ایرانی از جمله دهقانان میسان که از اسلام روی گردانده بودند و قصد حمله به بصره را داشتند، صورت گرفت. | *[[مغیره بن شعبه]]: از سوی عمر ولایت یافت و دو سال بر این منصب بود. در زمان وی شورشهایی از سوی دهقانان تازه مسلمان ایرانی از جمله دهقانان میسان که از اسلام روی گردانده بودند و قصد حمله به بصره را داشتند، صورت گرفت. | ||
*[[ابوموسی اشعری]] :در [[سال ۱۶ هجری قمری|۱۶]] یا [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]]ق والی بصره شد. او مسجد و درالاماره را که از نی بود، با خشت و گل ساخت. در این زمان بصره به صورت پایگاه و مرکز تجمع و ساماندهی سپاهایان درآمده بود و حملات مسلمانان به شهرهای غربی و مرکزی ایران بیشتر از این شهر فرماندهی میشد. از این رو بصره در تصرف نواحی شرق دجله و فرات و شهرهای نهاوند، دشت میشان، ابرقباذ، استخر، [[فارس]]، [[اصفهان]]، [[قم]]، [[کاشان]]، [[خراسان]] و [[سیستان]] نقشی بسیار مؤثر داشت. | *[[ابوموسی اشعری]] : در [[سال ۱۶ هجری قمری|۱۶]] یا [[سال ۱۷ هجری قمری|۱۷]]ق والی بصره شد. او مسجد و درالاماره را که از نی بود، با خشت و گل ساخت. در این زمان بصره به صورت پایگاه و مرکز تجمع و ساماندهی سپاهایان درآمده بود و حملات مسلمانان به شهرهای غربی و مرکزی ایران بیشتر از این شهر فرماندهی میشد. از این رو بصره در تصرف نواحی شرق دجله و فرات و شهرهای نهاوند، دشت میشان، ابرقباذ، استخر، [[فارس]]، [[اصفهان]]، [[قم]]، [[کاشان]]، [[خراسان]] و [[سیستان]] نقشی بسیار مؤثر داشت. | ||
*[[عثمان بن حنیف]]:در [[سال ۳۶ هجری قمری|۳۶ق]] با خلافت [[امام علی]]، بر ولایت بصره گمارده شد. اما طولی نکشید که بصره به صحنه نخستین جنگ داخلی یعنی [[جنگ جمل]] بدل شد و به روایتی در جنگ هزاران تن از اصحاب امام و از اهالی بصره کشته شد. | *[[عثمان بن حنیف]]: در [[سال ۳۶ هجری قمری|۳۶ق]] با خلافت [[امام علی]]، بر ولایت بصره گمارده شد. اما طولی نکشید که بصره به صحنه نخستین جنگ داخلی یعنی [[جنگ جمل]] بدل شد و به روایتی در جنگ هزاران تن از اصحاب امام و از اهالی بصره کشته شد. | ||
*[[حمران بن ابان]]:در [[سال ۴۱ هجری قمری|۴۱ق]] به روزگار [[معاویه]]، حمران بن ابان بر بصره دست یافت. اما از سپاه بسر بن ابی ارطاة شکست خورد. | *[[حمران بن ابان]]:در [[سال ۴۱ هجری قمری|۴۱ق]] به روزگار [[معاویه]]، حمران بن ابان بر بصره دست یافت. اما از سپاه بسر بن ابی ارطاة شکست خورد. | ||
*[[بسر بن ابی ارطاة]]: معاویه بسر بن ابی ارطاة را با سپاهی روانه بصره کرد. بسر ۶ ماه بر بصره حکومت کرد. | *[[بسر بن ابی ارطاة]]: معاویه بسر بن ابی ارطاة را با سپاهی روانه بصره کرد. بسر ۶ ماه بر بصره حکومت کرد. | ||
*عبدالله بن عامر | *عبدالله بن عامر | ||
*[[زیاد بن ابیه]]:در این دوره با گسترش دامنه فتوحات، بسیاری از سپاهیان بصره به همراه خانواده‌های خود به دیگر شهرها مهاجرت کردند و تا حد زیادی از جمعیت بصره کاسته شد. گفته‌اند در آغاز خلافت معاویه، زیاد ۴۰ هزار تن از قبایل مختلف ساکن در بصره را با خانواده هاشان به خراسان کوچاند و اشماری از ازدیان آنجا را نیز روانه مصر کرد. بعدها در زمان عبدالملک نیز شمار زیادی از افراد قبیله عبدقیس از بصره به جزیره کوچیدند. با این حال از روایت بلاذری برمی‌آید که بصره در اوایل سده ۲ق شهری بزرگ بوده است. | *[[زیاد بن ابیه]]: در این دوره با گسترش دامنه فتوحات، بسیاری از سپاهیان بصره به همراه خانواده‌های خود به دیگر شهرها مهاجرت کردند و تا حد زیادی از جمعیت بصره کاسته شد. گفته‌اند در آغاز خلافت معاویه، زیاد ۴۰ هزار تن از قبایل مختلف ساکن در بصره را با خانواده هاشان به خراسان کوچاند و اشماری از ازدیان آنجا را نیز روانه مصر کرد. بعدها در زمان عبدالملک نیز شمار زیادی از افراد قبیله عبدقیس از بصره به جزیره کوچیدند. با این حال از روایت بلاذری برمی‌آید که بصره در اوایل سده ۲ق شهری بزرگ بوده است. | ||
*عبیدالله بن زیاد:در زمان حکومت عبیدالله بن زیاد ([[سال ۵۸ هجری قمری|۵۸ق]]) خوارج باز در بصره آشوب به راه‌انداختند. عبدالله هم سیاست پدر را دنبال کرد و هر کس را که بر مذهب [[خوارج]] یافت، به قتل رساند و یا زندانی کرد. او ج این شورش‌ها در [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] بود که عبیدالله بسیاری از خوارج، از جمله ابوبلال مرداس بن ادیه را دستگیر کرد و به قتل رساند. | *عبیدالله بن زیاد:در زمان حکومت عبیدالله بن زیاد ([[سال ۵۸ هجری قمری|۵۸ق]]) خوارج باز در بصره آشوب به راه‌انداختند. عبدالله هم سیاست پدر را دنبال کرد و هر کس را که بر مذهب [[خوارج]] یافت، به قتل رساند و یا زندانی کرد. او ج این شورش‌ها در [[سال ۶۱ هجری قمری|۶۱ق]] بود که عبیدالله بسیاری از خوارج، از جمله ابوبلال مرداس بن ادیه را دستگیر کرد و به قتل رساند. | ||
*حارث بن عبدالله ازدی:با تسلط عبدالله بن زبیر بر حجاز ([[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴ق]]) شهرهای عراق از جمله بصره به تصرف وی درآمد و او حارث بن عبدالله را بر بصره گمارد. تا۷۲ق بصره در دست زبیریان بود. در زمان حکومت وی بصره را هرج و مرج فراگرفت و میان قبایل آنجا اختلاف افتاد. در فاصله سال‌های [[سال ۳۷ هجری قمری|۳۷]]-[[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵]] قمری یکی از مشکلات حکومت اموی، حضور خوارج در کوفه و بصره بود که گاه و بی‌گاه بر ضد دستگاه خلافت خروج میکردند. در اوایل حکومت زیاد، گروهی از این حوارج در بصره سر به شورش نهادند و دست به قتل عام زدند. اما به دست زیاد بن ابیه سرکوب شدند. وی در آبادانی بصره بسیار کوشید و چند مسجد در آنجا ساخت و نهر ابله و نهر معقل را حفر کرد. | *حارث بن عبدالله ازدی:با تسلط عبدالله بن زبیر بر حجاز ([[سال ۶۴ هجری قمری|۶۴ق]]) شهرهای عراق از جمله بصره به تصرف وی درآمد و او حارث بن عبدالله را بر بصره گمارد. تا۷۲ق بصره در دست زبیریان بود. در زمان حکومت وی بصره را هرج و مرج فراگرفت و میان قبایل آنجا اختلاف افتاد. در فاصله سال‌های [[سال ۳۷ هجری قمری|۳۷]]-[[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵]] قمری یکی از مشکلات حکومت اموی، حضور خوارج در کوفه و بصره بود که گاه و بی‌گاه بر ضد دستگاه خلافت خروج میکردند. در اوایل حکومت زیاد، گروهی از این حوارج در بصره سر به شورش نهادند و دست به قتل عام زدند. اما به دست زیاد بن ابیه سرکوب شدند. وی در آبادانی بصره بسیار کوشید و چند مسجد در آنجا ساخت و نهر ابله و نهر معقل را حفر کرد. | ||