کاربر ناشناس
محمدابراهیم آیتی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''محمد ابراهیم آیتی''' [[روحانی]] [[شیعه]] و تاریخ دان اسلامی معاصر، نویسندۀ کتاب مشهور [[تاریخ آندلس]] و کتاب | '''محمد ابراهیم آیتی''' [[روحانی]] [[شیعه]] و تاریخ دان اسلامی معاصر، نویسندۀ کتاب مشهور [[تاریخ آندلس]] و کتاب [[تاریخ پیامبر اسلام(کتاب)|تاریخ پیامبر اسلام]] و نیز مترجم [[تاریخ یعقوبی]] به زبان فارسی است. او علاوه بر تحصیلات [[حوزه علمیه|حوزوی]] دارای مدرک دکتری فلسفه اسلامی از [[دانشگاه تهران]] بود. آیتی از روحانیون فعال در عرصه های علمی پژوهشی و فرهنگی بود و نزد اهل علم و فرهنگ صاحب جایگاه و احترام بود. او در مهر ۱۳۴۳ بر اثر سانحۀ تصادف درگذشت. کتاب تاریخ پیامبر او برگزیدۀ اولین دورۀ کتاب سال [[جمهوری اسلامی ایران]] شد. | ||
==زندگی== | ==زندگی== | ||
محمد ابراهیم آیتی در روستای گارزار [[بیرجند]] زاده شد. پدرش شیخ محمد قائنی (د ۱۳۴۲) پیش نماز گارزار بود. او از هفت سالگی به مکتب رفت و مقدمات ادب عرب را تا پایان کتاب هدایه نزد پدر فرا گرفت. در این اوان پدرش در گذشت و او نزد ملا عبدالله گازاری و ملا ابراهیم بویگی به خواندن شرح الفیۀ بین مالک و سیوطی و شرح جامی مشغول شد.<ref>آیتی، احوال آیتی به قلم خودش، ص ۲۰۷</ref> | محمد ابراهیم آیتی در روستای گارزار [[بیرجند]] زاده شد. پدرش شیخ محمد قائنی (د ۱۳۴۲) پیش نماز گارزار بود. او از هفت سالگی به مکتب رفت و مقدمات ادب عرب را تا پایان کتاب هدایه نزد پدر فرا گرفت. در این اوان پدرش در گذشت و او نزد ملا عبدالله گازاری و ملا ابراهیم بویگی به خواندن شرح الفیۀ بین مالک و سیوطی و شرح جامی مشغول شد.<ref>آیتی، احوال آیتی به قلم خودش، ص ۲۰۷</ref> | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
آیتی در ۱۷ مهر ۱۳۴۳ در اثر سانحۀ تصادف اتومبیل درگذشت. جنازۀ او به شهر [[قم]] حمل گردید و به دستور آیت الله [[مرعشی نجفی]] در [[قبرستان ابوحسین]] و در ایوان اختصاصی آن که مدفن چند تن از علمای [[شیعه]] است به خاک سپرده شد.<ref>آیتی، محمد حسین، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۷۱ ش، ص ۳۵۴</ref> | آیتی در ۱۷ مهر ۱۳۴۳ در اثر سانحۀ تصادف اتومبیل درگذشت. جنازۀ او به شهر [[قم]] حمل گردید و به دستور آیت الله [[مرعشی نجفی]] در [[قبرستان ابوحسین]] و در ایوان اختصاصی آن که مدفن چند تن از علمای [[شیعه]] است به خاک سپرده شد.<ref>آیتی، محمد حسین، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۷۱ ش، ص ۳۵۴</ref> | ||
== روش پژوهشی == | == روش پژوهشی == | ||
آیتی در تحقیق علوم دینی و حوزوی و دانش‌های دیگر، از روش‌های نو پژوهش علمی بهره گرفته است. او با روش جدید به پژوهش در تاریخ اسلام پرداخته است. او در کتاب بررسی تاریخ [[عاشورا]]، کار عمدۀ محقق را تمیز مدارک معتبر از غیر معتبر دانسته است. او خود با تکیه بر شیوۀ جدید تاریخ نگاری، با دید انتقادی منابع را مورد بررسی قرار داد. او بارها خاطر نشان کرد که مورخ باید از احتال تحریف تاریخ آگاه باشد و کار تاریخ نویسان و پژوهشگران پیشین را با دیدۀ تردید بنگرد. به اعتقاد او نتیجۀ پژوهش در تاریخ، آشکار شدن علل پیشرفت و سعادت و کشف دلایل بدبختی و زبونی ملت‌ها است.<ref>آیتی، | آیتی در تحقیق علوم دینی و حوزوی و دانش‌های دیگر، از روش‌های نو پژوهش علمی بهره گرفته است. او با روش جدید به پژوهش در تاریخ اسلام پرداخته است. او در کتاب بررسی تاریخ [[عاشورا]]، کار عمدۀ محقق را تمیز مدارک معتبر از غیر معتبر دانسته است. او خود با تکیه بر شیوۀ جدید تاریخ نگاری، با دید انتقادی منابع را مورد بررسی قرار داد. او بارها خاطر نشان کرد که مورخ باید از احتال تحریف تاریخ آگاه باشد و کار تاریخ نویسان و پژوهشگران پیشین را با دیدۀ تردید بنگرد. به اعتقاد او نتیجۀ پژوهش در تاریخ، آشکار شدن علل پیشرفت و سعادت و کشف دلایل بدبختی و زبونی ملت‌ها است.<ref>آیتی، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، ص۱۸۷</ref> | ||
== نگاه دیگران == | == نگاه دیگران == | ||
[[مرتضی مطهری]] دربارۀ توان علمی و میزان اطلاعات تاریخی آیتی گفته است: | [[مرتضی مطهری]] دربارۀ توان علمی و میزان اطلاعات تاریخی آیتی گفته است: | ||
::آقای آیتی مورخی است که نسبت به تاریخ صدر [[اسلام]]، من به جرئت می‌توانم بگویم در همۀ تهران، و شاید همۀ کشور کسی را نداریم که به تاریخ صد سالۀ اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد. کسی مثل او نیست که جزییات این قسمت از تاریخ احاطه و اطلاع داشته باشد. این مرد بر تمام متون تاریخی این قسمت مسلط است و جزییاتش را می‌داند. <ref> مطهری، | ::آقای آیتی مورخی است که نسبت به تاریخ صدر [[اسلام]]، من به جرئت می‌توانم بگویم در همۀ تهران، و شاید همۀ کشور کسی را نداریم که به تاریخ صد سالۀ اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد. کسی مثل او نیست که جزییات این قسمت از تاریخ احاطه و اطلاع داشته باشد. این مرد بر تمام متون تاریخی این قسمت مسلط است و جزییاتش را می‌داند. <ref> مطهری، ده گفتار، ص۲۲۲</ref> | ||
==آثار == | ==آثار == | ||
[[پرونده:بررسی تاریخی عاشورا، آیتی.jpg|بندانگشتی|کتاب بررسی تاریخی عاشورا تألیف محمدابراهیم آیتی]] | [[پرونده:بررسی تاریخی عاشورا، آیتی.jpg|بندانگشتی|کتاب بررسی تاریخی عاشورا تألیف محمدابراهیم آیتی]] | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
* اندلس یا تاریخ حکومت مسلمین در اروپا. | * اندلس یا تاریخ حکومت مسلمین در اروپا. | ||
این اثر یکی از برجسته‌ترین آثار آیتی محسوب می‌شود و دربارۀ تاریخ آندلس در زمان حکومت مسلمانان بر آن دیار است. این اثر به زبان فارسی گزارش مفصل تاریخی از دورۀ نخستین فرماندۀ مسلمانان اسپانیا تا آخرین حاکم مسلمانان آن دیار، که قرارداد [[صلح غرناطه]] را امضا کرد به دست داده است. آیتی در این اثر به بیان وقایع اکتفا کرده و از تحلیل و تفسیر وقایع خود داری کرده است. | این اثر یکی از برجسته‌ترین آثار آیتی محسوب می‌شود و دربارۀ تاریخ آندلس در زمان حکومت مسلمانان بر آن دیار است. این اثر به زبان فارسی گزارش مفصل تاریخی از دورۀ نخستین فرماندۀ مسلمانان اسپانیا تا آخرین حاکم مسلمانان آن دیار، که قرارداد [[صلح غرناطه]] را امضا کرد به دست داده است. آیتی در این اثر به بیان وقایع اکتفا کرده و از تحلیل و تفسیر وقایع خود داری کرده است. | ||
* بحثی دربارۀ [[مرجعیت]] و روحانیت، با همکاری دیگران، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۱ ش | * بحثی دربارۀ [[مرجعیت]] و روحانیت، با همکاری دیگران، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۱ ش | ||
* بررسی تاریخ عاشورا، تهران، ۱۳۳ ش، مشتمل بر هفده جلسه سخنرانی دربارۀ قیام [[امام حسین(ع)]] در رادیو ایران | * بررسی تاریخ عاشورا، تهران، ۱۳۳ ش، مشتمل بر هفده جلسه سخنرانی دربارۀ قیام [[امام حسین(ع)]] در رادیو ایران | ||
* تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۵۹ ش. | * تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۵۹ ش. | ||
مؤلف در آغاز نام این کتاب را تاریخ اسلام نهاده بود اما از آنجا که تنها تاریخ زندگانی پیامبر اسلام تا سال نهم هجری را نگاشته بود، کتاب بعد از فوت مؤلف با عنوان تاریخ پیامبر اسلام به چاپ رسید. این کتاب در نخستین دورۀ انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۲ ش) به عنوان کتاب برگزیدۀ سال در موضوع علوم و معارف اسلامی و تاریخ و سیره برگزیده شد. برگزیدگان علمی و فرهنگی هنری در جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۳- ۱۳۵۸ به کوشش مریم آقا شیخ محمد و سعید نوری نشاط، تهران، کویر، ۱۳۷۷ ش، ص۳۵۲. | مؤلف در آغاز نام این کتاب را تاریخ اسلام نهاده بود اما از آنجا که تنها تاریخ زندگانی پیامبر اسلام تا سال نهم هجری را نگاشته بود، کتاب بعد از فوت مؤلف با عنوان تاریخ پیامبر اسلام به چاپ رسید. این کتاب در نخستین دورۀ انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۲ ش) به عنوان کتاب برگزیدۀ سال در موضوع علوم و معارف اسلامی و تاریخ و سیره برگزیده شد. برگزیدگان علمی و فرهنگی هنری در جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۳- ۱۳۵۸ به کوشش مریم آقا شیخ محمد و سعید نوری نشاط، تهران، کویر، ۱۳۷۷ ش، ص۳۵۲. | ||
* سرمایۀ سخن، تهران، ادارۀ کل اوقاف، ۱۳۳۹ ش، | * سرمایۀ سخن، تهران، ادارۀ کل اوقاف، ۱۳۳۹ ش، | ||
کتابی سه جلدی مشتمل بر مطالب مذهبی و اخلاقی برای واعظان، بر پایۀ منابع معتبر، کار مشترک آیتی و سید محمد باقر سبزواری است. | کتابی سه جلدی مشتمل بر مطالب مذهبی و اخلاقی برای واعظان، بر پایۀ منابع معتبر، کار مشترک آیتی و سید محمد باقر سبزواری است. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۰: | ||
* فهرست ابواب و فصول اسفار، تهران، ۱۳۴۰ ش، منرج در یانامل ملاصدرا | * فهرست ابواب و فصول اسفار، تهران، ۱۳۴۰ ش، منرج در یانامل ملاصدرا | ||
* گفتار عاشورا، با همکاری دیگران، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۱ ش، مجموعه بحث هایی دربارۀ قیام امام حسین(ع)، از آیتی، مرتضی مطهری، سید محمد حسین بهشتی و سید محمود طالقانی | * گفتار عاشورا، با همکاری دیگران، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۱ ش، مجموعه بحث هایی دربارۀ قیام امام حسین(ع)، از آیتی، مرتضی مطهری، سید محمد حسین بهشتی و سید محمود طالقانی | ||
* مقولات و آراء مربوط به آن، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۳ ش، پایان نامۀ دکتری آیتی | * مقولات و آراء مربوط به آن، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۳ ش، پایان نامۀ دکتری آیتی | ||
* موجباتی که امام حسین را وادار به قیام کرد، با همکاری مرتضی مطهری، تهران، ۱۹۷۷ م. | * موجباتی که امام حسین را وادار به قیام کرد، با همکاری مرتضی مطهری، تهران، ۱۹۷۷ م. | ||
=== | ===ترجمه‌ها=== | ||
* آیینۀ اسلام، طه حسین، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۳۹ ش | * آیینۀ اسلام، طه حسین، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۳۹ ش | ||
* افکار جاوید محمد، مولوی محمد عل لاهوری، تهران، کتاب فروشی محمدی، ۱۳۳۵ ش، این کتاب در سال ۱۳۳۵ ش برندۀ جایزۀ سلطنتی ترجمه در رشتۀ اجتماعی شد. | * افکار جاوید محمد، مولوی محمد عل لاهوری، تهران، کتاب فروشی محمدی، ۱۳۳۵ ش، این کتاب در سال ۱۳۳۵ ش برندۀ جایزۀ سلطنتی ترجمه در رشتۀ اجتماعی شد. | ||
* البلدان، احمد ابن ابی یعقوب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳ ش | * البلدان، احمد ابن ابی یعقوب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳ ش | ||
* [[تاریخ یعقوبی]]، ۲ ج، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۲- ۱۳۴۳ ش | * [[تاریخ یعقوبی]]، ۲ ج، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۲- ۱۳۴۳ ش | ||
* جهان در قرن بیستم، لویس ل. اسنایدر، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۲ ش | * جهان در قرن بیستم، لویس ل. اسنایدر، تهران، شرکت انتشار، ۱۳۴۲ ش | ||
=== تصحیح و نشر متون === | === تصحیح و نشر متون === | ||
* تصحیح و تنقیح مثنوی مقامات الابرار، محمد حسن آیتی، ۱۳۳۷ ش | * تصحیح و تنقیح مثنوی مقامات الابرار، محمد حسن آیتی، ۱۳۳۷ ش | ||
* تصحیح تفسیر شریف لاهیجی، بهاء الدین محمد شریف لاهیجی، ج۳ و ۴، تهران، ادارۀ کل اوقاف، ۱۳۴۰ ش. | * تصحیح تفسیر شریف لاهیجی، بهاء الدین محمد شریف لاهیجی، ج۳ و ۴، تهران، ادارۀ کل اوقاف، ۱۳۴۰ ش. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس2}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | |||
* آیتی، محمد ابراهیم، احوال آیتی به قلم خودش، راه نمای کتاب، س ۷ شماره ۱، پاییز ۱۳۴۳ | * آیتی، محمد ابراهیم، احوال آیتی به قلم خودش، راه نمای کتاب، س ۷ شماره ۱، پاییز ۱۳۴۳ | ||
* آیتی، محمد حسین، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۷۱ | * آیتی، محمد حسین، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، مشهد، دانشگاه فردوسی، ۱۳۷۱ | ||
* افشار، ایرج، وفات محمد ابراهیم آیتی، راهنمای کتاب، س ۷، شماره ۱، پاییز ۱۳۴۳ | * افشار، ایرج، وفات محمد ابراهیم آیتی، راهنمای کتاب، س ۷، شماره ۱، پاییز ۱۳۴۳ | ||
* مطهری، مرتضی، ده گفتار، تهران، امت، ۱۳۵۶ ش | * مطهری، مرتضی، ده گفتار، تهران، امت، ۱۳۵۶ ش | ||
{{پایان}} | |||
[[رده:مدفونان در قم]] | [[رده:مدفونان در قم]] | ||
[[رده:مورخان شیعه قرن14(قمری)]] | |||
[[رده:مورخان شیعه قرن14(شمسی)]] | |||