confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۷۲
ویرایش
امیرکبیر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی‌سازی
جز (ویکی‌سازی) |
جز (ویکی‌سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:امیرکبیر.jpg|250px|چپ]] | [[پرونده:امیرکبیر.jpg|250px|چپ]] | ||
'''میرزا محمد تقی‌خان فراهانی''' (۱۲۲۲-۱۲۶۸ق.) مشهور به '''امیرکبیر'''، صدراعظم [[ایران]] در دوره [[ | '''میرزا محمد تقی‌خان فراهانی''' (۱۲۲۲-۱۲۶۸ق.) مشهور به '''امیرکبیر'''، صدراعظم [[ایران]] در دوره [[ناصرالدین شاه قاجار]]. وی در دوره صدارت سه سال و سه ماه (۳۹ ماهه) خود، اصلاحاتی را در زمینه‌های آموزشی، اجتماعی و سیاسی ایران آغاز کرد. امیرکبیر [[دارُالفُنون]] را بنیان نهاد، مسائل قضایی را به عالمان دینی سپرد، [[مسجد]] و مدرسه دینی ساخت، [[بست نشینی]] در بیوت علما و [[تعزیه خوانی]] را محدود و شورش [[بابیه|بابی‌ها]] را سرکوب کرد. او با دسیسه اطرافیان شاه از مقام خود برکنار و به [[کاشان]] تبعید شد و در حمام فین به دستور شاه به قتل رسید. قبر وی در [[حرم امام حسین(ع)]] است. | ||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
====مبارزه با فرقه‌گرایی و انحرافات دینی==== | ====مبارزه با فرقه‌گرایی و انحرافات دینی==== | ||
{{اصلی| بابیت}} | {{اصلی| بابیت}} | ||
*[[علی محمد باب]] در سال (۱۲۶۰ه. ق) یعنی اواخر سلطنت محمدشاه، ادعای [[مهدویت]] کرده و جماعتی را پیرو خود گردانید. در پی شورش‌هایی که در دوران امیر کبیر به وقوع پیوست، باب به دستور امیرکبیر کشته شد، اما بابی‌های یزد، کرمان، زنجان و مازندران از قتل باب باخبر شده و به خون خواهی او قیام کردند حتی مصمم شدند که امیرکبیر و ناصرالدین شاه را به قتل برسانند. امیر با سرعت تمام شورش‌ها را خواباند.<ref>محمدامیر شیخ نوری، فراز و فرود اصلاحات در عصر امیرکبیر، ص۴۴۸.</ref> | *[[علی محمد باب]] در سال (۱۲۶۰ه. ق) یعنی اواخر سلطنت محمدشاه، ادعای [[مهدویت]] کرده و جماعتی را پیرو خود گردانید. در پی شورش‌هایی که در دوران امیر کبیر به وقوع پیوست، باب به دستور امیرکبیر کشته شد، اما بابی‌های یزد، کرمان، زنجان و مازندران از قتل باب باخبر شده و به خون خواهی او قیام کردند حتی مصمم شدند که امیرکبیر و [[ناصرالدین شاه]] را به قتل برسانند. امیر با سرعت تمام شورش‌ها را خواباند.<ref>محمدامیر شیخ نوری، فراز و فرود اصلاحات در عصر امیرکبیر، ص۴۴۸.</ref> | ||
*یکی از کارهای امیر شکستن [[بست نشینی]] بود که گاه به وجهه مذهبی کشور آسیب می‌رساند. در آن زمان در ایران معمول بود عناصر شرور و آشوب طلب و جانی برای فرار از مجازات به سفارتخانه‌های خارجی یا به خانه مجتهدین یا [[حرم حضرت عبدالعظیم]] و [[حرم حضرت معصومه|حرم حضرت معصومه]] در [[قم]] پناهنده می‌شدند، امیرکبیر با صدور فرمانی در ۱۲۶۶ق اساس بست نشینی را از بین برد و به عمال دولت دستور داد هر مجرمی را در هر کجا که باشد دستگیر کرده و به مجازات برسانند.<ref> بینا، علی‌اکبر؛ تاریخ سیاسی و دیپلماسی ایران، ص۱۷۹-۱۸۰</ref> | *یکی از کارهای امیر شکستن [[بست نشینی]] بود که گاه به وجهه مذهبی کشور آسیب می‌رساند. در آن زمان در ایران معمول بود عناصر شرور و آشوب طلب و جانی برای فرار از مجازات به سفارتخانه‌های خارجی یا به خانه مجتهدین یا [[حرم حضرت عبدالعظیم]] و [[حرم حضرت معصومه|حرم حضرت معصومه]] در [[قم]] پناهنده می‌شدند، امیرکبیر با صدور فرمانی در ۱۲۶۶ق اساس بست نشینی را از بین برد و به عمال دولت دستور داد هر مجرمی را در هر کجا که باشد دستگیر کرده و به مجازات برسانند.<ref> بینا، علی‌اکبر؛ تاریخ سیاسی و دیپلماسی ایران، ص۱۷۹-۱۸۰</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
====امور نظامی و امنیتی==== | ====امور نظامی و امنیتی==== | ||
===تشکیل ارتش نوین=== | ===تشکیل ارتش نوین=== | ||
[[پرونده:امیرکبیر و جمعی از رجال قاجار در کنار ناصرالدین شاه.jpg|بندانگشتی|امیرکبیر و جمعی از رجال قاجار در کنار ناصرالدین شاه | [[پرونده:امیرکبیر و جمعی از رجال قاجار در کنار ناصرالدین شاه.jpg|بندانگشتی|امیرکبیر و جمعی از رجال قاجار در کنار [[ناصرالدین شاه]]]] | ||
امیرکبیر برای اصلاح وضع نظامی ایران، وزارت جنگ را شخصا برعهده گرفت و یک مدرسه نظامی در [[تهران]] تأسیس و معلمان و مربیان نظامی از کشورهای بی‌طرف برای تعلیم افسران استخدام کرد.<ref>هوشنگ مهدوی، عبدالرضا؛ ۱۳۵۵، ص۲۶۵.</ref> لباس نظامیان را متحدالشکل کرد. این لباس شبیه لباس نظامیان اطریشی بود. او برای تأمین اسلحه مورد نیاز چند کارخانه اسلحه سازی در [[اصفهان]]، [[شیراز]] و تهران به راه‌انداخت. بنای عمارت توپخانه به دستور امیرکبیر در سال ۱۲۶۷ق آغاز شد. ساختمان سربازخانه‌ها در خارج از شهر‌ها و بنای قراولخانه‌ها در داخل شهر‌ها و سر راه‌ها، شروع به ساختن شد. از دیگر اقدامات، ساختن قلعه‌های نظامی در محل‌های سوق‌الجیشی و ایجاد پادگان‌های دائمی بود.<ref>آدمیت، فریدون؛ ۱۳۴۸، ص۲۹۹-۲۸۰. </ref> از دیگر اصلاحات امیرکبیر، تشکیل نیروی دریایی در خلیج فارس و خریداری کشتی از دولت انگلیس بود.<ref>اقبال آشتیانی، عباس؛ میرزا تقی خان امیرکبیر، ۱۳۴۰. ص۱۹۷.</ref> | امیرکبیر برای اصلاح وضع نظامی ایران، وزارت جنگ را شخصا برعهده گرفت و یک مدرسه نظامی در [[تهران]] تأسیس و معلمان و مربیان نظامی از کشورهای بی‌طرف برای تعلیم افسران استخدام کرد.<ref>هوشنگ مهدوی، عبدالرضا؛ ۱۳۵۵، ص۲۶۵.</ref> لباس نظامیان را متحدالشکل کرد. این لباس شبیه لباس نظامیان اطریشی بود. او برای تأمین اسلحه مورد نیاز چند کارخانه اسلحه سازی در [[اصفهان]]، [[شیراز]] و تهران به راه‌انداخت. بنای عمارت توپخانه به دستور امیرکبیر در سال ۱۲۶۷ق آغاز شد. ساختمان سربازخانه‌ها در خارج از شهر‌ها و بنای قراولخانه‌ها در داخل شهر‌ها و سر راه‌ها، شروع به ساختن شد. از دیگر اقدامات، ساختن قلعه‌های نظامی در محل‌های سوق‌الجیشی و ایجاد پادگان‌های دائمی بود.<ref>آدمیت، فریدون؛ ۱۳۴۸، ص۲۹۹-۲۸۰. </ref> از دیگر اصلاحات امیرکبیر، تشکیل نیروی دریایی در خلیج فارس و خریداری کشتی از دولت انگلیس بود.<ref>اقبال آشتیانی، عباس؛ میرزا تقی خان امیرکبیر، ۱۳۴۰. ص۱۹۷.</ref> | ||
====نظام اطلاعاتی و امنیتی==== | ====نظام اطلاعاتی و امنیتی==== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
==تبعید و قتل== | ==تبعید و قتل== | ||
[[پرونده:حمام فین کاشان، محل قتل امیرکبیر..jpg|بندانگشتی|حمام فین کاشان، محل قتل امیرکبیر]] | [[پرونده:حمام فین کاشان، محل قتل امیرکبیر..jpg|بندانگشتی|حمام فین کاشان، محل قتل امیرکبیر]] | ||
اصلاحات امیرکبیر موقعیت برخی از سفارتخانه‌ها و درباریان را متزلزل کرد و آن‌ها به امیرکبیر تهمت زدند که انگیزه سلطنت دارد از این رو خواستار عزل وی شدند. همراهی مهدعلیا مادر شاه، اعتمادالدوله و میرزا آقاخان نوری با مخالفین نیز در عزل او موثر بود. این‌چنین بود که آنان ناصرالدین شاه را تحت تاثیر قرار دادند و با این استدلال که امیر قصد توطئه علیه شاه را دارد وی را به عزل امیرکبیر ترغیب کردند. از این رو، حکم عزل امیرکبیر در روز ۱۹ محرم سال ۱۲۶۷ هجری قمری به وی ابلاغ شد. چهار روز پس از آن، میرزا آقاخان نوری به سمت صدارت منصوب شد. | اصلاحات امیرکبیر موقعیت برخی از سفارتخانه‌ها و درباریان را متزلزل کرد و آن‌ها به امیرکبیر تهمت زدند که انگیزه سلطنت دارد از این رو خواستار عزل وی شدند. همراهی مهدعلیا مادر شاه، اعتمادالدوله و میرزا آقاخان نوری با مخالفین نیز در عزل او موثر بود. این‌چنین بود که آنان [[ناصرالدین شاه]] را تحت تاثیر قرار دادند و با این استدلال که امیر قصد توطئه علیه شاه را دارد وی را به عزل امیرکبیر ترغیب کردند. از این رو، حکم عزل امیرکبیر در روز ۱۹ محرم سال ۱۲۶۷ هجری قمری به وی ابلاغ شد. چهار روز پس از آن، میرزا آقاخان نوری به سمت صدارت منصوب شد. | ||
امیرکبیر دو روز پس از عزل در بیست و پنج [[محرم]] سال ۱۲۶۸ هجری قمری به [[کاشان]] تبعید شد و در هجدهم دی ماه ۱۲۳۰ هجری شمسی در حمام فین کاشان با بریدن رگ دستانش به قتل رسید.<ref>(رضوی‌نژاد، ۱۳۷۷ صص۱۹-۲۱).</ref> به روایت میرزا محمدجعفرخان، حقایق‌نگار خورموجی در کتاب مشهور «حقایق‌الخبار ناصری» پیکر امیر را روز بعد از قتل ابتدا در گورستان «پشت مشهد» کاشان دفن کردند اما چند ماه بعد، با تلاش همسرش عزت‌الدوله، پیکر امیرکبیر را به [[کربلا]] حمل کردند و در اتاقی که در آن به سوی صحن [[امام حسین(ع)]] باز می‌شود به خاک سپردند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/events/3/EventsDetail/41/ وبسایت تاریخ ایرانی.]</ref> | امیرکبیر دو روز پس از عزل در بیست و پنج [[محرم]] سال ۱۲۶۸ هجری قمری به [[کاشان]] تبعید شد و در هجدهم دی ماه ۱۲۳۰ هجری شمسی در حمام فین کاشان با بریدن رگ دستانش به قتل رسید.<ref>(رضوی‌نژاد، ۱۳۷۷ صص۱۹-۲۱).</ref> به روایت میرزا محمدجعفرخان، حقایق‌نگار خورموجی در کتاب مشهور «حقایق‌الخبار ناصری» پیکر امیر را روز بعد از قتل ابتدا در گورستان «پشت مشهد» کاشان دفن کردند اما چند ماه بعد، با تلاش همسرش عزت‌الدوله، پیکر امیرکبیر را به [[کربلا]] حمل کردند و در اتاقی که در آن به سوی صحن [[امام حسین(ع)]] باز می‌شود به خاک سپردند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/events/3/EventsDetail/41/ وبسایت تاریخ ایرانی.]</ref> | ||