دومة الجندل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دُومَةُ الجَنْدَل‏'''، شهری در استان جوف [[عربستان]] که در قدیم جزو [[شام]] بوده و به سبب موقعیت جغرافیایی‌اش بر سر راه [[حجاز]]، [[عراق]] و شام اهمیت داشته است. وقوع چند ماجرای تاریخی در این منطقه، از جمله غزوه دومة الجندل و [[حکمیت|ماجرای حکمیت]] در [[جنگ صفین]]، باعث شده است تا منابع تاریخ [[اسلام]] بسیار از آن یاد کنند.  

دومة الجندل، از شهرهای استان جوف واقع در شمال غرب عربستان سعودی است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details/7668 دانشنامه جهان اسلام مدخل جوف]</ref> این شهر از  شمال غربی به کشور [[اردن]]، از جنوب به حائل و [[تبوک]] و از شمال شرقی به استان حدود می‌رسد.{{مدرک}} دومة الجندل در حدود ۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهر سکاکا، مرکز استان جوف و ۱۰۰  کیلومتری مرز اردن قرار دارد.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details/7668 دانشنامه جهان اسلام مدخل جوف]</ref> فاصله دومة الجندل تا ریاض پایتخت عربستان، ۹۰۰ کیلومتر و تا [[مکه]]، حدود ۱۲۲۰ کیلومتر است.{{مدرک}} بنابر سرشماری سال ۲۰۱۰م، جمیعت دومة الجندل ۴۹۶۴۶ نفر بوده است.{{مدرک}} این شهر امروزه به نام جوف شناخته می‌شود.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details/7668 دانشنامه جهان اسلام مدخل جوف]</ref>

دومة الجندل را جوف یا جوف آل عمرو نیز نامیده‌اند. آل عمرو منسوب به بنی عمرو از قبیله طی است که در قرن چهارم قمری در آنجا ساکن بودند. زمین پست را نیز جوف می‌گوید.

دومة الجندل و مناطق اطراف آن در زمان ظهور اسلام، مسکن بنوکنانه از قبیله کلب بوده و مردمان آن غالبا بر آیین مسیحی بوده‌اند و برخی نیز بتی به نام ود را می پرستیدند. حاکم منطقه، اکیدر بن عبدالملک کندی، <ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج‏۱، ص۱۳۵.</ref> کیش مسیحی داشت و زیر سلطه پادشاه روم بود.<ref>مقدسی، البَدْء و التاریخ، قاهره، ج‏۴، ص۲۱۴.</ref> بنابر منابع تاریخی، سپاهیان مسلمان چندین بار به دومة الجندل لشکر کشیده‌اند که سرانجام با اسلام آوردن اکیدر و مردمان منطقه همراه شده است.{{مدرک}}

در سال پنجم هجری به [[پیامبر اکرم]] خبر رسید که گروهی در دومة الجندل که گذرگاه بازرگانان بود، کمین می‌کنند و بر رهگذران ستم می‌کنند. پیامبر روز [[۲۵ ربیع‌الاول]] با ۱۰۰۰ تن از [[مسلمانان]] به سوی منطقه به راه افتاد<ref>مقریزی، إمتاع ‏الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج‏۸، ص۳۶۷.</ref> اما راهزنان با اطلاع از ماجرا متواری شدند. وقتی سپاه اسلام به منطقه رسید، فقط چارپایان و شبانان آنان مانده بودند و اهل دومة الجندل پراکنده شده بودند از این رو پیامبر(ص) به [[مدینه]] بازگشت. از آنجا که دمة الجندل زیر فرمان پادشاه روم بود، گویند این اولین برخورد مسلمانان با رومیان بوده است.<ref> مقدسی، البَدْء و التاریخ، قاهره، ج‏۴، ص۲۱۴.</ref>

در سال هفتم هجری [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه تبوک|تبوک]]، [[خالد بن ولید]] را به سوی دومة الجندل فرستاد؛ زیرا بیم آن می‌رفت که حاکم منطقه، اکیدر بن عبد الملک، به رومیان علیه مسلمانان کمک کند. در درگیری که میان میان خالد و اکیدر رخ داد حسان، برادر اکیدر کشته شد و اکیدر تسلیم خالد شد، خالد او را به مدینه نزد پیامبر برد. او [[اسلام]] آورد و پیامبر(ص) قراردادی با او نوشت و حاکمیتش را بر دومة الجندل، امضا کرد.{{مدرک}} بنابر برخی دیگر از منابع، اکیدر اسلام نیاورد و پیامبر برای او [[جزیه]] تعیین کرد.{{مدرک}} هر دو منابع برآنند که اکیدر پس از وفات پیامبر(ص) از پرداخت [[زکات]] یا [[جزیه]] سرپیچید و سرانجام وقتی [[خالد بن ولید]] از [[عراق]] به سوی [[شام]] می‌رفت، بار دیگر اکیدر را محاصره کرد و این بار او کشته شد.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج‏۲، ص۴۸۸؛ ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج‏۱، ۱۳۵.</ref>