۱۶٬۹۷۲
ویرایش
مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
برچسب نیازمند منبع
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (برچسب نیازمند منبع) |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| مدفن =[[مسجد کوفه]] | | مدفن =[[مسجد کوفه]] | ||
| از یاران =انتقام از عاملان واقعه کربلا | | از یاران =انتقام از عاملان واقعه کربلا | ||
| فعالیت‌ها = قیام علیه امویان، حمایت از مسلم بن عقیل | | فعالیت‌ها = قیام علیه امویان، حمایت از [[مسلم بن عقیل]] | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
=== مختار خونخواه اهل‌بیت بود=== | === مختار خونخواه اهل‌بیت بود=== | ||
[[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده بلکه برای خونخواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها بوده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> همچنین [[نجم‌الدین طبسی]] معتقد است که اتهامات به مختار نتیجه جو ضد مختاری بوده که [[بنی‌امیه]] آن را ساختند. وی طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را به نوعی تأیید اقدامات او در قبال قتل قاتلان امام حسین(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی].</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی|ابن‌نما حلی]] بر این عقیده است دعای خیر امام سجاد(ع) برای مختار دلیلی است بر اینکه او نزد امام سجاد(ع) از پاکان و خوبان به شمار می‌آمده است.<ref> مجلسی، بحار | [[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده بلکه برای خونخواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها بوده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> همچنین [[نجم‌الدین طبسی]] معتقد است که اتهامات به مختار نتیجه جو ضد مختاری بوده که [[بنی‌امیه]] آن را ساختند. وی طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را به نوعی تأیید اقدامات او در قبال قتل قاتلان امام حسین(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی].</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی|ابن‌نما حلی]] بر این عقیده است دعای خیر امام سجاد(ع) برای مختار دلیلی است بر اینکه او نزد امام سجاد(ع) از پاکان و خوبان به شمار می‌آمده است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۳۴۶.</ref> | ||
[[عبدالله مامقانی]] مختار را شیعه امامی دانسته گرچه وثاقتش ثابت نیست.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> به گفته او، [[علامه حلی]] نیز در قسمت اول کتاب خود از مختار یاد کرده است او کسی که غیرامامی باشد حتی اگر از نظر [[وثاقت]] و مدح به سرحد کمال رسیده باشد را در کتابش نیاورده است.<ref> مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> | [[عبدالله مامقانی]] مختار را شیعه امامی دانسته گرچه وثاقتش ثابت نیست.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> به گفته او، [[علامه حلی]] نیز در قسمت اول کتاب خود از مختار یاد کرده است او کسی که غیرامامی باشد حتی اگر از نظر [[وثاقت]] و مدح به سرحد کمال رسیده باشد را در کتابش نیاورده است.<ref> مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> | ||
===مختار قدرت‌طلب بود=== | ===مختار قدرت‌طلب بود=== | ||
برخی معتقدند از مجموعه قرائن و سوابق مختار به دست می‌آید که او شخصیت مثبتی نیست و قیام او برای کسب قدرت و حکومت بوده است. | برخی معتقدند از مجموعه قرائن و سوابق مختار به دست می‌آید که او شخصیت مثبتی نیست و قیام او برای کسب قدرت و حکومت بوده است.{{مدرک}}همچنین همکاری او با مسلم بن عقیل را به خاطر اشتراک در هدف قلمداد کرده‌اند نه اشتراک در عقیده. بر اساس این دیدگاه، مختار معیارهای شیعه عقیدتی را ندارد و قیام او قیام شیعی به شمار نمیآید.{{مدرک}} برخی از پژوهشگران تاریخ نیز معتقدند مختار فردی جاه‌طلب بوده اما به اهل‌بیت(ع) محبت داشت. بر اساس این دیدگاه مختار امام سجاد(ع) را به عنوان امام قبول نداشته و محمد بن حنفیه را نیز به عنوان انسانی نجات‌بخش و امام سیاسی مطرح کرده بود. به تعبیری دیگر مختار از اهل‌بیت(ع) استفاده ابزاری نموده و قصد داشته از طریق اهل‌بیت(ع) به اهداف خود دست یابد.{{مدرک}} | ||
=== مختار شیعه بود اما در انتقام زیاده‌روی کرد=== | === مختار شیعه بود اما در انتقام زیاده‌روی کرد=== | ||
[[مهدی پیشوایی]] اعتقاد مختار به ائمه را بیشتر از اعتقاد شیعه سیاسی دانسته و قیام مختار را قیامی شیعی قلمداد کرده که به جهت اعتقادات خود دست به قیام زده اما در عین حال شخصیت مختار را خالی از جاه‌طلبی ندانسته و در برخی موارد افراط‌کاریی‌هایی هم داشته است. | [[مهدی پیشوایی]] اعتقاد مختار به ائمه را بیشتر از اعتقاد شیعه سیاسی دانسته و قیام مختار را قیامی شیعی قلمداد کرده که به جهت اعتقادات خود دست به قیام زده اما در عین حال شخصیت مختار را خالی از جاه‌طلبی ندانسته و در برخی موارد افراط‌کاریی‌هایی هم داشته است.{{مدرک}} [[یعقوب جعفری]] نیز مختار را [[شیعه]] واقعی دانسته که اصل هدف و عقیده او خوب بوده است اما در انتقام زیاده‌روی کرده و منشأ این زیاده‌روی را روحیه تندروی او دانسته است.{{مدرک}} [[محمدهادی یوسفی غروی]] نیز مختار را مسلمانی قدرت‌طلب و سیاسی معرفی کرده و اقدامات او را مورد تأیید ندانسته است با این حال معتقد است به سبب آنکه ائمه(ع) بر مختار ترحم کرده‌اند نمی‌توان او را اهل عذاب دانست.{{مدرک}} | ||
=== خودداری از قضاوت درباره مختار=== | === خودداری از قضاوت درباره مختار=== | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
===دیدگاه علمای اهل‌سنت=== | ===دیدگاه علمای اهل‌سنت=== | ||
در برخی از منابع اهل سنت نسبت‌هایی همچون ناصبی و دروغگویی به مختار داده شده است روایتی به پیامبر(ص) منسوب است که از ثقیف کَذّاب و جنایتکاری به وجود خواهد آمد. این روایت را [[اسماء دختر ابوبکر]] مادر [[عبدالله بن زبیر]] روایت کرده است.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۰۹.</ref> گفته شده منظور از کذّاب در این روایت، مختار است،<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۰۹.</ref> البته در این روایت نام مختار نیامده است و نام او توسط راوی اضافه شده است همچنین با روایات دیگری که در آنها مصداق | در برخی از منابع اهل سنت نسبت‌هایی همچون ناصبی و دروغگویی به مختار داده شده است روایتی به پیامبر(ص) منسوب است که از ثقیف کَذّاب و جنایتکاری به وجود خواهد آمد. این روایت را [[اسماء دختر ابوبکر]] مادر [[عبدالله بن زبیر]] روایت کرده است.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۰۹.</ref> گفته شده منظور از کذّاب در این روایت، مختار است،<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۰۹.</ref> البته در این روایت نام مختار نیامده است و نام او توسط راوی اضافه شده است همچنین با روایات دیگری که در آنها مصداق دروغگو و جنایتکار افراد دیگری ذکر شده است تعارض دارد.<ref>[https://www.valiasr-aj.com/lib/mokhtar/12.htm#_Toc287980721 «فصل دوم: بررسي مطالب مطرح شده بر ضد مختار در كتب اهل‌سنت»]، مؤسسه تحقیقاتی ولی‌عصر.</ref> بنا بر گزارشی [[حجاج بن یوسف]]، مردم را به [[لعن]] [[حضرت علی(ع)]] و مختار امر می‌کرد.<ref> نگاه کنید به ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۶، ص۱۶۸.</ref>مقریزی نیز مختار را جزء [[خوارج]] می‌داند.<ref> مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱۴، ص۱۵۷.</ref> | ||
==همسرو فرزندان== | ==همسرو فرزندان== | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
ابوالحکم،<ref> ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۷، ص۱۰۵.</ref>جبر،<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref>امیة،<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref> بلال<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۵۶۸.</ref> و عمر (والی ری توسط [[ابومسلم خراسانی]])<ref> اخبار الدولة العباسیة، ص۲۶۲.</ref>دیگر فرزندان وی بودند. | ابوالحکم،<ref> ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۷، ص۱۰۵.</ref>جبر،<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref>امیة،<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref> بلال<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۵۶۸.</ref> و عمر (والی ری توسط [[ابومسلم خراسانی]])<ref> اخبار الدولة العباسیة، ص۲۶۲.</ref>دیگر فرزندان وی بودند. | ||
==درگذشت== | ==درگذشت و آرامگاه== | ||
مختار پس از ۱۸ ماه حکومت در [[۱۴ رمضان]]<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج۶، ص۶۸.</ref> [[سال ۶۷ هجری قمری|سال۶۷ق]] در ۶۷سالگی به دست [[مصعب بن زبیر]] کشته شد.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ج۴، ص۳۴۷.</ref> به دستور مصعب دست مختار را بریدند و به دیوار [[مسجد کوفه]] کوبیدند. هنگامی که [[حجاج بن یوسف ثقفی]] بر کوفه مسلط شد دستور داد آن را [[دفن]] کردند.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۱۱۰.</ref> مزار مختار در کنار مسجد کوفه است و در کتاب [[المزار شهید اول]] زیارتنامه‌ای برای او ذکر شده است.<ref>شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۴.</ref> | مختار پس از ۱۸ ماه حکومت در [[۱۴ رمضان]]<ref>ابن‌جوزی، المنتظم، ج۶، ص۶۸.</ref> [[سال ۶۷ هجری قمری|سال۶۷ق]] در ۶۷سالگی به دست [[مصعب بن زبیر]] کشته شد.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ج۴، ص۳۴۷.</ref> به دستور مصعب دست مختار را بریدند و به دیوار [[مسجد کوفه]] کوبیدند. هنگامی که [[حجاج بن یوسف ثقفی]] بر کوفه مسلط شد دستور داد آن را [[دفن]] کردند.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۱۱۰.</ref> مزار مختار در کنار [[مسجد کوفه]] است و در کتاب [[المزار شهید اول]] زیارتنامه‌ای برای او ذکر شده است.<ref>شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۲۸۴.</ref> | ||
==آثار درباره مختار== | ==آثار درباره مختار== | ||
{{اصلی|فهرست کتاب‌های درباره مختار ثقفی}} | {{اصلی|فهرست کتاب‌های درباره مختار ثقفی}} | ||
| خط ۱۹۱: | خط ۱۹۱: | ||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | ||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | ||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل--> | | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | ||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | ||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | ||