مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اصلی|قیام مختار}}

مختار در سال ۶۶ق به خونخواهی [[امام حسین(ع)]] قیام کرد. شیعیان کوفه نیز وی را همراهی کردند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۷.</ref> او در قیامش از دو شعار [[یا لثارات الحسین]] و [[یا منصور امت|یا منصور اَمِت]] استفاده کرد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج‌۶، ص۳۹۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج‌۶، ص۲۰.</ref> مختار در این قیام تعدادی از عاملان واقعه کربلا همچون [[شمر بن ذی‌الجوشن]]، [[خولی بن یزید]]، [[عمر بن سعد]] و [[عبیدالله بن زیاد]] را به قتل رساند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۷.</ref> و سر [[عبیدالله بن زیاد]] و [[عمر بن سعد]] را به [[مدینه]] نزد امام سجاد(ع) فرستاد.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref>

==رابطه با امام سجاد(ع)==

درباره رابطه امام سجاد(ع) با مختار گزارش‌ها متفاوت است، بر پایه روایتی که در رجال کشی نقل شده مختار ۲۰۰۰۰ دینار برای امام چهارم فرستاد و او با آن خانه [[عقیل بن ابی‌طالب]] و سایر [[بنی‌هاشم]] که مخروبه شده بود را بازسازی کرد. همچنین پس از آنکه مختار سخنانی را آشکار کرد چهل هزار دینار برای امام سجاد فرستاد اما او آنها را برگرداند.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۸.</ref> او همچنین کنیزی (مادر [[زید بن علی]]) را که ۳۰۰۰۰ درهم خریده بود به [[امام سجاد(ع)]] هدیه کرد.<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دار المعرفه، ص۱۲۴.</ref> بر پایه روایتی دیگر گروهی از سران کوفه نزد امام سجاد(ع) رفتند و درباره مأموریت مختار پرسیدند، امام چهارم آنان را به محمد بن حنفیه ارجاع داد و فرمود:‌ ای عمو اگر غلامی زنگی به ما اهل‌بیت تعصب بورزند بر مردم واجب است او را یاری کنند، در این باره هر چه می‌خواهی انجام ده، من تو را در این امر نماینده قرار دادم.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ج‌۴۵، ص۳۶۵.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی |آیت‌الله خویی]]<ref> خویی، معجم الرجال، ج۱۸، ص۱۰۰.</ref> و [[عبدالله مامقانی|مامقانی]]<ref> مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> [[قیام مختار]] را با اذن امام زین‌العابدین(ع) می‌دانند.

*از امام باقر(ع) نقل شده که امام سجاد(ع) فرستادگان مختار را به حضور نپذیرفته و هدایای وی را پس فرستاد و وی را کَذّاب خواند. مامقانی این واکنش امام سجاد(ع) را به دلیل خوف از [[عبدالملک بن مروان]] و [[تقیه]] دانسته است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۵.</ref>

*امام صادق(ع): مختار بر امام سجاد(ع) دروغ می‌بست.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۵.</ref> به گفته آیت‌الله خویی این حدیث از نظر سندی ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۹۶.</ref>

آیت‌الله خویی پس از ذکر روایات مدح و ذم، روایات مدح را ترجیح داده است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۹۴.</ref> همچنین این ترجیح به [[سید ابن طاووس]] نیز نسبت داده شده است.<ref> مقامانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۰۶.</ref>  

[[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده بلکه برای خونخواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها بوده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> همچنین [[نجم‌الدین طبسی]] معتقد است که اتهامات به مختار نتیجه جو ضد مختاری بوده که [[بنی‌امیه]] آن را ساختند. وی طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را به نوعی تأیید کارهای او در قبال قتل قاتلان امام حسین‌(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی]</ref>

[[عبدالله مامقانی]] مختار را شیعه امامی دانسته گرچه وثاقتش ثابت نیست.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref> به گفته او، [[علامه حلی]] نیز در قسمت اول کتاب خود از مختار یاد کرده است او کسی که غیرامامی باشد حتی اگر از نظر [[وثاقت]] به حد اعلی و در مدح به سرحد کمال رسیده باشد را در کتابش نیاورده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref>  

==همسرو فرزندان==

==آثار درباره مختار==

درباره مختار آثار زیادی نوشته شده است برخی از آنها عبارتند از:

*طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.

*طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۴۰۷ق.

*غلامعلی و غریب، مهدی و مجتبی، «مختار ثقفی در گستره آثار رجالیان»، مجله حدیث اندیشه، سال پنجم و ششم، شماره ۱۰-۱۱.

*کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفة الرجال، تلخیص محمد بن حسن طوسی، تصحیح حسن مصطفوی، ۱۴۰۹ق.