پرش به محتوا

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
| طول عمر = اختلافی: نظر رایج [[شیعه]]: ۱۸ سال
| طول عمر = اختلافی: نظر رایج [[شیعه]]: ۱۸ سال
}}
}}
'''فاطِمه(س)''' مشهور به '''فاطمه زهرا''' (۵ بعثت -[[سال ۱۱ هجری قمری|۱۱ق]])، دختر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه کبری(س)]] و همسر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] است. او یکی از [[پنج‌تن|پنج‌تن آل‌عبا]] ([[اصحاب کساء]]) است که [[امامیه|شیعیانِ دوازده امامی]] آنها را [[معصوم]] می‌دانند. [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام دوم]] و [[امام حسین علیه السلام|سوم شیعیان]]، [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] و [[ام‌کلثوم دختر امام علی(ع)|ام‌کلثوم]] از فرزندان او هستند. زهرا، [[بتول|بَتول]]، [[سیدة نساء العالمین]] از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب وی]] و [[ام ابیها|اُمّ اَبیها]] کنیه مشهور او است. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر(ص) در روز [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله با مسیحیان نجران]] بوده است.
'''فاطِمه(س)''' مشهور به '''فاطمه زهرا''' (۵ بعثت -[[سال ۱۱ هجری قمری|۱۱ق]])، دختر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه کبری(س)]] و همسر [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] است. او یکی از [[پنج‌تن|پنج‌تن آل‌عبا]] ([[اصحاب کساء]]) است که [[امامیه|شیعیانِ دوازده امامی]] آنها را [[معصوم]] می‌دانند. [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام دوم]] و [[امام حسین علیه السلام|سوم شیعیان]]، [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب(س)]] و [[ام‌کلثوم دختر امام علی(ع)|ام‌کلثوم]] از فرزندان او هستند. زهرا، [[بتول|بَتول]]، [[سیدة نساء العالمین]] (برترین زن در دو عالم) از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب وی]] و [[ام ابیها|اُمّ اَبیها]] (مادر پدرش) کنیه مشهور او است. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر(ص) در روز [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|مباهله با مسیحیان نجران]] بوده است.


[[سوره کوثر]]، [[آیه تطهیر]]، [[آیه مودت]] و [[آیه اطعام]] و [[حدیث|احادیثی]] چون [[حدیث بضعه|حدیث بَضعه]] در [[فضایل حضرت فاطمه(س)|شأن و فضیلت فاطمه]] نازل و نقل شده‌اند. در روایات آمده است که پیامبر(ص)، فاطمه(س) را [[سیدة نساء العالمین|برترین زن در دو عالم]] معرفی کرده و خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی [[خدا|خداوند]] دانسته است.
[[سوره کوثر]]، [[آیه تطهیر]]، [[آیه مودت]] و [[آیه اطعام]] و [[حدیث|احادیثی]] چون [[حدیث بضعه|حدیث بَضعه]] در [[فضایل حضرت فاطمه(س)|شأن و فضیلت فاطمه]] نازل و نقل شده‌اند. در روایات آمده است که پیامبر(ص)، فاطمه(س) را برترین زن در دو عالم معرفی کرده و خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی [[خدا|خداوند]] دانسته است.


درباره دوران کودکی و نوجوانی فاطمه(س) گزارش‌های کمی وجود دارد. از این دوران فقط گزارش‌هایی درباره همراهی او با پیامبر در مقابل خشونت‌های [[مشرکان]]، حضور او در [[شعب ابی‌طالب]] و [[هجرت به مدینه]] همراه امام علی(ع) نقل شده است.
درباره دوران کودکی و نوجوانی فاطمه(س) گزارش‌های کمی وجود دارد. از این دوران فقط گزارش‌هایی درباره همراهی او با پیامبر(ص) در مقابل خشونت‌های [[مشرکان]]، حضور او در [[شعب ابی‌طالب]] و [[هجرت به مدینه]] همراه امام علی(ع) نقل شده است.


فاطمه(س) در [[سال دوم هجرت]] با امام علی(ع) [[ازدواج]] کرد. انجام فعالیت‌های اجتماعی و همراهی با پیامبر اسلام(ص) در برخی از جنگ‌ها از جمله [[فتح مکه]] از جمله کارهای او بعد از هجرت بود.
فاطمه(س) در [[سال دوم هجرت]] با امام علی(ع) [[ازدواج]] کرد. انجام فعالیت‌های اجتماعی و همراهی با پیامبر اسلام(ص) در برخی از جنگ‌ها از جمله [[فتح مکه]] از جمله کارهای او بعد از هجرت بود.
   
   
فاطمه(س) در [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|ماجرای سقیفه]] ضمن مخالفت با اقدام شورای سقیفه، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلافت ابوبکر]] را غاصبانه خواند و با او [[بیعت]] نکرد. او در جریان [[ماجرای فدک|مصادره فدک]] و دفاع از [[خلافت امام علی(ع)]] خطبه‌ای خواند که به [[خطبه فدکیه]] معروف است. وی اندکی پس از رحلت پیامبر(ص) و در جریان [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|هجوم مأموران ابوبکر به خانه‌اش]]، آسیب دید، در بستر بیماری افتاد و پس از مدت کوتاهی در [[۳ جمادی‌الثانی]] [[سال ۱۱ هجری قمری]] در [[مدینه]] به [[شهادت حضرت زهرا|شهادت]] رسید. پیکر دختر پیامبر(ص) به سفارش خودش، [[تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س)|شبانه و مخفیانه دفن شد]] و [[محل دفن حضرت فاطمه(س)|قبرش]] هیچ‌گاه مشخص نشد.  
فاطمه(س) در [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|ماجرای سقیفه]] ضمن مخالفت با اقدام شورای سقیفه، [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|خلافت ابوبکر]] را غاصبانه خواند و با او [[بیعت]] نکرد. او در جریان [[ماجرای فدک|مصادره فدک]] و دفاع از [[خلافت امام علی(ع)]] خطبه‌ای خواند که به [[خطبه فدکیه]] معروف است. وی اندکی پس از رحلت پیامبر(ص) و در جریان [[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|هجوم طرفداران ابوبکر به خانه‌اش]]، آسیب دید، در بستر بیماری افتاد و پس از مدت کوتاهی در [[۳ جمادی‌الثانی]] [[سال ۱۱ هجری قمری]] در [[مدینه]] به [[شهادت حضرت زهرا|شهادت]] رسید. پیکر دختر پیامبر(ص) به سفارش خودش، شبانه و مخفیانه [[تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س)|تشییع و دفن]] شد و [[محل دفن حضرت فاطمه(س)|قبرش]] هیچ‌گاه مشخص نشد.  


[[تسبیحات حضرت زهرا(س)]]، [[مصحف فاطمه]]، [[خطبه فدکیه]] بخشی از میراث معنوی فاطمه است. مصحف فاطمه(س) کتابی است شامل سخنانی که [[فرشته]] الهی به او الهام کرده و امام علی(ع) آنها را نوشته است. این صحیفه بنابر روایات، در دست [[امامان شیعه|امامان]] بوده و هم‌اکنون در دست [[امام زمان(عج)]] است.
[[تسبیحات حضرت زهرا(س)]]، [[مصحف فاطمه]]، [[خطبه فدکیه]] بخشی از میراث معنوی فاطمه است. مصحف فاطمه(س) کتابی است شامل سخنانی که [[فرشته|فرشته الهی]] به او [[الهام]] کرده و امام علی(ع) آنها را نوشته است. این صحیفه بنابر روایات، در دست [[امامان شیعه|امامان]] بوده و هم‌اکنون در دست [[امام زمان(عج)]] است.


شیعیان، فاطمه(س) را الگوی خود می‌دانند و در سالروز [[شهادت حضرت فاطمه(س)|شهادت وی]] که به [[ایام فاطمیه]] مشهور است، [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. در [[ایران]] سالروز ولادت فاطمه(س) ([[۲۰ جمادی‌الثانی]])، روز زن و مادر نامگذاری شده و نام فاطمه و زهرا جزء بیشترین نام‌ها برای دختران است.
شیعیان، فاطمه(س) را الگوی خود می‌دانند و در سالروز [[شهادت حضرت فاطمه(س)|شهادت وی]] که به [[ایام فاطمیه]] مشهور است، [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. در [[ایران]] سالروز ولادت فاطمه(س) ([[۲۰ جمادی‌الثانی]])، روز زن و مادر نامگذاری شده و نام فاطمه و زهرا جزو بیشترین نام‌ها برای دختران است.


آثاری که راجع به فاطمه زهرا(س) تألیف یا جمع‌آوری شده، می‌توان به سه دسته مُسنَدنگاری، مَنقَبَت‌نگاری و زندگینامه‌نویسی تقسیم کرد.
آثاری که راجع به فاطمه زهرا(س) تألیف یا جمع‌آوری شده، می‌توان به سه دسته مُسنَدنگاری، مَنقَبَت‌نگاری و زندگینامه‌نویسی تقسیم کرد.
خط ۴۶: خط ۴۶:
فاطمه(س) آخرین فرزند [[پیامبر(ص)]] و [[خدیجه(س)]] است.<ref>نگاه کنید به: صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴؛ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰.</ref> به اتفاق مورخان، فاطمه در [[مکه]] و در منزل خدیجه در محلی به نام زُقاق (کوچه، گذرگاه) العطّارین و زُقاق الحجر در نزدیکی [[مسعی|مَسعی]] به دنیا آمد.<ref>بتنونی، الرحلة الحجازیة، المکتبة الثقافیة الدینیه، ص۱۲۸.</ref>  
فاطمه(س) آخرین فرزند [[پیامبر(ص)]] و [[خدیجه(س)]] است.<ref>نگاه کنید به: صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ص۴۰۴؛ ابن‌هشام، سیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۱۹۰.</ref> به اتفاق مورخان، فاطمه در [[مکه]] و در منزل خدیجه در محلی به نام زُقاق (کوچه، گذرگاه) العطّارین و زُقاق الحجر در نزدیکی [[مسعی|مَسعی]] به دنیا آمد.<ref>بتنونی، الرحلة الحجازیة، المکتبة الثقافیة الدینیه، ص۱۲۸.</ref>  
===تولد و دوران کودکی===
===تولد و دوران کودکی===
بر اساس دیدگاه رایج [[شیعه|شیعیان]]، حضرت فاطمه(س) در [[سال ۵ بعثت]] مشهور به [[سنه احقافیه|سَنَه اَحقافیه]] (سال نزول [[سوره احقاف]])<ref>جمعی از محققین، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ‏‫۱۳۹۴ش، ج۱، ص۲۴۴۳.</ref> متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۵۸؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۹۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، قم، شریف الرضی، ص۱۴۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۰؛ ابن‌شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۱۳۲.</ref> [[شیخ مفید]] و [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]] [[سال دوم بعثت]] را زمان تولد فاطمه(س) دانسته‌اند.<ref> مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۵۴؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۳ق، ص۵۱۲.</ref> طبق دیدگاه رایج [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، ولادت فاطمه(س) پنج سال پیش از [[مبعث]] بود.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۱، ص۱۳۳. ج۸، ص۱۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۰۳؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۹.</ref>  
بر اساس دیدگاه رایج [[شیعه|شیعیان]]، حضرت فاطمه(س) در [[سال ۵ بعثت]] مشهور به [[سنه احقافیه|سَنَه اَحقافیه]] (سال نزول [[سوره احقاف]])<ref>جمعی از محققین، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ‏‫۱۳۹۴ش، ج۱، ص۲۴۴۳.</ref> متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۵۸؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۹۳؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، قم، شریف الرضی، ص۱۴۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۰؛ ابن‌شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۱۳۲.</ref> [[شیخ مفید]] و [[ابراهیم بن علی عاملی کفعمی|کفعمی]] [[سال دوم بعثت]] را زمان تولد فاطمه(س) دانسته‌اند.<ref> مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۵۴؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۳ق، ص۵۱۲.</ref> طبق دیدگاه رایج [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، ولادت فاطمه(س) پنج سال پیش از [[مبعث]] بود.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۱، ص۱۳۳. ج۸، ص۱۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۰۳؛ ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۹۹.</ref>  


در منابع [[شیعه]]، روز تولد فاطمه(س) [[۲۰ جمادی‌الثانی]] ذکر شده است.<ref> مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۵۴؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۹۳.</ref>[[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] در روایتی فرمود وقتی فاطمه(س)متولد شد، خدا به فرشته‏ای وحی کرد و به وسیلۀ آن مَلَک، زبان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد]] را به سخن در آورد و آن حضرت، مولود را «فاطمه» نامید. سپس [خداوند] فرمود: من تو را با دانش [از دیگر زنان یا از جهل جدا کردم] و تو را از ناپاکی جدا نمودم. سپس امام باقر(ع) فرمود: به خدا قسم، خداوند او را در میثاق (عهد الست و عالم ذر) به علم و دانش جدا نمود و از ناپاکی برکنار داشت. <ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۰.</ref> {{یادداشت|قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (ع) وَ اللهِ لَقَدْ فَطَمَهَا اللهُ بِالْعِلْمِ وَ عَنِ الطَّمْثِ فِی الْمِیثَاقِ.}}
در منابع شیعه، روز تولد فاطمه(س) [[۲۰ جمادی‌الثانی]] ذکر شده است.<ref> مفید، مسارالشریعه، ۱۴۱۴ق، ص۵۴؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۷۹۳.</ref> بنا به روایتی که از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است این نامگذاری از جانب خدا صورت گرفته است. در ادامه این روایت درباره این نامگذاری آمده است که خداوند او را در میثاق {{یادداشت|عهد الست و عالم ذر}} به علم جدا نمود و از ناپاکی برکنار داشت.<ref>کلینی، کافی،۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۰.</ref>


از زندگی فاطمه در کودکی و نوجوانی گزارش‌های تاریخی کمی وجود دارد.<ref>[http://mehrkhane.com/fa/news/6613 آیا زن مسلمان امروزی می‌تواند از حضرت زهرا(س) الگو بگیرد؟]، پایگاه خبری تحلیلی مهرخانه.</ref> بر اساس گزارش‌های تاریخی، پس از آشکار شدن دعوت پیامبر، فاطمه در برخی موارد شاهد خشونت‌های [[شرک|مشرکان]] علیه پدرش بود. علاوه بر این، سه سال از دوران کودکی فاطمه، در [[شعب ابی‌طالب|شِعب ابی‌طالب]] و تحت فشارهای اقتصادی و اجتماعی مشرکان علیه [[بنی‌هاشم]] و پیروان پیامبر اسلام گذشت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۳.</ref> فاطمه همچنین در کودکی، مادر خود خدیجه و عمو و حامی مهم پدرش، [[ابوطالب]] را از دست داد.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۳۵.</ref> تصمیم [[قریش]] برای قتل پیامبر(ص)<ref>ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بیروت، ج۱، ص۳۶۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۱، ص۱۶۳.</ref> خروج شبانه پیامبر از [[مکه]] و [[هجرت به مدینه]]، و هجرت فاطمه به [[مدینه]] همراه با علی(ع) و برخی از زنان، مهم‌ترین رخدادهای کودکی زهرا(س) بوده است.<ref>محقق سبزواری، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ۱۳۵۹ش، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref>
از زندگی فاطمه در کودکی و نوجوانی گزارش‌های تاریخی کمی وجود دارد.<ref>[http://mehrkhane.com/fa/news/6613 آیا زن مسلمان امروزی می‌تواند از حضرت زهرا(س) الگو بگیرد؟]، پایگاه خبری تحلیلی مهرخانه.</ref> بر اساس گزارش‌های تاریخی، پس از آشکار شدن دعوت پیامبر، فاطمه در برخی موارد شاهد خشونت‌های [[شرک|مشرکان]] علیه پدرش بود. علاوه بر این، سه سال از دوران کودکی فاطمه، در [[شعب ابی‌طالب|شِعب ابی‌طالب]] و تحت فشارهای اقتصادی و اجتماعی مشرکان علیه [[بنی‌هاشم]] و پیروان پیامبر اسلام گذشت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۳.</ref> فاطمه همچنین در کودکی، مادر خود خدیجه و عمو و حامی مهم پدرش، [[ابوطالب]] را از دست داد.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۳۵.</ref> تصمیم [[قریش]] برای قتل پیامبر(ص)<ref>ابن حنبل، مسند احمد بن حنبل، بیروت، ج۱، ص۳۶۸؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۱، ص۱۶۳.</ref> خروج شبانه پیامبر از [[مکه]] و [[هجرت به مدینه]]، و هجرت فاطمه به [[مدینه]] همراه با علی(ع) و برخی از زنان، مهم‌ترین رخدادهای کودکی زهرا(س) بوده است.<ref>محقق سبزواری، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ۱۳۵۹ش، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref>