۱۷٬۱۸۷
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←جستارهای وابسته) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش مطلب و منبع) |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
==معرفی اجمالی== | ==معرفی اجمالی== | ||
بقعه مبارکه به معنای قطعهزمینی با[[برکت]]، اصطلاحی [[قرآن|قرآنی]] است که تنها یک بار در [[قرآن]] مورد اشاره قرار گرفته است.<ref>حیدری، | بقعه مبارکه به معنای قطعهزمینی با[[برکت]]، اصطلاحی [[قرآن|قرآنی]] است که تنها یک بار در [[قرآن]] مورد اشاره قرار گرفته است.<ref>حیدری، «بقعه مبارکه»، ج۵، ص۶۱۲.</ref> هنگامی که موسی(ع) شبانه از [[مدین|مَدین]] عازم [[مصر]] بود، آتشی از جانب [[طور سینا]] نظر او را جلب کرد و به سوی آن رهسپار شد.<ref>رک: مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۳۱۵.</ref> طبق [[آیه]] ۳۰ [[سوره قصص]] «پس چون به آن [آتش] رسید از جانب راست وادی (یا از وادی ایمن) در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد که ای موسی! منم من خداوند پروردگار جهانیان». در این هنگام بود که خداوند موسی(ع) را به پیامبری برگزید و [[معجزه]] عصا و [[ید بیضا]] را به او داد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۷۵ـ۷۷.</ref> | ||
==موقعیت مکانی== | ==موقعیت مکانی== | ||
جریان سخن گفتن خداوند با موسی (ع) در چند موضع دیگر در قرآن اشاره شده است. در [[سوره طه]] و [[سوره نازعات|نازعات]] مکانی که موسی(ع) ندای الهی را شنید، «وادی مقدس طوی» نامیده شده است.<ref>سوره طه، آیه۱۱ـ۱۲، سوره نازعات، آیه ۱۶.</ref> جایی که به جهت مقدس بودنش خداوند به موسی(ع) فرمود کفش از پا در بیاورد.<ref>سوره طه، آیه۱۲.</ref> از همین رو مفسران بقعه مبارکه و وادی مقدس طوی را که همان وادی ایمن است یکی دانستهاند.<ref>فیض کاشانی، الاصفی فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۰۲.</ref> این مکان در جنوب صحرای سینا واقع است و هنگام رفتن به [[مصر]] از سوی [[مدین (شهر)|مدین]] در سمت راست [[کوه طور]] قرار دارد.<ref>حیدری، | جریان سخن گفتن خداوند با موسی (ع) در چند موضع دیگر در قرآن اشاره شده است. در [[سوره طه]] و [[سوره نازعات|نازعات]] مکانی که موسی(ع) ندای الهی را شنید، «وادی مقدس طوی» نامیده شده است.<ref>سوره طه، آیه۱۱ـ۱۲، سوره نازعات، آیه ۱۶.</ref> جایی که به جهت مقدس بودنش خداوند به موسی(ع) فرمود کفش از پا در بیاورد.<ref>سوره طه، آیه۱۲.</ref> از همین رو مفسران بقعه مبارکه و وادی مقدس طوی را که همان وادی ایمن است یکی دانستهاند.<ref>فیض کاشانی، الاصفی فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۰۲.</ref> این مکان در جنوب صحرای سینا واقع است و هنگام رفتن به [[مصر]] از سوی [[مدین (شهر)|مدین]] در سمت راست [[کوه طور]] قرار دارد.<ref>حیدری، «بقعه مبارکه»، ج۵، ص۶۱۳.</ref> | ||
اما در برخی از روایات منظور از بقعه مبارکه سرزمین [[کربلا]] دانسته شده است. این روایات که در [[کامل الزیارات]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۴۸ـ۴۹.</ref> و [[تهذیب الاحکام]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۸.</ref> نقل گردیده عبارت (شاطی الوادی الایمن) در آیه را به «[[فرات]]» و بقعه مبارکه را به «کربلا» تأویل کردهاند. [[فیض کاشانی]] به این روایت اشاره کرده<ref>فیض کاشانی، الاصفی فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۲۷.</ref> و در [[البرهان فی تفسیر القرآن]]<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۲۶۵.</ref> و بحار الانوار<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۵.</ref> نیز ذکر شدهاند.برخی از نویسندگان این دیدگاه را برخلاف صریح آیه دانستهاند.<ref>حیدری، | اما در برخی از روایات منظور از بقعه مبارکه سرزمین [[کربلا]] دانسته شده است. این روایات که در [[کامل الزیارات]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۴۸ـ۴۹.</ref> و [[تهذیب الاحکام]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۸.</ref> نقل گردیده عبارت (شاطی الوادی الایمن) در آیه را به «[[فرات]]» و بقعه مبارکه را به «کربلا» تأویل کردهاند. [[فیض کاشانی]] به این روایت اشاره کرده<ref>فیض کاشانی، الاصفی فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۹۲۷.</ref> و در [[البرهان فی تفسیر القرآن]]<ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۲۶۵.</ref> و بحار الانوار<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۵.</ref> نیز ذکر شدهاند.برخی از نویسندگان این دیدگاه را برخلاف صریح آیه دانستهاند.<ref>حیدری، «بقعه مبارکه»، ج۵، ص۶۱۴.</ref> در برخی از زیارتنامههای [[امامان]] نیز از مدفن ایشان به عنوان بقعه مبارکه یاد شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ۱۶۰ـ۱۶۱، ج۱۰۷، ص۱۵۲.</ref> | ||
==مبارک بودن بقعه== | ==مبارک بودن بقعه== | ||
اغلب مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] علت مبارک خواندن بقعه را سخن گفتن خدا با موسی(ع) در آنجا و برگزیدن او به پیامبری دانستهاند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۳۹۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۹۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲؛ ابن جوزی، زادالمسیر، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۳۸۳.</ref> [[علامه طباطبایی]] بر این باور است که مبارک بودن این بقعه به علت سخن گفتن خدا با موسی است و از این راه شرافت یافته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲.</ref> اما برخی وجود انبوهی از درختان و میوهها را مایه مبارکی بقعه یاد شده دانستهاند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۳۹۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] میگوید این مکان همان بقعهای است که خدا به موسی امر فرمود کفش خود را از پای در بیاورد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۹۲.</ref> [[علامه طباطبایی]] نیز قداست و شرافت بقعه را علت امر خداوند به موسی(ع) برای از پای در آوردن کفش میداند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲.</ref> صاحب [[التبیان فی تفسیر القرآن]] بر اساس روایتی از [[امام علی (ع)]] دلیل این امر خداوند به موسی(ع) را دریافت برکت بقعه توسط موسی میداند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۱۶۴.</ref> از طرفی نیز در آوردن کفش از پا نهایت تواضع برای دریافت پیام [[رسالت]] ارزیابی شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۱۶۸.</ref> | اغلب مفسران [[شیعه]] و [[سنی]] علت مبارک خواندن بقعه را سخن گفتن خدا با موسی(ع) در آنجا و برگزیدن او به پیامبری دانستهاند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۳۹۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۹۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲؛ ابن جوزی، زادالمسیر، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۳۸۳.</ref> [[علامه طباطبایی]] بر این باور است که مبارک بودن این بقعه به علت سخن گفتن خدا با موسی است و از این راه شرافت یافته است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲.</ref> اما برخی وجود انبوهی از درختان و میوهها را مایه مبارکی بقعه یاد شده دانستهاند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۳۹۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] میگوید این مکان همان بقعهای است که خدا به موسی امر فرمود کفش خود را از پای در بیاورد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۹۲.</ref> [[علامه طباطبایی]] نیز قداست و شرافت بقعه را علت امر خداوند به موسی(ع) برای از پای در آوردن کفش میداند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲.</ref> صاحب [[التبیان فی تفسیر القرآن]] بر اساس روایتی از [[امام علی (ع)]] دلیل این امر خداوند به موسی(ع) را دریافت برکت بقعه توسط موسی میداند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۷، ص۱۶۴.</ref> از طرفی نیز در آوردن کفش از پا نهایت تواضع برای دریافت پیام [[رسالت]] ارزیابی شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۱۶۸.</ref> | ||
در برخی از متون دعایی شیعه، از محل دفن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۵.</ref> و [[امامان شیعه]]<ref>شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۳۴، ۶۵؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۵۵.</ref> و [[کربلا]]<ref>ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۴۹؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۱۱۵.</ref> به بقعه مبارکه یاد شده است. | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
{{ستون-شروع|3}} | {{ستون-شروع|3}} | ||
خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
{{ستون|۲}} | {{ستون|۲}} | ||
*ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، زادالمسیر، بیروت، دارالکتب العربی، ۱۴۲۲ق. | *ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، زادالمسیر، بیروت، دارالکتب العربی، ۱۴۲۲ق. | ||
*ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش. | *ابن قولویه، جعفر بن محمد، تصحیح: عبدالحسین امینی، کامل الزیارات، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش. | ||
* ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تصحیح: جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ق. | |||
*بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق. | *بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق. | ||
*حیدری، حسن، | *حیدری، حسن، «بقعه مبارکه» در دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش. | ||
* شهید اول، محمد بن مکی، المزار، تصحیح: محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی، قم، مدرسه امام مهدی علیهالسلام، ۱۴۱۰ق. | |||
*طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، ۱۴۱۷ق. | *طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، ۱۴۱۷ق. | ||
*طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش. | *طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش. |
ویرایش