حزب‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حزب‌اللّه'''، به معنای گروهِ منسوب به [[خدا]]، تعبیری [[قرآن|قرآنی]] است و در [[احادیث]] نیز به آن اشاره شده است. براساس برخی روایات [[شیعه]]، مراد از حزب الله، مطیعان خدا، پیروان [[حضرت محمد(ص)|رسول]] و شیعیان [[علی(ع)]] است. [[پیامبر اکرم]]، حزب علی(ع) را حزب خود و حزب خود را حزب‌اللّه شمرده است.

حزب‌اللّه، به معنای گروهِ منسوب به [[خدا]]، در مقابل حزب‌الشیطان، سه بار در [[قرآن|قرآن‌کریم]] ذکر شده است.<ref> رجوع کنید به مائده: ۵۶، یک‌بار؛ مجادله: ۲۲، دو بار.</ref> حزب در لغت معانی گوناگونی دارد، از جمله یاران هم عقیده و تحت امر یک فرد، گروهی که دارای یک هدف باشند، طایفه، وِرد و ذکر، جماعت، و مردم.<ref> خلیل‌بن احمد؛ ابن‌منظور، ذیل «حزب»</ref> [[راغب اصفهانی]]<ref> ذیل «حزب»</ref> «فشردگی» را نیز در معنای آن لحاظ کرده است. حزب‌اللّه در [[آیه]] ۵۶ [[سوره مائده]] به معانیی تفسیر شده که با معنای لغوی آن در پیوند است، از جمله لشکر خدا، اولیای خدا، شیعه خدا و یاران خدا.

به گفته اخفش (متوفی ۲۲۰ یا ۲۲۱)، حزب‌اللّه کسانی‌اند که به دین خدا در آمده‌اند و از او اطاعت می‌کنند و خدا نیز یاریشان می‌کند.<ref>رجوع کنید به طبری؛ فخررازی، ذیل آیه؛ نیز رجوع کنید به طوسی، التبیان، ذیل آیه.</ref> [[علامه طباطبائی|طباطبائی]] عبارت «فَانَّ حِزبَ اللّهِ هُمُ الغالِبون» را در این آیه به مثابه کُبرایی می‌داند که در موضع نتیجه قرار گرفته است و بنابراین، معنای آیه چنین می‌شود: کسی که ولایت خدا و رسول او و مؤمنان را بپذیرد غالب است، زیرا از حزب‌اللّه است و حزب‌اللّه هم همواره غالب است.<ref> ذیل آیه</ref> [[ابن عباس]] مراد از حزب‌اللّه را در این آیه شیعیان خدا و رسول او و نیز [[شیعیان]] [[علی(ع)]] معنا کرده و غالب بودن آن‌ها را عبارت از علوّ آن‌ها نسبت به دیگر بندگان خدا دانسته است.<ref>رجوع کنید به حسکانی، ج ۱، ص۲۴۶.</ref>

در آیه ۲۲ [[سوره مجادله]] کسانی مصداق حزب‌اللّه معرفی شده‌اند که با دشمنان خدا و رسول او، هر چند از نزدیکانشان باشند، دوستی نمی‌ورزند. در این آیه بر این نکته تأکید شده است که خدا [[ایمان]] را بر قلب‌هایشان حک کرده و با روحی از جانب خود تأییدشان نموده و جزای آن‌ها را [[بهشت]] قرار داده است. به گفته طباطبائی،<ref> ذیل آیه </ref> دلیل تکرار حزب‌اللّه، به جای به کار بردن ضمیر، در این آیه این است که سخن جنبه مَثَل پیدا کند. [[شیخ طوسی|طوسی]]<ref> التبیان، ذیل آیه </ref> حزب‌اللّه را در این آیه لشکریان و اولیای خدا دانسته و از قول زجاج آن را به معنای برگزیدگان خدا آورده است. به نوشته طباطبائی،<ref>همانجا</ref> تعبیر از مؤمنان به حزب‌اللّه و وصف آن‌ها به فلاح، نوعی شرف بخشیدن به آنان از سوی خداوند است.

نقطه مقابل حزب‌اللّه در قرآن‌کریم، حزب‌الشیطان است که در آیات ۱۴ تا ۱۹ سوره مجادله وصف‌هایی درباره آن‌ها آمده است. در این آیات حزب‌الشیطان قومی‌اند که مغضوبین خدا را به دوستی گرفته‌اند و به [[دروغ]] بر مؤمن بودن خود [[سوگند]] یاد می‌کنند. دامنه دروغگویی آن‌ها تا آنجاست که حتی در [[قیامت]] هم سوگند دروغ می‌خورند و با این حال می‌پندارند که حق با آنهاست. آنان کسانی هستند که [[شیطان]] بر آن‌ها غلبه کرده و خدا را از یاد آن‌ها برده است.

در [[احادیث]] نیز حزب‌اللّه مورد اشاره و تفسیر قرار گرفته است:

* [[پیامبر اکرم]] حزب [[علی(ع)]] را حزب خود و حزب خود را حزب‌اللّه شمرده<ref>ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۶.</ref> و همین تعبیر را در مورد [[اهل‌بیت(ع)]] خود نیز به کار برده است.<ref>رجوع کنید به همان، ج۱، ص۲۹۲.</ref>

* پیامبر همچنان علی(ع) را ملاک شناخت حزب‌اللّه پس از خود ذکر کرده است.<ref>همو، ۱۴۱۷، ص۴۵۰و۵۸۳.</ref>

* علی(ع) نیز، پس از توصیفی مفصّل از سیمای [[منافق|منافقان]]، آنان را با استناد به [[قرآن]]، مصداق حزب‌الشیطان شمرده<ref> رجوع کنید به نهج‌البلاغة، خطبه۱۹۴.</ref> و در مقابل، صفاتی همچون به جاآوردن [[فروع دین|واجبات]] و شکیبایی در این راه، شب زنده‌داری، ساده‌زیستی، بی‌قراری از بیم حساب‌رسی خدا، یاد مداوم خدا و آمرزش‌خواهی از [[گناه|گناهان]] را از جمله ویژگی‌های حزب‌اللّه دانسته است.<ref> ه‌مان، خطبه۴۵.</ref>

* [[امام حسن]](ع)، پس از [[بیعت]] مردم با وی، خود را مصداق حزب‌اللّه معرفی کرد.<ref>مفید،۱۴۰۳ق، ص۳۴۹؛ طوسی،الامالی، ص۱۲۱و۶۹۱.</ref>

* [[امام حسین]](ع) نیز وقتی به درخواست [[معاویه بن ابی سفیان|معاویه]] لب به سخن گشود خود را مصداق‌حزب‌اللّه خواند.<ref>احمدبن علی طبرسی، ج۲، ص۲۲.</ref>

* [[حضرت زینب]](س)، پس از [[واقعه کربلا]] در معرفی [[شهدای کربلا]]، آنان را حزب‌اللّه خواند که به دست حزب‌الشیطان کشته شده‌اند.<ref>ابن‌طاووس، ص۱۰۸.</ref>

* [[امام صادق]](ع)، در تعلیم [[زیارت]] امام حسین(ع) به مخاطب خود آموخت که در وقت [[زیارت]]، به امام حسین گفته شود که شما از حزب‌اللّه و حزب رسول خدا و حزب اهل‌بیت رسول خدا هستید.<ref> ابن‌ قولویه، ص۲۵۶ </ref> امام صادق علیه‌السلام خود و یاران خود را نیز حزب‌اللّه معرفی کرده است.<ref>مجلسی، ج۴، ص۲۵.</ref>

* بنابر روایتی از [[امام رضا]](ع) در [[تفسیر]] آیه ۲۴۹ [[سوره بقره]]، [[طالوت]] به سربازانش خبر داد که آن‌ها به وسیله نهر آب امتحان خواهند شد و هر کس بیش از یک کف دست از آب آن نهر بنوشد از حزب‌اللّه نیست.<ref> قمی، ج ۱، ص۸۲۸۳.</ref>

* از دیگر مصادیق حزب‌اللّه که در احادیث آمده [[اویس قرنی|اویسِ قرنی]] است.<ref> رجوع کنید به مفید، ۱۴۱۳، ج ۱، ص۳۱۶.</ref> همچنین از قول پیامبراکرم(ص) نقل شده است که هر کس [[سوره مجادله]] را بخواند در روز [[قیامت]] از زمره حزب‌اللّه به شمار خواهد آمد.<ref> فضل‌بن حسن طبرسی، ج۹، ص۳۶۹.</ref>

* ابن‌بابویه، الامالی، قم ۱۴۱۷.

* همو، عیون اخبارالرضا، چاپ مهدی لاجوردی، قم ۱۳۶۳ش.

* همو، کتاب الخصال، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۳۶۲ش.

* عبیداللّه‌بن عبداللّه حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، چاپ محمدباقر محمودی، تهران ۱۴۱۱/۱۹۹۰.

* همو، التبیان فی تفسیر القرآن، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت، بی‌تا.

* محمدبن محمد مفید، الارشاد فی معرفة حجج‌اللّه علی‌العباد، قم ۱۴۱۳.

* همو، کتاب الامالی، چاپ حسین استاد ولی و علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۳.