Automoderated users، confirmed، مدیران
۱۳۶
ویرایش
سجده: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح متن
جز (حذف منبع نادرست) |
جز (اصلاح متن) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
در [[روایات]] نیز سجده به عنوان بهترین حالت انسان برای نزدیک شدن به خدا معرفی شده است.<ref group="یادداشت">پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «بنده به چیزی با فضیلت‌تر از سجده پنهانی، به خداوند نزدیک نشده است». نهج الفصاحه، ج ۱، ص ۴۶۱</ref> | در [[روایات]] نیز سجده به عنوان بهترین حالت انسان برای نزدیک شدن به خدا معرفی شده است.<ref group="یادداشت">پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «بنده به چیزی با فضیلت‌تر از سجده پنهانی، به خداوند نزدیک نشده است». نهج الفصاحه، ج ۱، ص ۴۶۱</ref> | ||
سجده به انسان اختصاص نداشته و همه موجودات و اشیاء خدا را با سجده بر او عبادت می‌کنند.<ref group="یادداشت"> أَ وَ لَمْ یرَوْا إِلی ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیءٍ یتَفَیؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْیمینِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ داخِرُونَ. نحل/۴۸ | سجده به انسان اختصاص نداشته و همه موجودات و اشیاء خدا را با سجده بر او عبادت می‌کنند.<ref group="یادداشت"> أَ وَ لَمْ یرَوْا إِلی ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیءٍ یتَفَیؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْیمینِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ داخِرُونَ. نحل/۴۸ و یا در اعمال مسجد بزرگ کوفه می‌خوانیم: «اَنْتَ الّذی سَجَدَ لک شُعاع الشّمس»؛ تو آن خدایی هستی که شعاع شمس (خورشید)، برای تو سجده می‌کند.</ref> | ||
علاوه بر سجده نماز، سجده انواعی دیگری نیز دارد مانند: | |||
سجده | |||
*[[سجده شکر]] که مستحب است افراد پس از پایان [[نماز]]، چه نماز واجب و چه مستحب، رسیدن نعمت جدید، دفع بلا و یا پس از توفیق کار خیر یا ترک [[گناه]]، آن رابه جای آورند. <ref>العروة الوثقی، ج۲، ص۵۸۴-۵۸۵</ref> | |||
* [[سجده سهو]] در هنگام فراموشی برخی اجزای نمازهای واجب یا انجام برخی کارها مانند سخن گفتن غیرعمدی در [[نماز]] | |||
* [[عزائم|سجده‌های قرآن]] هنگام خواندن یا شنیدن یکی از آیات سجده دار: ۱۵ [[سوره سجده]]، ۳۷ [[سوره فصلت|فصلت]]، ۶۲ [[سوره نجم|نجم]] و ۱۹ [[سوره علق|علق]] | |||
==احکام سجده نماز== | |||
تمام نمازهای واجب و مستحب در هر رکعت پس از [[رکوع]] دو سجده دارند. این دو سجده از ارکان نماز بوده و با ترک عمدی یا سهوی آن نماز واجب باطل می‌شود ولی در نمازهای مستحبی چنانچه سهوا هر دو سجده را فراموش کند نماز باطل نمی‌شود. | |||
=== | ===کیفیت سجده=== | ||
نمازگزار باید پس از [[رکوع]] و [[قیام متصل به رکوع]] بنشیند و هفت عضو یعنی پیشانی، کف دو دست، سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاها را بر روی زمین بگذارد و ذکر سجده را بگوید. وی پس از گفتن ذکر واجب سجده، سر از سجده بر می‌دارد و پس از لحظاتی که بدن آرام گرفت مجددا اعضای هفت گانه را بر روی زمین قرار داده و ذکر می‌گوید، در پایان این ذکرها مجددا می‌نشیند و بقیه اعمال [[نماز]] را ادامه می‌دهد.<ref> الحدائق الناضرة، ج۸، ص۲۹۰</ref><ref> جواهر الکلام، ج۱۰، ص۱۶۸-۱۶۹.</ref> | |||
====کیفیت سجده فرد ناتوان==== | |||
كسى كه نمى‌تواند پيشانى را به زمين برساند، بايد به قدرى كه مى‌تواند خم شود و مهر يا چيز ديگرى را كه سجده بر آن صحيح است، روى چيز بلندى گذاشته و طورى پيشانى را بر آن بگذارد كه بگويند سجده كرده است، و نيز بايد كف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمين بگذارد. | |||
كسى كه به هيچ وجه نمى‌تواند خم شود، بايد براى سجده بنشيند و با سر اشاره كند و اگر نتواند بايد با چشم‌ها اشاره نمايد. این افراد اگر مى‌توانند باید مهر را به قدرى بلند كنند كه پيشانى را بر آن بگذارد و اگر نمى‌توانند، فردی دیگر مهر را بلند كند و به پيشانى بگذارد و اگر با سر يا چشم‌ها نمى‌تواند اشاره كند، بايد در قلب نيّت سجده كند و با دست و مانند آن براى سجده اشاره نمايد. | |||
=== | === واجبات سجده === | ||
در | * در سجده باید تمام اعضای هفت گانه بر روی زمین قرار بگیرد | ||
* ذکر سجده باید در حال آرامش گفته شود. | |||
* سر برداشتن از سجده نخست و نشستن با آرامش لازم بوده و ترک عمدی آن موجب بطلان نماز است.<ref> الحدائق الناضرة، ج۸، ص۲۹۰</ref><ref> جواهر الکلام، ج۱۰، ص۱۶۸-۱۶۹.</ref> | |||
* کم و زیاد کردن عمدی یک سجده باعث باطل شدن نماز است ولی چنانچه سجده‌ای را فراموش کند و قبل از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، لازم است بنشیند و سجده فراموش شده را انجام دهد، پس از پایان نماز نیز دو [[سجده سهو]] واجب است؛ ولی اگر بعد از رکوع یادش بیاید نماز را ادامه داده و پس از پایان نماز، علاوه بر قضای سجده فراموش شده دو سجده سهو انجام دهد. | |||
===مستحبات سجده=== | |||
* گفتن تکبیر هنگام رفتن از [[رکوع]] به سجده، پس از بلند شدن از سجده و هنگام رفتن برای سجده دوم. | * گفتن تکبیر هنگام رفتن از [[رکوع]] به سجده، پس از بلند شدن از سجده و هنگام رفتن برای سجده دوم. | ||
* هنگام سجده رفتن از رکوع، مردان نخست دستها و زنان زانوها را بر زمین بگذارند. | * هنگام سجده رفتن از رکوع، مردان نخست دستها و زنان زانوها را بر زمین بگذارند. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۸: | ||
* گفتن ذکر «بِحَولِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ أقُومُ وَ أقْعُدُ» هنگام برخاستن جهت قیام.<ref> جواهر الکلام، ج۱۰، ص۱۶۹-۱۸۹.</ref><ref> العروة الوثقی، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۵.</ref> | * گفتن ذکر «بِحَولِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ أقُومُ وَ أقْعُدُ» هنگام برخاستن جهت قیام.<ref> جواهر الکلام، ج۱۰، ص۱۶۹-۱۸۹.</ref><ref> العروة الوثقی، ج۲، ص۵۷۳-۵۷۵.</ref> | ||
===سجده | ===ذکر سجده نماز=== | ||
{{ | {{نقل قول چهار طبقه|عرض=۳۶|تراز=چپ|رنگ حاشیه=D6E0CC|قال الصادق(ع):| إنّ قَوما أتَوا رسولَ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم فقالوا: یا رسولَ اللّه، اضمَن لَنا علی رَبِّكَ الجَنَّةَ، فقالَ: علی أن تُعِینُونِی بِطُولِ السُّجودِ.|امام صادق(ع) فرمود: گروهی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم آمدند و عرض كردند: ای رسول خدا، در برابر پروردگارت بهشت را برای ما ضمانت كن. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم فرمود: به شرط آن كه شما نیز با سجده‌های طولانی مرا یاری دهید.| أمالی الطوسی: ۶۶۴ / ۱۳۸۹ منتخب میزان الحكمة: ۲۶۴}} | ||
ذکر خاص سجده، «سُبْحانَ رَبِّی الاَعْلیٰ وَ بِحَمْدِهِ» است. می‌توان سه بار «سُبْحانَ اللّهِ» یا هر ذکر دیگری که حداقل به این مقدار باشد نیز گفت. | |||
===سجده | ===شک در انجام سجده=== | ||
در صورت شک در انجام سجده، لازم است سجده را به جای آورد و در صورتی که بیش از ۵۰% احتمال می‌دهد سجده را انجام داده بنا بر انجام دادن آن می‌گذارد. | |||
==محل سجده== | ===محل سجده=== | ||
{{اصلی|مهر نماز}} | {{اصلی|مهر نماز}} | ||
محل سجده باید پاک و از جنس زمین یا آنچه از زمین می‌روید باشد(به شرط آنکه خوردنی و پوشیدنی نباشد)<ref>جامع عباسی، ص ۱۴۶.</ref> بنابراین سجده بر کاغذ یا دستمال کاغذی از چوب یا گیاه (به جز پنبه و کتان) صحیح است .<ref> جواهر الکلام، ج۸، ص۴۳۰-۴۳۲.</ref> بر اساس روایات، برترین سجده‌گاه تربت [[امام حسین(ع)]] است.<ref>وسائل الشیعه، ج۵، ص۳۶۶.</ref> | |||
سجده بر | |||
سجده بر مواد معدنی مانند طلا و نقره و قیر صحیح نیست و بیشتر [[مراجع تقلید]] سجده بر سنگهای معدنی مانند [[عقیق]] و [[فیروزه]] را نیز صحیح نمی‌دانند.<ref> جواهر الکلام، ج۸، ص۴۱۲.</ref> اما در حال ضرورت می‌توان بر لباس کتان یا پنبه‌ای سجده کرد و در صورت نبود آن بر هر نوع لباسی، و در صورت نبود آنها در اینکه باید بر پشت دست سجده کرد یا مواد معدنی مانند عقیق، اختلاف نظر وجود دارد.<ref> العروة الوثقی، ج۲، ص۳۹۴-۳۹۵.</ref> | |||
اهل سنت سجده بر فرش، زیلو و آنچه نجس نباشد را هم جایز می‌دانند.<ref> الفِقْهُ الإسلاميُّ وأدلَّتُهُ (الشَّامل للأدلّة الشَّرعيَّة والآراء المذهبيَّة وأهمّ النَّظريَّات الفقهيَّة وتحقيق الأحاديث النَّبويَّة وتخريجها)، ج1، ص731. المؤلف: أ. د. وَهْبَة بن مصطفى الزُّحَيْلِيّ، أستاذ ورئيس قسم الفقه الإسلاميّ وأصوله بجامعة دمشق - كلّيَّة الشَّريعة، الناشر: دار الفكر - سوريَّة - دمشق</ref> [[وهابیت|وهابیون]] سجده شیعیان بر مُهر یا تربت را به بهانه‌هایی مانند [[شرک]]، پرستش قبر، [[تبرک]]، یا [[بدعت]] مورد هجمه قرار داده و در مکانهایی مانند [[مسجد الحرام]] و [[مسجد النبی]] با آن برخورد تندی می‌کنند.<ref group="یادداشت"> آیت الله خویی نمونه‌ای از این برخوردها را در تفسیر خود نقل کرده است. ایشان می‌گوید: در سال ۱۳۵۳ براى حج مشرف شدم، شخصى دانشمند- به نام شيخ زين العابدين- در مسجد النبى مراقب بود هر كس روى مهر سجده مىكرد مهر او را مىگرفت. به او گفتم: آيا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله و سلم تصرف در مال مسلمان را بدون اذن و رضايت او حرام نكرده است؟ | اهل سنت سجده بر فرش، زیلو و آنچه نجس نباشد را هم جایز می‌دانند.<ref> الفِقْهُ الإسلاميُّ وأدلَّتُهُ (الشَّامل للأدلّة الشَّرعيَّة والآراء المذهبيَّة وأهمّ النَّظريَّات الفقهيَّة وتحقيق الأحاديث النَّبويَّة وتخريجها)، ج1، ص731. المؤلف: أ. د. وَهْبَة بن مصطفى الزُّحَيْلِيّ، أستاذ ورئيس قسم الفقه الإسلاميّ وأصوله بجامعة دمشق - كلّيَّة الشَّريعة، الناشر: دار الفكر - سوريَّة - دمشق</ref> [[وهابیت|وهابیون]] سجده شیعیان بر مُهر یا تربت را به بهانه‌هایی مانند [[شرک]]، پرستش قبر، [[تبرک]]، یا [[بدعت]] مورد هجمه قرار داده و در مکانهایی مانند [[مسجد الحرام]] و [[مسجد النبی]] با آن برخورد تندی می‌کنند.<ref group="یادداشت"> آیت الله خویی نمونه‌ای از این برخوردها را در تفسیر خود نقل کرده است. ایشان می‌گوید: در سال ۱۳۵۳ براى حج مشرف شدم، شخصى دانشمند- به نام شيخ زين العابدين- در مسجد النبى مراقب بود هر كس روى مهر سجده مىكرد مهر او را مىگرفت. به او گفتم: آيا رسول اللَّه صلى الله عليه و آله و سلم تصرف در مال مسلمان را بدون اذن و رضايت او حرام نكرده است؟ | ||
| خط ۷۸: | خط ۶۸: | ||
شروع به صحبت كردم و سرانجام آن شخص از كارى كه مرتكب شده بود عذر خواهى و استغفار كرد. البیان فی تفسیر القران</ref> | شروع به صحبت كردم و سرانجام آن شخص از كارى كه مرتكب شده بود عذر خواهى و استغفار كرد. البیان فی تفسیر القران</ref> | ||
جای پیشانی نمازگزار باید از جای ایستادن او بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا پایین‌تر نباشد. سجده‌گاه باید استقرار داشته و تکان نخورد؛ بدین معنا که پیشانی روی آن قرار گرفته و ثبات پیدا کند. بنابر این، سجده بر گِل صحیح نیست.<ref> مستند العروة (الصلاة)، ج۲، ص۱۹۱.</ref> | |||
==سجده برای معصومان== | ==سجده برای معصومان== | ||