تفسیر موضوعی: تفاوت میان نسخهها
نوشتن شناسه
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (نوشتن شناسه) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ویکیسازی}} | {{ویکیسازی}} | ||
{{تفسیر}} | {{تفسیر}} | ||
'''تفسیر موضوعی'''، در | '''تفسیر موضوعی'''، بیان نکات و آموزههای مرتبط با یک موضوع خاص در آیات قرآن کریم. مفسر در این شیوه، همه آیات پراکنده قرآن درباره یک موضوع خاص را گردآوری کرده و به بررسی آن میپردازد. [[سید محمدباقر صدر]]، تفسیر موضوعی را تنها ابزار استخراج نظریههای اسلامی از قرآن کریم دانسته و [[محمدتقی مصباح یزدی]] نیز تنها این شیوه را برای عرضه نظاممند معارف قرآن مناسب میداند. | ||
[[سید محمدحسین طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]]، موضوعات فراوانی را مورد بررسی تفسیری قرار داده و از همین رو پیشگام در تفسیر موضوعی دانسته شده است. با این حال به باور جعفر سبحانی، [[علامه مجلسی]] را میتوان نخستین کسی دانست که به اجمال از تفسیر موضوعی بهره برده است. | |||
به | آثار فراوانی به طور مستقل با رویکرد تفسیر موضوعی تألیف شده است؛ از جمله [[منشور جاوید قرآن (کتاب)|منشور جاوید قرآن]]، اثر [[جعفر سبحانی]]، تفسیر موضوعی قرآن کریم، نوشته [[عبدالله جوادی آملی]]، و [[معارف قرآن (کتاب)|معارف قرآن]]، نوشته [[محمدتقی مصباح یزدی]]. آثاری نیز برای تسهیل دسترسی به آیات مرتبط با یک موضوع خاص تألیف شده که معجم موضوعی قرآن کریم خوانده میشوند؛ از جمله [[فرهنگ موضوعی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ موضوعی قرآن کریم]]، از محمود رامیار، و المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، نوشته محمد فؤاد عبدالباقی. | ||
== مفهومشناسی و جایگاه == | == مفهومشناسی و جایگاه == | ||
خط ۱۷: | خط ۱۵: | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
[[سید محمدحسین طباطبایی]]، مفسر برجسته شیعه، در [[تفسیر المیزان]]، موضوعات فراوانی از جمله [[توحید]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۸۶-۹۱.</ref> [[امامت]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۶.</ref> و [[شفاعت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶.</ref> را از منظر قرآن کریم، مورد بررسی تفسیری قرار داده<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶، ۲۷۰-۲۷۶؛ ج۲، ص۲۶۰-۲۷۸؛ ج۶، ص۸۶-۱۰۴.</ref> و از همین رو پیشگام تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۵.</ref> [[سید محمدباقر صدر]]، تفسیر موضوعی را مهمتر از [[تفسیر ترتیبی]] دانسته است.<ref>صدر، المدرسة القرآنیه، ۱۴۲۱ق، ص۲۰-۴۳.</ref> | [[سید محمدحسین طباطبایی]]، مفسر برجسته شیعه، در [[تفسیر المیزان]]، موضوعات فراوانی از جمله [[توحید]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۸۶-۹۱.</ref> [[امامت]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۶.</ref> و [[شفاعت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶.</ref> را از منظر قرآن کریم، مورد بررسی تفسیری قرار داده<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶، ۲۷۰-۲۷۶؛ ج۲، ص۲۶۰-۲۷۸؛ ج۶، ص۸۶-۱۰۴.</ref> و از همین رو پیشگام تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۵.</ref> [[سید محمدباقر صدر]]، تفسیر موضوعی را مهمتر از [[تفسیر ترتیبی]] دانسته است.<ref>صدر، المدرسة القرآنیه، ۱۴۲۱ق، ص۲۰-۴۳.</ref> | ||
[[جعفر سبحانی]]، بر این باور است که شاید بتوان [[علامه مجلسی]] را نخستین کسی دانست که بهاجمال از روش تفسیر موضوعی بهره برده است؛ چرا که مجلسی در آغاز هر باب، آیات مرتبط با همان موضوع را گرد آورده و تفسیری اجمالی از آنها را بیان کرده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۴.</ref> [[محمدهادی معرفت]] نیز تفسیر موضوعی علامه مجلسی را دقیقترین و جامعترین دستهبندی آیات قرآن در باب معارف گوناگون اسلامی دانسته است که به باور او همچنان بینظیر است.<ref>معرفت، تفسیر و مفسران، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۵۳۱.</ref> | [[جعفر سبحانی]]، بر این باور است که شاید بتوان [[علامه مجلسی]] را نخستین کسی دانست که بهاجمال از روش تفسیر موضوعی بهره برده است؛ چرا که مجلسی در آغاز هر باب، آیات مرتبط با همان موضوع را گرد آورده و تفسیری اجمالی از آنها را بیان کرده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۴.</ref> [[محمدهادی معرفت]] نیز تفسیر موضوعی علامه مجلسی را دقیقترین و جامعترین دستهبندی آیات قرآن در باب معارف گوناگون اسلامی دانسته است که به باور او همچنان بینظیر است.<ref>معرفت، تفسیر و مفسران، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۵۳۱.</ref> | ||
آغازگر تفسیر موضوعی، [[شیخ محمد عبده]] (۱۲۶۶-۱۳۲۳ق) دانسته شده است.<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۵۶-۵۷.</ref> همچنین شیخ محمود شلتوت (۱۳۱۰-۱۳۸۳ق)، از فقهای اهل سنت، در تفسیر فقهی خود از این روش بهره گرفته<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۶۳.</ref> و آثاری از جمله القرآن والقتال و القرآن والمرأة، در همین راستا تألیف شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۴.</ref> | |||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== |