پرش به محتوا

اصلاح ذات البین: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۶۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویرایش و اصلاح ساختار)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
'''اِصلاحُ ذاتِ البَین''' آشتی دادن مردم و اصلاح رابطه بد میان آنها. اصلاح ذات البین از [[اخلاق|فضائل اخلاقی]] است و در مقابل بدگویی، [[سخن‌چینی]] و ایجاد دوگانگی و دشمنی قرار دارد.
'''اِصلاحُ ذاتِ البَین''' آشتی دادن مردم و اصلاح رابطه بد میان آنها. اصلاح ذات البین از [[اخلاق|فضائل اخلاقی]] است و در مقابل بدگویی، [[سخن‌چینی]] و ایجاد دوگانگی و دشمنی قرار دارد.


برای ایجاد اصلاح میان مردم در متون دینی راهکارها و مصادیقی از جمله رفع اختلافات خانوادگی، پیش‌گیری از وقوع اختلاف با اصلاح در وصیت، دعوت به عقلانیت، میانجی‌گری در رفع اختلاف، نصحیت، موعظه و در نهایت جنگ با یاغیان ارائه شده است.
برای ایجاد اصلاح میان مردم راهکارهایی از جمله انتخاب داور از سوی طرفین در اختلافات خانوادگی، پیش‌گیری از وقوع اختلاف با وصیت صحیح و تحریک عواطف مذهبی با استفاده از آیات و روایات ارائه شده است. همچنین کم‌رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی، بخل، پیروی از شیطان و دنیاطلبی از موانع اصلاح ذات البین معرفی شده است.
 
موانعی برای اصلاح ذات بین از جمله کم‌رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی، بخل، پیروی از شیطان و دنیاطلبی معرفی شده است.


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
خط ۱۹: خط ۱۷:
==راهکارهای اصلاح بین مردم==
==راهکارهای اصلاح بین مردم==
برای ایجاد اصلاح میان مردم راهکارهایی بیان شده است:
برای ایجاد اصلاح میان مردم راهکارهایی بیان شده است:
* '''پیش‌گیری از وقوع اختلاف:''' بر اساس نظر [[مفسران]] پیش‌گیری از بروز اختلاف میان وارثان مضمون آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۴۸۵.</ref> که [[وصی]] یا دیگران باید [[موصی]] را به رعایت [[عدالت]] و عمل به وظیفه سفارش کنند تا از [[وصیت|وصیتی]] که باعث ایجاد اختلاف می‌شود، جلوگیری شود.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۹.</ref>
* '''پیش‌گیری از وقوع اختلاف:''' بر اساس نظر [[مفسران]] پیش‌گیری از بروز اختلاف میان وارثان مضمون آیه ۱۸۲ [[سوره بقره]] است<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۴۸۵.</ref> که باید وصیت‌کننده به رعایت [[عدالت]] و عمل به وظیفه سفارش شود تا از [[وصیت|وصیتی]] که باعث ایجاد اختلاف می‌شود، جلوگیری گردد.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۳۶-۲۳۹.</ref>
* '''انتخاب داور از سوی زن و شوهر در اختلافات خانوادگی:''' برای حل اختلافات خانوادگی به هنگام ترس از جدایی زن و شوهر پیشنهاد شده که از سوی هر یک از سوی زن و مرد داوری برای ایجاد آشتی انتخاب شود.<ref> طوسی، التبیان، ج۳، ص۱۹۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۷۰.</ref>  
* '''انتخاب داور از سوی زن و شوهر در اختلافات خانوادگی:''' برای حل اختلافات خانوادگی به هنگام ترس از جدایی زن و شوهر پیشنهاد شده که از سوی هر یک از سوی زن و مرد داوری برای ایجاد آشتی انتخاب شود.<ref> طوسی، التبیان، ج۳، ص۱۹۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۷۰.</ref>  
پیداکردن ریشه اختلاف، استفاده از مسائل عاطفی، داشتن [[صبر]] و پرهیز از جانبداری از دیگر راهکارهای اصلاح ذات بین معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۷-۳۱۸.</ref>
پیداکردن ریشه اختلاف، استفاده از مسائل عاطفی، داشتن [[صبر]] و پرهیز از جانبداری از دیگر راهکارهای اصلاح ذات بین معرفی شده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۱۷-۳۱۸.</ref>
خط ۳۰: خط ۲۸:
[[فقها]] ذیل عنوان اصلاح ذات بین چند فرع و حکم فقهی ارائه داده‌اند:
[[فقها]] ذیل عنوان اصلاح ذات بین چند فرع و حکم فقهی ارائه داده‌اند:
* آشتی دادن بین دو یا چند نفر که با هم کینه و دشمنی دارند، [[مستحب]] و در مواردی که حفظ جان [[ایمان|مؤمنی]] متوقف بر آن است [[واجب]] است.<ref>کاشف الغطاء، وجیزة الاحکام، ۱۳۶۶ق، ج۲، ص۱۶.</ref>
* آشتی دادن بین دو یا چند نفر که با هم کینه و دشمنی دارند، [[مستحب]] و در مواردی که حفظ جان [[ایمان|مؤمنی]] متوقف بر آن است [[واجب]] است.<ref>کاشف الغطاء، وجیزة الاحکام، ۱۳۶۶ق، ج۲، ص۱۶.</ref>
* یکی از موارد جواز مصرف [[زکات]] برای اصلاح ذات بین است.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۲۲؛ نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۵، ص۳۶۱-۳۶۲.</ref>
* یکی از موارد جواز مصرف [[زکات]] برای اصلاح ذات بین است.<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۲۲؛ نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۵، ص۳۶۱-۳۶۲.</ref> برپایه روایتی مفضل بن عمر مبالغی از سوی امام صادق در اختیار داشت و برای اصلاح میان شیعیان استفاده می‌کرد.{{مدرک}} برای نمونه از آن مبلغ برای رفع اختلاف ابوحنیفه سابق الحج با دامادش استفاده کرد.{{مدرک}}
* بر [[قاضی]] مستحب است پیش از صدور حکم میان دو طرف دعوا، آنان را به صلح و آشتی فراخواند و در صورت خودداری دو طرف از آشتی حکم خود را صادر کند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۰، ص۱۴۵.</ref>
* بر [[قاضی]] مستحب است پیش از صدور حکم میان دو طرف دعوا، آنان را به صلح و آشتی فراخواند و در صورت خودداری دو طرف از آشتی حکم خود را صادر کند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴۰، ص۱۴۵.</ref>
* در دعوای میان زن و شوهر باید حَکَمی از سوی زن و حَکَمی از سوی مرد تعیین شود تا بر مبنای مصلحت میان آن دو آشتی و صلح برقرار سازند. فقها درباره اینکه این کار مستحب است یا واجب اختلاف دارند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۰۹-۲۱۵.</ref>
* در دعوای میان زن و شوهر باید حَکَمی از سوی زن و حَکَمی از سوی مرد تعیین شود تا بر مبنای مصلحت میان آن دو آشتی و صلح برقرار سازند. فقها درباره اینکه این کار مستحب است یا واجب اختلاف دارند.<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۰۹-۲۱۵.</ref>