سید حسن مدرس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید حسن مُدَرّس''' ([[سال ۱۲۴۹ هجری شمسی|۱۲۴۹ش]]-[[سال ۱۳۱۶ هجری شمسی|۱۳۱۶ش]]) [[فقیه]] و سیاستمدار [[شیعی]] بود. مدرس از علمای [[اصفهان]] در دوران مشروطه بود که به حمایت از مشروطه‌خواهان پرداخت. وی در دوره دوم مجلس، از طرف [[فقها]] به‌عنوان یکی از [[مجتهد|مجتهدانی]] تعیین شد که طبق [[قانون طراز اول|قانون اساسی مشروطه]] می‌بایست بر هماهنگی مصوبات مجلس با شرع [[اسلام]] نظارت داشته باشند. او از دوره سوم تا دوره ششم نیز برای چهار دوره نماینده مردم [[تهران]] در [[مجلس شورای ملی]] بود. در دوره جنگ جهانی اول، کمیته دفاع ملی را تشکیل داد و به [[قم]] مهاجرت کرد. سید حسن مدرس با اقدامات [[رضاخان]] مخالفت می‌کرد. رضاخان او را  تبعید کرد و به [[شهادت]] رساند. در [[ایران]] [[۱۰ آذر]]، به مناسبت [[شهادت]] او، به نام «روز مجلس» نامگذاری شده است.

سید حسن مدرس در سال [[سال ۱۲۸۷ هجری قمری|۱۲۸۷ق]]/[[سال ۱۲۴۹ هجری شمسی|۱۲۴۹ش]] در روستای سرابه، از توابع شهرستان اردستان در استان [[اصفهان]] متولد شد. پدرش سیداسماعیل طباطبائی امور شرعی مردم آن روستا را به عهده داشت. سید حسن بعد از تحصیلات مقدماتی و به منظور ادامه تحصیل علوم دینی، در سال [[سال ۱۲۹۸ هجری قمری|۱۲۹۸ق]] نزد جدش سید عبدالباقی، به مدت ۱۳ سال در [[حوزه علمیه اصفهان]] مشغول تحصیل شد. مقدمات ادبیات عرب، منطق و بیان را نزد اساتیدی چون میرزا عبدالعلی هرندی آموخت. با ملامحمدکاشی کتاب [[شرح لمعه]] در [[فقه]] و پس از آن قوانین و فصول را در [[اصول|علم اصول]] تحصیل کرد. از میرزا [[جهانگیرخان قشقایی]] [[عرفان]] و [[فلسفه]] آموخت. <ref>مدرسی، مدرس ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۳؛ باقی، مدرس؛ مجاهدی شکست‌ناپذیر، ص۱۶۰و ۱۶۱. [http://www.aviny.com/news/83/09/10/08.aspx بنقل از سایت شهید آوینی].</ref> در درس [[سید محمدباقر درچه‌ای]] و شیخ مرتضی ریزی شرکت کرد و به درجه [[اجتهاد]] رسید.<ref>گلشن ابرار، ج۲، ص۵۶۴و ۵۶۵.</ref>

در [[شعبان]] ۱۳۱۱ق/۱۲۷۲ش وارد [[نجف]] و با شیخ [[حسنعلی نخودکی اصفهانی]] هم‌حجره شد.<ref> مدرسی، مدرس، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۲۴.</ref> در درس [[سید محمد فشارکی]] و [[شیخ الشریعة اصفهانی|شریعت اصفهانی]] شرکت نمود و درس‌های خود را با [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و سید علی کازرونی مباحثه می‌کرد. مدرس به هنگام اقامت در نجف روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته کار کرده، درآمد آن را در پنج روز دیگر مصرف می‌کرد.<ref> مدرسی، مدرس، ۱۳۶۶ش، ص۲۴.</ref> پس از هفت سال اقامت در نجف و تأیید مقام [[اجتهاد]] او از سوی علمای نجف در سال ۱۳۲۴ق به اصفهان بازگشت.<ref> گلشن ابرار، ج۲، ص۵۶۴و ۵۶۵.؛ [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/5415/7504/93719/ شهید مدرس در آئینه تاریخ]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>

* با تصویب مجلس دوم، کارشناسی به نام مورگان شوستر، به مدت سه سال به‌عنوان خزانه‌دار کل کشور استخدام و مشغول رسیدگی به امور مالی ایران شد، ولی ازآنجا‌که ادامه فعالیت وی، منافع و امتیازها و در نتیجه نفوذ سیاسی روس و انگلیس را نقض می‌کرد دولت روسیه در ذی‌حجه ۱۳۲۹ق با هم‌داستانی دولت انگلیس اولتیماتومی مبنی بر عزل مورگان شوستر و... صادر کرد و در پی آن، قشون روس وارد بندر انزلی شد و تا [[قزوین]] پیشروی کرد. مدرس نطق تندی در مجلس انجام داد و همین امر در رأی مخالف مجلس برضد اولتیماتوم موثر بود.<ref>محمدی، فعالیت‌های سیاسی اجتماعی آیت‌الله شهید سید حسن مدرس، مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش، شماره ۹ و ۱۰؛ مدرسی، مدرس، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۳۴.</ref>

*وی در سومین دوره مجلس شورای ملی، افزون بر وظیفه نظارتی، نمایندگی مردم تهران را نیز بر عهده داشت. با شروع جنگ جهانی اول، ایران رسماً خود را به‌عنوان دولت بی‌طرف اعلام کرد، ولی نیروهای متفقین با نقض بی‌طرفی ایران، وارد خاک کشور شدند با پیشنهاد مدرس و موافقت مجلس، قرار شد گروهی از نمایندگان به منظور مخالفت با قوای متجاوز به [[قم]] مهاجرت کنند و یک دولت سایه در کنار دولت اصلی تشکیل دهند. بدین منظور بیست و هفت نفر از نمایندگان مجلس به همراه گروهی از رجال سیاسی و مردم عادی، تهران را به قصد قم ترک کردند. مهاجران در قم کمیته‌ای با عنوان «کمیته دفاع ملی» تشکیل دادند. اما قشون روس روانه قم شد ودر پی شکست مهاجران، گروهی به همراه سلیمان میرزا و مدرس از راه [[کاشان]] به اصفهان و از راه کوه‌های بختیاری خود را به غرب ایران رساندند. در شعبان ۱۳۳۶ق با پایان یافتن جنگ اول جهانی، مدرس به همراه دیگر مهاجران پس از دو سال، به تهران بازگشت و در مدرسه سپهسالار به تدریس مشغول شد.<ref>محمدی، فعالیت‌های سیاسی اجتماعی آیت‌الله شهید سید حسن مدرس، مطالعات انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش، شماره ۹ و ۱۰.</ref>