زینب دختر خزیمه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زینب دختر خُزَیمَة،''' همسر [[رسول خدا (ص)]] و از نوادگان عبد مناف که در عصر جاهلیت به امُّ المساکین ملقب شد، وی پس از جدایی از طفیل بن حارث به همسری برادرش، [[عتیده بن حارث]] در آمد و پس از [[شهادت]] او در [[جنگ بدر]] رسول خدا(ص) او را به همسری برگزید اما طولی نکشید و در حالی که حدود 30 سال داشت درگذشت و پیامبر اکرم(ص) او را در قبرستان [[بقیع]] به خاک سپرد.

نسب پدری ایشان زینب بنت خزیمة بن حارث بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف بن هلال بن عامر بن صعصعه عامری است.<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۵۳؛ ابن حزم، ص۲۷۴؛ ابن هشام، ج۲، ص۶۴۸؛ اسدالغابه، ج6، ص129؛استیعاب، ج4، ص1853</ref>اما بسیاری از مصادر ذکری از نسب مادریش نکرده‌اند.

ابن ­عبدالبر از قول ابی ­الحسن جرجانی نسّابه او را خواهر [[میمونه بن حارث|میمونه بنت حارث]] همسر رسول خدا (ص) معرفی کرده سپس می‌­افزاید «این مطلب را از کسی غیر از ایشان ندیدم.» <ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۵۳</ref>ابن حبیب بغدادی نیز میمونة بنت حارث را جز خواهران مادری او ذکر کرده است.<ref>ابن حبیب بغدادی، ص۱۰۶-۱۰۹؛ نیز نک: اسدالغابه، ج6، ص129؛ استیعاب، ج4، ص1853</ref>

زینب بنت خزیمه را بخاطر عطوفت و مهربانی با مساکین و فقرا، ام ­المساکین (مادر بیچارگان) لقب دادند<ref>ابن هشام، ج۲، ص۶۴۸؛ اسدالغابه، ج6، ص129</ref>، او در روزگار جاهلی نیز در همین لقب مشهور بوده است.<ref>طبقات الکبری، ص۹۱؛ ابن جوزی، ج۳، ص۱۶۱؛ انساب الاشراف، ص۴۲۹؛ استیعاب، 1853</ref>

بین مورخان در اینکه زینب قبل از ازدواج با پیامبر (ص) همسر کدامین [[صحابه|صحابی]] رسول­ خدا (ص) بود اختلاف است؛ اما بنا به قول مشهور او همسر طفیل بن حارث بن مطلب بن عبدمناف بود ولی از طفیل طلاق گرفت و به عقد برادر طفیل، [[عبیدة بن حارث]] درآمد<ref>طبری،ج۲، ص۵۴۵؛ انساب الاشراف، ص۴۲۹؛ طبقات الکبری، ص۹۱</ref>عبیده در [[غزوه بدر]] زخمی شد و در سن شصت و چهار سالگی در صفراء جان داد.<ref>انساب الاشراف، ص۴۲۹</ref>البته در برخی از منابع آمده که زینب در ابتدا به همسری جهم بن عمرو بن حارث پسر عموی عبیده بن حارث درآمد.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۴۸</ref>اما گویا کار به جدایی کشیده و او با عبیده ازدواج کرده است. در برخی از منابع هم زینب، همسر عبدالله بن جحش معرفی شده است عبدالله در [[غزوه احد]] به [[شهادت]] رسید.<ref>بیهقی، سنن الکبری، ج۷، ص۷۲؛ ابن حجر عسقلانی،ج۸، ص۱۵۷</ref><ref>الاستیعاب، ج4، ص1853؛ اسدالغابه، ج6، ص129</ref>

پس از شهادت شوهرش، پیامبر اکرم زینب را برای خود خواستگاری کرد­<ref>تاریخ طبری،ج۱۱، ص۵۹۶؛ ابن عساکر، ج۳، ص۲۰۶ و طبقات الکبری، ص۹۱</ref> وی امر خود را به پیامبر (ص) واگذار نمود.<ref>طبقات الکبری، ص۹۱</ref> پیامبر در [[رمضان]] سال سوم هجرت با او ازدواج نمود.<ref>الاستیعاب، ج4، ص1853؛ طبقات الکبری، ص91؛ ذهبی، تاریخ اسلام، ص255؛ تاریخ دمشق، ج3، ص206؛ تاریخ طبری، ج11، ص596</ref> هر چند در چگونگی خواستگاری پیامبر (ص) و مهریه او اختلافاتی دیده می‌شود.<ref>تاریخ طبری،ج۱۱، ص595-۵۹۶؛ طبقات‌الکبری، ج8، ص۹۱؛ ابن هشام، ج2، ص647</ref><ref>الاستیعاب، ج4، ص1599؛ اسد الغابه، ج5، ص14</ref>

و پس از ۸ ماه زندگی با پیامبر (ص) در [[ربیع الثانی]] سال چهارم هجرت درگذشت.<ref>نهایة الإرب، ص۱۷۸؛ تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۹۶؛ طبقات الکبری، ص۹۱</ref>رسول خدا بر او [[نماز میت|نماز]] گزارد و او را در [[بقیع]] به خاک سپرد.<ref> تاریخ طبری،ج۱۱، ص۵۹۶؛ طبقات الکبری، ص۹۱</ref>برخی دیگر هم براین باورند؛ که ایشان دو یا سه ماه بیشتر نزد پیامبر(ص) نماند.<ref>ابن حجر، فتح الباری، ج1، ص324؛ خلیفه بن خیاط، ص27؛ الاستیعاب، ج1، ص45</ref>

زینب حدود سی سال داشت<ref>طبقات الکبری، ص۹۱</ref> گذشته از اینکه او و [[خدیجه‌|خدیجه (س)]] تنها [[:رده:همسران پیامبر|زنان پیامبر (ص)]] بودند که در زمان حیات پیامبر (ص) از دنیا رفتند.<ref>استیعاب، ج1، ص45</ref> مورخان او را نخستین کس از همسران رسول ­خدا (ص) می‌­دانند که در [[مدینه]] درگذشته است. پیامبر (ص) از او فرزندی نداشت.<ref>بیهقی، دلائل النبوه،ج۳، ص۱۵۹</ref>

*ابن عبد البر، الاستیعاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجبل، چاپ اول، ۱۹۹۲م.

*ابن حزم اندلسی، جمهرة انساب العرب، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.

*ابن هشام، السیرة النبویه، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت، دارالمعرفه، بی‌­تا.

*ابن حبیب بغدادی،المحبر، تحقیق ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الافاق الجدیده، بی‌تا.

*ابن جوزی، المنتظم، تحقیق محمد عبدالقادر عطاء و مصطفی عبدالقادر عطاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۹۹۲.

*ابن عساکر، تاریخ دمشق، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

*طبری، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۹۶۷،ج۲، ص۵۴۵

*بیهقی، سنن الکبری، دارالفکر.

* ابن سعد، محمد بن سعد بن منيع الهاشمي البصري،الطبقات الكبرى، تحقيق محمد عبدالقادر عطا، بيروت، دارالكتب العلمية، ط الأولى، 1410ق/1990م.

*ذهبی، شمس الدين محمد بن احمد، تاريخ الاسلام و وفيات المشاهير و الأعلام، تحقيق عمر عبد السلام تدمرى، بيروت، دار الكتاب العربى، ط الثانية، 1413ق/1993م.

*عسقلانی، ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

*نویری، نهایة الإرب فی فنون الأدب، قاهره، دارالکتب و الوثائق القومیه، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.

*خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفه، تحقیق فواز، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1995م.