سلفیه: تفاوت میان نسخه‌ها

وهابیت، سازمان اِخوان‌المسلمین و مکتب دِیُوبندیه از مهم‌ترین جریان‌های مذهبی و اجتماعی سلفیه‌اند:

در نیمه دوم سده دوازدهم قمری، [[محمد بن عبدالوهاب]] در [[عربستان]] با برخورداری از حمایت [[محمد بن سعود]] توانست دعوتی را در نقاط مختلف [[جزیرةالعرب]] گسترش دهد. اندیشه وی بر مبانی فکری [[ابن تیمیه|ابن‌تیمیه]] استوار بود. او را از ابن‌تیمیه هم تندروتر دانسته‌اند. محمد بن عبدالوهاب با نام خرافه‌ستیزی، تعالیم اعتقادی را بسیار تقلیل داد و ذیل عنوان [[جهاد]] جمع بزرگی را بسیج کرد، حکومت [[آل‌سعود]] را ایجاد نمود و ضربه سختی بر [[حکومت عثمانی]] وارد کرد.<ref>پاکتچی و هوشنگی، بنیادگرایی و سلفیه، ۱۳۹۳ش، ص۳۳.</ref>

بنابر آموزه‌های وهابی، [[زیارت قبور]] و [[بنای بر قبور|ساخت بنا]] و مقبره و گنبد بر قبور [[حرام]] و [[توسل]] بدعت و مستلزم [[شرک]] است.<ref>مغنیه، هذه هی الوهابیة، منظمة الاعلام الاسلامی، ص۷۴-۷۶.</ref> وهابیان پس از تسلط بر عربستان، آثار به‌جامانده از صدر [[اسلام]] را تخریب کردند. [[تخریب بقیع|تخریب قبور بقیع]] در سال ۱۲۲۱ق و [[تخریب حرم امام حسین(ع)]]و سرقت ضریح و اشیای قیمتی آن و کشتار تعدادی از زائران [[حائر حسینی|حرم امام حسین(ع)]] و اسیرکردن زنان شهر [[کربلا]] در سال ۱۲۱۶ق ازجمله اقدامات آنان است.<ref>امین، کشف الإرتیاب، دارالکتب الاسلامی، ص۱۵و ۳۳.</ref>

===اِخوان المسلمین===

سازمان اِخوان‌المسلمین جریانی سَلَفی است که توسط حسن البنا در مصر تأسیس شد. حسن البنا پیرو اصلاح‌طلبِ پیش از خود رشید رضا بود که از یک سو تحت تأثیر دیدگاه‌های ابن‌تیمیه و محمد عبده، تفکر سلفی داشت؛<ref>فرمانیان، جریان‌شناسی فکری  فرهنگی سلفی‌گری معاصر، ۱۳۵۲ش، ص۱۰۸تا۱۱۰.</ref> و از سوی دیگر با تأثیرپذیری از [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] در راه وحدت مسلمانان تلاش می‌کرد.<ref>فرمانیان، «سلفیه و تقریب»، ص۱۴۳و۱۴۴</ref>

حسن البنا در سال ۱۹۲۸م هسته اولیه اخوان‌المسلمین را با شش نفر از جوانان پیرو خود در مصر تشکیل داد. به‌زودی این جمعیت  شعبه‌های متعددی در شهرهای مختلف مصر، فلسطین، سودان، عراق و سوریه پیدا کرد و او بین پیروانش به‌عنوان مرشد عام لقب یافت.<ref> آسایش طلب، «البنا».</ref>

مهمترین اهداف اخوان‌المسلمین تأسیس حکومت اسلامی، اصلاحات اجتماعی و مخالفت با استعمار برشمرده شده است.<ref>یوسفی اشکوری، «اخوان المسلمین»، ص۲۷۳و۲۷۴</ref> در نسل‌های بعد در جمعیت اخوان‌المسلمین انشعاب پیدا شد و جمعی از جوانان اسلام‌گرای اخوان با الهام از اندیشه‌های سیدِ قطب که ایجاد نظام اسلامی را ضروری می‌دانست، گروه‌های جهادی تشکیل دادند.<ref>یوسفی اشکوری، «اخوان المسلمین»، ص۲۷۲و۲۷۳</ref>

مکتب سَلَفی در شبه‌قاره [[هند]] توسط شاه ولی الله دهلوی (۱۱۱۴-۱۱۷۶ق) نهادینه شد.<ref>فرمانیان، جریان‌شناسی فکری  فرهنگی سلفی‌گری معاصر، ۱۳۹۶ش، ص۷۶تا۷۸.</ref> او که رساله‌ای در دفاع از [[ابن تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] دارد،<ref>فرمانیان، جریان‌شناسی فکری  فرهنگی سلفی‌گری معاصر، ۱۳۹۶ش، ص۷۸</ref> در آثارش  اعمالی مثل [[زیارت]] قبور، [[توسل|توسّل]]، استغاثه، [[نذر]] و [[قسم]] را از مظاهر شرک شمرده است.<ref>ملا موسی میبدی، «بررسی و نقد دیدگاه شاه ولی الله دهلوی در مسئله شرک»، ص۱۵۵.</ref>

پس از شاه ولی‌الله دهلوی، برخی از شاگردان باواسطه‌اش مدرسه دِیُوبند را تأسیس کردند و افکار او را نشر دادند. این مدرسه به‌زودی رونق گرفت و با جذب دانشجویانی از سراسر هند و دیگر کشورها به بزرگترین مدرسه علمیه هند مبدل شد.<ref>فرمانیان، جریان‌شناسی فکری  فرهنگی سلفی‌گری معاصر، ۱۳۹۶ش، ص۸۳.</ref>

پس از [[انقلاب اسلامی ایران]]، دیوبندیه که از گذشته با شیعه در تقابل بود، با هدف جلوگیری از شیعه‌شدن [[اهل‌سنت]] پاکستان، انجمن سپاه صحابه را تشکیل داد.<ref>فرمانیان، جریان‌شناسی فکری فرهنگی سلفی‌گری معاصر، ۱۳۹۶ش، ص۱۰۰</ref>