پرش به محتوا

شیخ مفید: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ مارس ۲۰۲۲
جز
ویکی سازی
imported>Shahabi
جز (ویکی سازی)
خط ۴: خط ۴:
| توضیح تصویر      =مقبره شیخ مفید در حرم کاظمین
| توضیح تصویر      =مقبره شیخ مفید در حرم کاظمین
| اندازه تصویر      =200px
| اندازه تصویر      =200px
| سرشناسی          = محدث، متکلم و فقیه امامیه
| سرشناسی          = [[محدث]]، [[متکلم]] و [[فقیه]] [[امامیه]]
| نام کامل          = محمد بن محمد بن نُعمان
| نام کامل          = محمد بن محمد بن نُعمان
| لقب              = ابن المعلم • شیخ مُفید
| لقب              = ابن المعلم • شیخ مُفید
خط ۱۲: خط ۱۲:
| کشور تولد        =
| کشور تولد        =
| محل زندگی        =
| محل زندگی        =
| تاریخ وفات        = [[روز جمعه]]، [[۳ رمضان|سوم رمضان]] سال [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]]
| تاریخ وفات        = [[روز جمعه]]، [[۳ رمضان]] سال [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]]
| شهر وفات          = بغداد
| شهر وفات          = بغداد
| محل دفن          = [[حرم کاظمین]]
| محل دفن          = [[حرم کاظمین]]
| خویشاوندان سرشناس = [[ابویعلی جعفری]] (داماد شیخ مفید)
| خویشاوندان سرشناس = [[ابویعلی جعفری]] (داماد شیخ مفید)
| استادان          = [[شیخ صدوق]] • [[ابن جنید اسکافی]] • [[ابن قولویه قمی]] و ...
| استادان          = [[شیخ صدوق]] • [[ابن جنید اسکافی]] • [[ابن قولویه قمی]]
| شاگردان          = [[شیخ طوسی]] • [[سید مرتضی]] • [[سید رضی]] • [[احمد بن علی نجاشی]] و ...
| شاگردان          = [[شیخ طوسی]] • [[سید مرتضی]] • [[سید رضی]] • [[احمد بن علی نجاشی]]
| محل تحصیل        = بغداد
| محل تحصیل        = بغداد
| اجازه روایت از    =
| اجازه روایت از    =
خط ۴۶: خط ۴۶:
شیخ مفید نزد حسین بن علی بصری معروف به جُعَل از اساتید بزرگ [[معتزله]] و ابویاسر شاگرد متکلم نامی [[ابوالجیش بلخی]] علم کلام آموخت. او همچنین به پیشنهاد ابویاسر در مجلس درس علی بن عیسی رمانی دانشمند معروف معتزلی شرکت کرد.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۸-۹.</ref>
شیخ مفید نزد حسین بن علی بصری معروف به جُعَل از اساتید بزرگ [[معتزله]] و ابویاسر شاگرد متکلم نامی [[ابوالجیش بلخی]] علم کلام آموخت. او همچنین به پیشنهاد ابویاسر در مجلس درس علی بن عیسی رمانی دانشمند معروف معتزلی شرکت کرد.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۸-۹.</ref>


وی از حدود ۴۰ سالگی ریاست [[شیعیان]] را در [[فقه]]، [[کلام]] و [[حدیث]] عهده‌دار شد و در دفاع از عقاید شیعه، با علماء دیگر مذاهب مناظره می‌کرد.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۲۳-۲۴.</ref>
وی از حدود ۴۰ سالگی ریاست [[شیعیان]] را در [[فقه]]، [[کلام]] و [[حدیث]] عهده‌دار شد و در دفاع از عقاید [[شیعه]]، با علماء دیگر مذاهب مناظره می‌کرد.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۲۳-۲۴.</ref>


== ویژگی‌های اخلاقی==
== ویژگی‌های اخلاقی==
خط ۵۳: خط ۵۳:


== جایگاه علمی ==
== جایگاه علمی ==
[[پرونده:نقشه حرم كاظمین.jpg|بندانگشتی|300px|مقبره شیخ مفید در [[حرم کاظمین]](ع)]]
[[پرونده:نقشه حرم كاظمین.jpg|بندانگشتی|300px|مقبره شیخ مفید در [[حرم کاظمین]]]]
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[الفهرست (شیخ طوسی)|الفهرست]]، مفید را فردی تیزفهم و حاضرجواب و پیشتاز در دانش‌های  [[کلام]] و [[فقه]] معرفی کرده است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۸.</ref> [[ابن ندیم]] از مفید با عبارت رئیس متکلمان شیعه یاد کرده، در [[کلام امامیه|علم کلام]] بر دیگران مقدم دانسته و بی‌همتا توصیف کرده است.<ref>ابن ندیم،‌ الفهرست، ۱۳۵۰ش، ص۲۲۶ و ص ۲۴۷.</ref>
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[الفهرست (شیخ طوسی)|الفهرست]]، مفید را فردی تیزفهم و حاضرجواب و پیشتاز در دانش‌های  [[کلام]] و [[فقه]] معرفی کرده است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۸.</ref> [[ابن ندیم]] از مفید با عبارت رئیس متکلمان شیعه یاد کرده، در [[کلام امامیه|علم کلام]] بر دیگران مقدم دانسته و بی‌همتا توصیف کرده است.<ref>ابن ندیم،‌ الفهرست، ۱۳۵۰ش، ص۲۲۶ و ص ۲۴۷.</ref>


شیخ مفید را نماینده [[مکتب کلامی بغداد]] و برجسته‌ترین شخصیت آن شمرده‌اند که به نقد اندیشه‌های [[مکتب کلامی قم]] می‌پرداخت.<ref>جعفری، «مقایسه‌ای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۴ و۱۵.</ref> گفته شده مکتب فکری بغداد در شیخ مفید به اوج رسید.<ref>جعفری، «مقایسه‌ای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۵.</ref> گفته شده شیخ مفید، نه عقل‌گرای افراطی بود و نه حدیث‌گرای افراطی، بلکه وی، رویکردی اعتدالی و میانه داشت.<ref>فرمانیان و صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه، ۱۳۹۴ش، ص۶۱؛ جبرئیلی، سیر تطور کلام شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۸ و ۱۹۹.</ref>
شیخ مفید را نماینده [[مکتب کلامی بغداد]] و برجسته‌ترین شخصیت آن شمرده‌اند که به نقد اندیشه‌های [[مکتب کلامی قم]] می‌پرداخت.<ref>جعفری، «مقایسه‌ای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۴ و۱۵.</ref> گفته شده مکتب فکری بغداد در شیخ مفید به اوج رسید.<ref>جعفری، «مقایسه‌ای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۵.</ref> گفته شده شیخ مفید، نه عقل‌گرای افراطی بود و نه حدیث‌گرای افراطی، بلکه وی، رویکردی اعتدالی و میانه داشت.<ref>فرمانیان و صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه، ۱۳۹۴ش، ص۶۱؛ جبرئیلی، سیر تطور کلام شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۸ و ۱۹۹.</ref>


شیخ مفید شاگردان بسیاری پرورش داد که برخی از آنان علماء صاحب‌نام شیعه بوده‌اند. افراد زیر از جمله آنها هستند:<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.</ref>
شیخ مفید شاگردان بسیاری پرورش داد که برخی از آنان علماء صاحب‌نام [[شیعه]] بوده‌اند. افراد زیر از جمله آنها هستند:<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.</ref>
{{ستون-شروع|۲}}
{{ستون-شروع|۲}}
#[[سید مرتضی]] (درگذشت[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]])
#[[سید مرتضی]] (درگذشت[[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶ق]])
خط ۹۴: خط ۹۴:
{{نوشتار اصلی|کنگره جهانی هزاره شیخ مفید}}
{{نوشتار اصلی|کنگره جهانی هزاره شیخ مفید}}
[[پرونده:تمبر کنگره.jpg|بندانگشتی|250px|تمبر [[کنگره جهانی هزاره شیخ مفید]]]]
[[پرونده:تمبر کنگره.jpg|بندانگشتی|250px|تمبر [[کنگره جهانی هزاره شیخ مفید]]]]
[[کنگره جهانی هزاره شیخ مفید]] در [[۲۸ فروردین|۲۸]] - ۳۰ فروردین [[سال ۱۳۷۲ هجری شمسی|۱۳۷۲ش]] ([[۲۴ شوال|۲۴]] تا [[۲۶ شوال]] [[سال ۱۴۱۳ هجری قمری|۱۴۱۳ق]]) در مدرسه عالی تربیتی و قضایی در [[قم]] برگزار شد. بزرگان و اندیشمندانی از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در این کنگره حضور یافتند و درباره شخصیت علمی و دینی شیخ مفید مقاله ارائه دادند.<ref>دانشگاه انقلاب، شماره ۹۷، ص۱۸۱-۱۸۲.</ref>
[[کنگره جهانی هزاره شیخ مفید]] در [[۲۸ فروردین|۲۸]] - [[۳۰ فروردین]] [[سال ۱۳۷۲ هجری شمسی|۱۳۷۲ش]] ([[۲۴ شوال|۲۴]] تا [[۲۶ شوال]] [[سال ۱۴۱۳ هجری قمری|۱۴۱۳ق]]) در مدرسه عالی تربیتی و قضایی در [[قم]] برگزار شد. بزرگان و اندیشمندانی از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی در این کنگره حضور یافتند و درباره شخصیت علمی و دینی شیخ مفید مقاله ارائه دادند.<ref>دانشگاه انقلاب، شماره ۹۷، ص۱۸۱-۱۸۲.</ref>


==مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی==
==مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی==
{{نوشتار اصلی|خورشید شب}}
{{نوشتار اصلی|خورشید شب}}
در سال ۱۳۷۳ش مجموعه ای تلویزیونی با هدف روایت زندگی شیخ مفید ساخته شد و در سال ۱۳۷۴ش با عنوان [[خورشید شب]] از شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی به روی آنتن رفت.<ref>«خورشید شب در آی‌فیلم»، تارنمای خبری دنیای سینما.</ref> فیلم نود دقیقه‌ای شیخ مفید در سال [[سال ۱۳۷۴ هجری شمسی|۱۳۷۴ش]] با نویسندگی محمود حسنی و کارگردانی سیروس مقدم و فریبرز صالح ساخته شد. در سال [[سال ۱۳۸۱ هجری شمسی|۱۳۸۱ش]] این فیلم در قالب سریال و با نام [[خورشید شب (مجموعه تلویزیونی)|خورشید شب]] از صدا و سیمای [[جمهوری اسلامی ایران]] پخش شد.<ref>بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (www.sourehcinema.com)</ref>
در [[سال ۱۳۷۳ هجری شمسی|سال ۱۳۷۳ش]] مجموعه ای تلویزیونی با هدف روایت زندگی شیخ مفید ساخته شد و در سال ۱۳۷۴ش با عنوان [[خورشید شب]] از شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی به روی آنتن رفت.<ref>«خورشید شب در آی‌فیلم»، تارنمای خبری دنیای سینما.</ref> فیلم نود دقیقه‌ای شیخ مفید در سال [[سال ۱۳۷۴ هجری شمسی|۱۳۷۴ش]] با نویسندگی محمود حسنی و کارگردانی سیروس مقدم و فریبرز صالح ساخته شد. در سال [[سال ۱۳۸۱ هجری شمسی|۱۳۸۱ش]] این فیلم در قالب سریال و با نام [[خورشید شب (مجموعه تلویزیونی)|خورشید شب]] از صدا و سیمای [[جمهوری اسلامی ایران]] پخش شد.<ref>بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (www.sourehcinema.com)</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:
* فرمانیان، مهدی و مصطفی صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه؛ از آغاز تا ظهور صفویه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۴ش.
* فرمانیان، مهدی و مصطفی صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه؛ از آغاز تا ظهور صفویه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۴ش.
* کریمیان، محمود، «واکاوی فتوایی منسوب به شیخ مفید»، در مجله حدیث حوزه، ش۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش.
* کریمیان، محمود، «واکاوی فتوایی منسوب به شیخ مفید»، در مجله حدیث حوزه، ش۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش.
* گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، سمت، ۱۳۸۵ش.
* گرجی، ابوالقاسم، [[تاریخ فقه و فقها]]، تهران، سمت، ۱۳۸۵ش.
* محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۷ش.
* محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۷ش.
* نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، تصحیح سیدموسی شبیری زنجانی‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۷ق.
* نجاشی، احمد بن علی، [[رجال نجاشی]]، تصحیح سیدموسی شبیری زنجانی‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۷ق.
* نهاوندی، علی‌اکبر، العبقری الحسان فی احوال مولانا صاحب الزمان، تحقیق و تصحیح حسین احمدی قمی و صادق برزگر، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۶ش.
* نهاوندی، علی‌اکبر، العبقری الحسان فی احوال مولانا صاحب الزمان، تحقیق و تصحیح حسین احمدی قمی و صادق برزگر، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۶ش.
{{پایان}}
{{پایان}}
۹٬۴۴۹

ویرایش