میرزا کوچک‌خان جنگلی: تفاوت میان نسخه‌ها

يونس معروف به ميرزا کوچک در سال ۱۲۹۸ هـ ق (۱۲۵۹ هـ ش / ۱۸۸۰ م.) در محله ي استاد سراي رشت قدم به عرصه ي وجود نهاد. چون پدر يونس مسمی به ميرزا بزرگ بود لذا يونس از اوان طفوليت به ميرزا کوچک شهرت يافته و تا پايان عمر به نام کوچک خان يا کوچک جنگلي معروفيت يافت.  وي در دوران کودکي و جواني در صالح آباد رشت و مدرسه جامع و مدرسه محموديه ي تهران صرف و نحو و مقدمات علوم ديني را فرا گرفت. اما حوادث و انقلابات کشور مسير افکارش را تغيير داد و به صف مجاهدان مشروطيت پيوست.

در عهد پادشاهي مظفر الدين شاه که پادشاهي مریض و ناتوان بود و زمام امور کشور را به دست عين الدول صدر اعظم خويش سپرده بود، ظلم و ستم صدر اعظم و ديگر درباريان و وقوع حوادثي چند به گسترش نارضايتي عمومي کمک کرد. او در رشت عده اي از روحانيون را با خود همراه کرد و گروه « مجمع روحانيون » را تشکيل داد و تدريجاً آنها را مسلح کرد.

چندي بعد مقارن تحصن علما در سفارت عثماني، او نيز در شه بندي رشت متحصن شد و به دنبال قتل آقا بالا خان سردار افخم در واقعه مشروطيت به مجاهدين پيوست و در فتح قزوين شرکت نمود و « هنگامي که هجوم به تهران لازم آمد مجدداً کوچک خان به ماموريت جنگي اعزام و با اردوي خود از کرج تا [[تهران]] و در تهران تا تحصن محمد علي شاه به سفارت روس منتهاي دليري و جانبازي نشان داد وي در جنگ سه روز مجاهدين با قوای استبداد مامور جبهه ي قزاقخانه بود.<ref>ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه بیرجند) » تابستان ۱۳۸۳ - شماره ۴ (۱۸ صفحه - از۱۴۱تا ۱۵۸).</ref>

ميرزا کوچک خان در شورش شاهسون ها همراه يفرم خانم و سردار اسعد به کمک ستارخان شتافت. ليکن مريض شده و به تهران برگشت و با طغيان ترکمن ها که به تحريک شاه مخلوع روي داده بود دواطلب جنگ شد و به گمش تپه رفت. در يکي از جنگل ها گلوله خورد و به بادکوبه و تفليس برده شد و پس از چند ماه مداوا و معالجه مجدداً به گيلان بازگشت. برگشتنش مقارن ختم غائله محمد علي شاه در گمش تپه بود. از آنجا که به علت فعاليت هاي آزادي خواهانه اش به امر قونسول تزاري از حق اقامت در موطن محروم شده بود، به تهران آمده و بر ضد تجاوزات و بيدادگري هاي روسيه تزاري به فعاليت پرداخت.<ref>ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه بیرجند) » تابستان ۱۳۸۳ - شماره ۴ (۱۸ صفحه - از۱۴۱تا ۱۵۸).</ref>