۱۷٬۳۰۳
ویرایش
جعل حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
افزایش مطلب
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (خنثی‌سازی ویرایش 523840 توسط Shamsoddin (بحث)) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش مطلب) |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== علل و انگیزه‌ها== | == علل و انگیزه‌ها== | ||
برای جعل حدیث اهداف و عللی ذکر شده است، برخی از اهداف و انگیزه‌های آن عبارتند از: | برای جعل حدیث اهداف و عللی ذکر شده است، برخی از اهداف و انگیزه‌های آن عبارتند از: | ||
* کمرنگ کردن [[فضایل امام علی(ع)]]؛ چنانکه [[ابن ابی‌الحدید معتزلی|ابن‌ابی‌الحدید]] از [[ابوجعفر اسکافی|ابوجعفر اِسکافی]] متکلم معتزلی قرن سوم قمری نقل کرده، معاویه گروهی از صحابه و تابعین را مأمور کرده بود که احادیثی در نکوهش امام علی جعل کنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳.</ref> او در نامه‌ای از کارگزارانش خواست از مردم بخواهند كه روایاتی در فضیلت [[صحابه]] و [[خلفای سه‌گانه]] جعل كنند تا اینکه در فضيلت حضرت علی(ع) حديثى نباشد، مگر اينكه روايتى همانند آن در فضل خلفاى نخستين و صحابه بياورند يا ضد و مخالف آن را نقل كنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref> چنانکه در [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]] از عامر بن شراحیل نقل شده بیشترین کسی که حدیث علیه او جعل شد امام علی بود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۵۵-۵۶.</ref> | * کمرنگ کردن [[فضایل امام علی(ع)]]؛ چنانکه [[ابن ابی‌الحدید معتزلی|ابن‌ابی‌الحدید]] از [[ابوجعفر اسکافی|ابوجعفر اِسکافی]] متکلم معتزلی قرن سوم قمری نقل کرده، معاویه گروهی از صحابه و تابعین را مأمور کرده بود که احادیثی در نکوهش امام علی جعل کنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳.</ref> او در نامه‌ای از کارگزارانش خواست از مردم بخواهند كه روایاتی در فضیلت [[صحابه]] و [[خلفای سه‌گانه]] جعل كنند تا اینکه در فضيلت حضرت علی(ع) حديثى نباشد، مگر اينكه روايتى همانند آن در فضل خلفاى نخستين و صحابه بياورند يا ضد و مخالف آن را نقل كنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref> چنانکه در [[الغدیر (کتاب)|الغدیر]] از عامر بن شراحیل نقل شده بیشترین کسی که حدیث علیه او جعل شد امام علی(ع) بود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۵۵-۵۶.</ref> | ||
* مشروعیت‌بخشی به سلطنت معاویه؛ معاویه هنگامی که حکومت را در دست گرفت دستور داد در فضلیت بنی امیه به ویژه عثمان حدیث جعل کنند.<ref> مدیرشانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۶.</ref> مانند «الخلافة بعدی ثلاثون سنه ثم تکون ملکا» | * مشروعیت‌بخشی به سلطنت معاویه؛ معاویه هنگامی که حکومت را در دست گرفت دستور داد در فضلیت بنی امیه به ویژه عثمان حدیث جعل کنند.<ref> مدیرشانه‌چی، علم الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۶.</ref> مانند «الخلافة بعدی ثلاثون سنه ثم تکون ملکا» | ||
*فضلیت‌تراشی برای فرقه خود و مذمت دیگر فرق؛ هر حزب یا فرقه‌ای برای تثبیت خود به قرآن و سنت استناد می‌کردند و اگر مستندی یافت نمی‌شد حدیث جعل می‌کردند.<ref>معروف حسنی، الموضوعات فی الآثار و الاخبار، ۱۴۰۷ق، ص۹۰-۹۱.</ref> مثلا غالیان برای تثبیت عقاید خود حدیث جعل می‌کردند. | *فضلیت‌تراشی برای فرقه خود و مذمت دیگر فرق؛ هر حزب یا فرقه‌ای برای تثبیت خود به قرآن و سنت استناد می‌کردند و اگر مستندی یافت نمی‌شد حدیث جعل می‌کردند.<ref>معروف حسنی، الموضوعات فی الآثار و الاخبار، ۱۴۰۷ق، ص۹۰-۹۱.</ref> مثلا غالیان برای تثبیت عقاید خود حدیث جعل می‌کردند. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
* محرومیت مردم از اهل بیت؛ با جعل احادیث درباره بنی امیه، معاویه و... امر بر مسلمانان مشتبه می‌شد. | * محرومیت مردم از اهل بیت؛ با جعل احادیث درباره بنی امیه، معاویه و... امر بر مسلمانان مشتبه می‌شد. | ||
== | == جعل‌کنندگان== | ||
برخی از کسانی که حدیث جعل می‌کردند به این شرح هستند: | برخی از کسانی که حدیث جعل می‌کردند به این شرح هستند: | ||
* [[ابوهریره]]: در کتب حدیثی بیش از ۵۳۷۴ حدیث از طریق وی نقل شده است، برخی با استناد به اینکه وی حداکثر چهار سال پس از درگذشت پیامبر از دنیا رفته، در کثرت روایاتش از پیامبر تردید کرده‌اند. | * [[ابوهریره]]: در کتب حدیثی بیش از ۵۳۷۴ حدیث از طریق وی نقل شده است، برخی با استناد به اینکه وی حداکثر چهار سال پس از درگذشت پیامبر از دنیا رفته، در کثرت روایاتش از پیامبر تردید کرده‌اند. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
* [[ابن مریم مروزی]]: درباره فضایل سور احادیثی جعل کرده است. او روی‌گردانی مردم از قرآن و توجه به فقه [[ابوحنیفه]] و مغازی [[ابن اسحاق]] و همچنین کسب پاداش الهی را دلیلی برای جعل حدیث ذکر کرده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۳۸۶؛ هاشمی خویی، منهاج البراعة، ۱۴۰۰ق، ج۱۴، ص۳۷.</ref> | * [[ابن مریم مروزی]]: درباره فضایل سور احادیثی جعل کرده است. او روی‌گردانی مردم از قرآن و توجه به فقه [[ابوحنیفه]] و مغازی [[ابن اسحاق]] و همچنین کسب پاداش الهی را دلیلی برای جعل حدیث ذکر کرده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۳۸۶؛ هاشمی خویی، منهاج البراعة، ۱۴۰۰ق، ج۱۴، ص۳۷.</ref> | ||
*عبدالکریم بن ابوالعوجاء؛ از او نقل شده که چهار هزار حدیث جعل کرده است.<ref>احمد امین، فجر الاسلام، ۲۰۱۲ق، ص۲۳۲.</ref> | *عبدالکریم بن ابوالعوجاء؛ از او نقل شده که چهار هزار حدیث جعل کرده است.<ref>احمد امین، فجر الاسلام، ۲۰۱۲ق، ص۲۳۲.</ref> | ||
همچنین [[قرطبی]]، از محمد بن عکاشه کرمانی، احمد بن عبدالله جویباری، [[میسره بن عبد ربه]]، [[حسن بن عباس بن حریش|حسن بن عباس بن حریش رازی]] و [[مغیره بن سعید کوفی]] نیز به عنوان جاعلان حدیث فضائل سور نام برده است.<ref> بستانی، اعتبارسنجی روایات فضائل قرائت قرآن نزد شیعه، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۷۸، به نقل از قرطبی.</ref> | همچنین [[قرطبی]]، از محمد بن عکاشه کرمانی، احمد بن عبدالله جویباری، [[میسره بن عبد ربه]]، [[حسن بن عباس بن حریش|حسن بن عباس بن حریش رازی]] و [[مغیره بن سعید کوفی]] نیز به عنوان جاعلان حدیث فضائل سور نام برده است.<ref> بستانی، اعتبارسنجی روایات فضائل قرائت قرآن نزد شیعه، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۷۸، به نقل از قرطبی.</ref> | ||
علامه امینی در الغدیر | |||
علامه امینی در الغدیر حدود ۷۰۰ تن از جعل کنندگان را به همراه برخی از احادیث ساختگی‌شان معرفی کرده است. گفته شده به برخی از آنها بیش از ۱۰۰ هزار حدیث نسبت داده شده است.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقائد، ۱۳۸۷ش، ص۳۰۵. </ref> | |||
== کتاب‌شناسی== | == کتاب‌شناسی== | ||
درباره جعل حدیث آثاری | درباره جعل حدیث آثاری نوشته شده است بیشتر این آثار به جمع‌آوری احادیث جعلی و معرفی جعل‌کنندگان اختصاص دارد. کتاب الموضوعات ابن جوزی(درگذشت ۵۹۷ق)، الئالی المصنوعة فی الاحادیث الموضوعه اثر جلال الدین سیوطی(درگذشت ۹۱۱ق) [[الاخبار الدخیلة (کتاب)|اَلْاَخْبارُ الدَّخیلَة]] شیخ محمدتقی شوشتری (درگذشت ۱۳۷۴ش) و الموضوعات فی الآثار و الأخبار [[سید هاشم معروف الحسنی]]، الوضّاعون و احادیثهم الموضوعة و یکصد و پنجاه صحابه ساختگی از جمله این آثار است. همچنین آثاری هم به پدیده جعل حدیث پرداخته‌اند برخی از این آثار عبارتند از: | ||
*الوضع فی الحدیث، از عمر بن حسن فلاته. | *الوضع فی الحدیث، از عمر بن حسن فلاته. | ||
* الوضع و الوضاعون فی الحدیث النبوی، درباره تاریخچه وضع، عوامل جعل حدیث و تشیخیص احادیث جعلی، عبدالصمد | |||
* درسنامه وضع حدیث، ناصر رفیعی محمدی | * درسنامه وضع حدیث، ناصر رفیعی محمدی | ||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
| خط ۷۰: | خط ۶۸: | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، ۱۳۹۱ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، ۱۳۹۱ق. | ||
* احمد امین، فجر الاسلام يبحث عن الحياة العقلية في صدر الإسلام إلى آخر الدولة الأموية، قاهره، مؤسسة هنداوي للتعليم والثقافة، ۲۰۱۲ق. | * احمد امین، فجر الاسلام يبحث عن الحياة العقلية في صدر الإسلام إلى آخر الدولة الأموية، قاهره، مؤسسة هنداوي للتعليم والثقافة، ۲۰۱۲ق. | ||
* مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش عقائد، قم، دار الثقلین، ۱۳۷۸ش. | |||
*رفیعی محمدی، ناصر، درسنامه وضع حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۴ش. | *رفیعی محمدی، ناصر، درسنامه وضع حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۴ش. | ||
*مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۱ش. | *مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۱ش. | ||